Υπολειτουργία υπόφυσης (υποφυσιακή ανεπάρκεια)

Αίτια

Τι προκαλεί την υπολειτουργία της υπόφυσης;

Ένα τραύμα μπορεί να προκαλέσει τον τερματισμό παραγωγής επαρκών ποσοτήτων μίας ή περισσότερων ορμονών από την υπόφυση. Για παράδειγμα, αν έχετε υποβληθεί σε εγχείρηση εγκεφάλου, αν έχετε λοίμωξη στον εγκέφαλο ή αν υποστεί τραύμα στο κεφάλι, η υπόφυση μπορεί να έχει επηρεαστεί.

Ορισμένοι όγκοι μπορούν επίσης να επηρεάσουν τη λειτουργία του εν λόγω αδένα, όπως:

• Όγκοι στον εγκέφαλο
• Όγκοι στην υπόφυση (μία κοινή αίτια υπολειτουργίας της υπόφυσης)
• Όγκοι στον υποθάλαμο

Άλλες πιθανές αιτίες υπολειτουργίας της υπόφυσης περιλαμβάνουν:

• Εγκεφαλικό
• Σαρκοείδωση (μία χρόνια πνευμονοπάθεια)
• Ακτινοθεραπεία
• Αιμοχρωμάτωση (μία κληρονομική διαταραχή που χαρακτηρίζεται από αυξημένα επίπεδα σιδήρου στο σώμα)
• Φυματίωση
• Απώλεια αίματος κατά τον τοκετό (σύνδρομο Sheehan)
• Τραύμα στον εγκέφαλο σε νεογέννητα, βρέφη και παιδιά
• Λεμφοκυτταρική υποφυσίτιδα (μία αυτοάνοση νόσος που χαρακτηρίζεται από φλεγμονή της υπόφυσης)
• Ιστιοκύττωση Χ (μία σπάνια αυτοάνοση διαταραχή στην οποία τα κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος επιτίθενται στα όργανα)

Σαφώς, μπορεί να υπάρχουν και άλλες αιτίες για την υπολειτουργία της υπόφυσης. Σε μερικές περιπτώσεις η αιτία παραμένει άγνωστη.

Συμπτώματα

Ποια είναι τα συμπτώματα υπολειτουργίας της υπόφυσης;

Τα συμπτώματα υπολειτουργίας της υπόφυσης εξαρτώνται από τις ορμόνες οι οποίες δεν παράγονται σε επαρκή ποσότητα. Για παράδειγμα, αν δεν παράγεται επαρκής αυξητική ορμόνη σε ένα παιδί, μπορεί να έχει δια βίου κοντό ανάστημα. Αν δεν παράγεται αρκετή θυλακιοτρόπος ή ωχρινοτρόπος ορμόνη, αυτό μπορεί να προκαλεί πρόβλημα σεξουαλικής λειτουργίας και γονιμότητας.

Διάγνωση

Πώς διαγιγνώσκεται η υπολειτουργία της υπόφυσης;

Αν ο γιατρός σας πιστεύει ότι η υπόφυσή σας υπολειτουργεί, θα ζητήσει μία εξέταση αίματος για να ελέγξει τα επίπεδα ορμονών που παράγονται από αυτή. Μπορεί, επίσης, να ελέγξει την παραγωγή ορμονών από αδένες που ελέγχονται από ορμόνες της υπόφυσης.

Για παράδειγμα, ο γιατρός μπορεί να ελέγξει τα επίπεδα της ορμόνης Τ4. Η υπόφυση δεν παράγει την εν λόγω ορμόνη, αλλά απελευθερώνει TSH η οποία διεγείρει το θυρεοειδή αδένα να απελευθερώσει Τ4. Χαμηλά επίπεδα Τ4 υποδεικνύουν πιθανό πρόβλημα της υπόφυσης.

Ο γιατρός μπορεί να σας συνταγογραφήσει συγκεκριμένα φάρμακα πριν τις εξετάσεις αίματος τα οποία θα διεγείρουν την παραγωγή συγκεκριμένων ορμονών στο σώμα. Έτσι θα κατανοήσει καλύτερα την λειτουργία της υπόφυσης.

Όταν καθοριστούν οι ορμόνες που δεν παράγονται σε επαρκή ποσότητα, θα πρέπει να ελεγχθούν συγκεκριμένα τμήματα του σώματος τα οποία οι ορμόνες αυτές επηρεάζουν. Μερικές φορές το πρόβλημα δεν είναι στην υπόφυση, αλλά στα όργανα-στόχους.

Ο γιατρός μπορεί να ζητήσει απεικονιστικές τεχνικές, όπως αξονική ή μαγνητική τομογραφία εγκεφάλου. Με αυτές θα καθοριστεί αν υπάρχει όγκος στην υπόφυση που επηρεάζει τη λειτουργία της.

Θεραπεία

Πώς αντιμετωπίζεται η υπολειτουργία της υπόφυσης;

Το καλύτερο είναι η κατάσταση να αντιμετωπιστεί από έναν ενδοκρινολόγο. Δεν υπάρχει μία επιλογή αντιμετώπισης, διότι η πάθηση επηρεάζει μία πληθώρα ορμονών. Γενικά, ο στόχος της θεραπείας είναι η επαναφορά όλων των επιπέδων ορμονών σε φυσιολογικά επίπεδα.

Αυτό πιθανώς να περιλαμβάνει τη λήψη φαρμάκων για την αποκατάσταση των ορμονών που η υπόφυση δεν μπορεί να παράγει φυσιολογικά. Σε αυτή την περίπτωση ο γιατρός θα χρειαστεί να ελέγχει τα επίπεδα των ορμονών τακτικά, ώστε να προσαρμόζει τις δόσεις του φαρμάκου ανάλογα με τα εργαστηριακά ευρήματα.

Αν η αιτία του προβλήματος της υπόφυσης είναι ένας όγκος, θα χρειαστεί χειρουργική αφαίρεσή του ώστε να αποκατασταθούν τα επίπεδα των ορμονών. Σε μερικές περιπτώσεις η απομάκρυνση ενός όγκου περιλαμβάνει και ακτινοθεραπεία.