Τι είναι τελικά οι διάσημες δίαιτες “detox”;

Τι είναι αποτοξίνωση του σώματος;

Ο όρος “αποτοξίνωση” (“detox”) αναφέρεται ουσιαστικά στον «καθαρισμό του σώματος». Η ιδέα πίσω από την αποτοξίνωση του σώματος ξεκίνησε εδώ και πολλούς αιώνες και περιλαμβάνει διάφορες δίαιτες που πλασάρονται με διάφορα ονόματα και κάποια προϊόντα και τεχνικές που θεωρητικά καθαρίζουν το ανθρώπινο σώμα από διάφορες τοξίνες, όπως:

• Καθαρισμός παχέος εντέρου: Μια διαδικασία κατά την οποία μεγάλες ποσότητες νερού και άλλων ουσιών, όπως καφές ή βότανα, ξεπλένονται από το παχύ έντερο μέσω ενός σωλήνα που τοποθετείται στο ορθό.
• Δίαιτες αποτοξίνωσης: Οι δίαιτες αυτές είναι γνωστές με διάφορα ονόματα, όπως «Super Cleanse», «Full Body Cleanse Express» και «Antioxidant Cleanse». Πρόκειται στην ουσία για συγκεκριμένες περιοριστικές δίαιτες, που διαρκούν λίγες ημέρες ή ένα μήνα και περιλαμβάνουν κυρίως λαχανικά, χυμούς φρούτων και μπαχαρικά.
• Περιοδική νηστεία: Είναι μια διαδικασία κατά την οποία ένα άτομο κάνει ένα “διάλειμμα” από τη συνηθισμένη του διατροφή, η οποία μπορεί να είναι επιβλαβής και να εμπεριέχει τοξίνες και άλλα συνθετικά χημικά συστατικά. Στο διάστημα αυτό, το σώμα απέχοντας από αυτά τα βλαβερά συστατικά, καταφέρνει να αποτοξινωθεί.

Υπάρχει λόγος να κάνει κάποιος αποτοξίνωση;

Παρακολουθώντας τις διαφημίσεις που αναφέρονται στην αποτοξίνωση του οργανισμού, θα θεωρήσετε πως η αποτοξίνωση είναι μια απλή και εφικτή υπόθεση που είναι σίγουρα απαραίτητη.

Η επιστημονική κοινότητα, όμως, τονίζει πως η αποτοξίνωση δεν είναι τόσο απλή, καθώς η εντερική οδός είναι γεμάτη με φυσιολογικά και χρήσιμα βακτήρια, τα οποία αλλάζουν ανάλογα με τις διατροφικές αλλαγές, τα φάρμακα, ακόμη και από την επαφή μας με άλλους ανθρώπους ή με τα κατοικίδια μας και δεν είναι καθόλου σαφές ποια από αυτά πρέπει να απομακρυνθούν από τον οργανισμό. Μάλιστα, σημειώνουν ότι ο οργανισμός δεν μπορεί να «καθαρίσει» μέσω της διατροφής, ούτε να αποτοξινωθεί το παχύ έντερο, διαμηνύοντας ότι σε καμία περίπτωση δεν είναι αποδεδειγμένο ότι η αποτοξίνωση είναι κάτι που συμβαίνει πραγματικά.

Από την άλλη, οι υποστηρικτές της αποτοξίνωσης ισχυρίζονται ότι αυτή η διαδικασία είναι σημαντική και εφικτή. Παραθέτουν μάλιστα μαρτυρίες πολλών ατόμων, που αναφέρουν ότι μετά από την ολοκλήρωση της αποτοξίνωσης νιώθουν πολύ καλύτερα.

Αντιλαμβανόμαστε λοιπόν, πως η απάντηση στο ερώτημα αν υπάρχει λόγος να κάνει κάποιος αποτοξίνωση, θα εξαρτηθεί αποκλειστικά από τον ποιον θα ρωτήσετε.

Τι λένε οι διαφημίσεις για την αποτοξίνωση;

Οι διαφημίσεις που προωθούν διάφορα προϊόντα ή δίαιτες αποτοξίνωσης υπόσχονται συνήθως:

• Πλήρη αποτοξίνωση του οργανισμού
• Αύξηση επίπεδων ενέργειας και συγκέντρωσης
• Ενίσχυση ευεξίας
• Βελτίωση της κυκλοφορίας του αίματος
• Μείωση της φλεγμονής του σώματος
• Απώλεια βάρους
• Απομάκρυνση τοξινών από τα ούρα, τα κόπρανα και τον ιδρώτα
• Ενίσχυση του ήπατος, του αίματος και του παχέος εντέρου
• Αύξηση της σεξουαλικής επιθυμίας
• Βελτίωση της διάθεσης
• Μείωση της επιθυμίας για ανθυγιεινό φαγητό
• Κλπ, κλπ, κλπ…..

Αντιλαμβανόμαστε, λοιπόν, ότι σύμφωνα με τις διαφημίσεις, οι τρόποι με τους οποίους μπορεί να βοηθήσει η αποτοξίνωση τον άνθρωπο, είναι ατελείωτοι.

Τι λένε τα στοιχεία ερευνών για την αποτοξίνωση;

Υπάρχει μια έντονη αντίθεση ανάμεσα σε αυτά που υπόσχονται οι διαφημίσεις και τα λιγοστά στοιχεία των ερευνών για τα θετικά αποτελέσματα της αποτοξίνωσης στην ανθρώπινη υγεία, ωστόσο αξίζει να τα αναφέρουμε.

Συχνά αναφέρεται ότι η δίαιτα αποτοξίνωσης με λεμόνι βελτιώνει την υγεία. Μια μελέτη διαπίστωσε ότι οι υπέρβαρες γυναίκες που ακολουθούσαν μια δίαιτα πολύ χαμηλών θερμίδων σε συνδυασμό με την κατανάλωση βιολογικών σιροπιών σφενδάμου και χυμό λεμονιού, παρατήρησαν μείωση στο σωματικό τους λίπος, στην αντίσταση στην ινσουλίνη και στα επίπεδα φλεγμονής στο σώμα τους. Ωστόσο, η μελέτη αυτή ήταν μικρή, διήρκεσε μόνο 11 ημέρες και οι περισσότερες από τις θετικές αλλαγές που παρατηρήθηκαν, παρατηρήθηκαν και στα άτομα που ακολουθούσαν μια δίαιτα που περιελάμβανε παρόμοια ποσότητα θερμίδων, αλλά δεν κατανάλωναν χυμό λεμονιού. Αυτό ουσιαστικά έρχεται να αμφισβητήσει αυτά που υπόσχεται η δίαιτα detox με λεμόνι.

Επιπρόσθετα, μια ανασκόπηση που πραγματοποιήθηκε σε διάφορες δίαιτες αποτοξίνωσης που είχαν σαν στόχο τον έλεγχο του βάρους και την αποβολή τοξινών, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι, παρόλο που η βιομηχανία αποτοξίνωσης βρίσκεται σε άνθηση, υπάρχουν πολύ λίγα κλινικά στοιχεία που να υποστηρίζουν τη χρησιμότητα αυτών των διαιτών.

Τέλος, μια ανασκόπηση που αφορούσε στον καθαρισμό του παχέος εντέρου, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι «η πρακτική του καθαρισμού του παχέος εντέρου για τη βελτίωση ή την προώθηση της γενικής υγείας δεν υποστηρίζεται από την δημοσιευμένη βιβλιογραφία και δεν μπορεί να προταθεί στους ανθρώπους».

Πρέπει μάλιστα να γνωρίζετε ότι οι ισχυρισμοί που αναφέρουν ότι η αποτοξίνωση βελτιώνει την υγεία δεν έχουν αξιολογηθεί από τον Οργανισμό Τροφίμων και Φαρμάκων των ΗΠΑ (FDA).

Η αποτοξίνωση μπορεί τελικά να είναι επιβλαβής;

Ακριβώς όπως υπάρχουν περιορισμένες ενδείξεις ότι τα προγράμματα αποτοξίνωσης μπορεί να είναι ωφέλιμα, έτσι ακριβώς υπάρχουν και περιορισμένες ενδείξεις ότι η αποτοξίνωση μπορεί να είναι επιβλαβής. Συγκεκριμένα, υπάρχουν κάποιες αναφορές για παρενέργειες, όπως:

• Νεφρική ανεπάρκεια που συνδέεται με τη δίαιτα αποτοξίνωσης με χυμό λεμονιού
• Ευερεθιστότητα
• Κούραση
• Ανεπάρκεια βιταμινών και μετάλλων
• Αφυδάτωση, κράμπες στην κοιλιά και ναυτία
• Διάρροια (ειδικά επειδή ορισμένες δίαιτες περιλαμβάνουν καθαρτικά)

Το κλειδί δεν βρίσκεται σε αέναους κύκλους ανθυγιεινής διατροφής-αποτοξίνωσης, αλλά σε μία δια βίου ισορροπημένη διατροφή.