Κατάγματα: Ποιοι παράγοντες βελτιώνουν την πυκνότητα των οστών;

Παρόλο που για όλους τους ανθρώπους το σπάσιμο ενός οστού είναι δύσκολο και οδυνηρό, για τους ηλικιωμένους ανθρώπους, 60 ετών και άνω φαίνεται να είναι ιδιαίτερα επικίνδυνο, σύμφωνα με μια πρόσφατα δημοσιευμένη μελέτη. Συγκεκριμένα, η μελέτη διαπίστωσε ότι ανάμεσα στα άτομα 60 ετών με κάταγμα ισχίου, το 6,5% των γυναικών και το 9,4% των ανδρών πέθαναν σε διάστημα ενός έτους. Την ίδια κατάληξη είχαν και ορισμένα άτομα 80 ετών και συγκεκριμένα το 13,1% των γυναικών και το 19,6% των ανδρών με κάταγμα ισχίου, πέθαναν επίσης σε διάστημα ενός έτους.

Διαβάστε επίσης: Έχω σπασμένο οστό; 4 σημάδια που υποδηλώνουν κάταγμα οστού!

Πόσο σημαντική είναι η αύξηση της αντοχής των οστών για τον κίνδυνο κατάγματος;

Σύμφωνα με τους ειδικούς, η αύξηση της αντοχής των οστών μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο καταγμάτων. Ακόμη και η μικρή αύξηση στην οστική πυκνότητα, αποδεδειγμένα μειώνει τον κίνδυνο καταγμάτων, ιδιαίτερα τον κίνδυνο καταγμάτων στο ισχίο. Μια μελέτη που πραγματοποιήθηκε από αυστραλιανούς επιστήμονες και διήρκησε δεκαετίες, διαπίστωσε ότι η μόλις 3% αύξηση στην αντοχή των οστών, κατάφερε να μειώσει σημαντικά την πιθανότητα κατάγματος στο ισχίο.

Οι ερευνητές μελέτησαν δύο ομάδες ατόμων 60 ετών και άνω. Η μελέτη της μιας ομάδας ξεκίνησε το 1989 και η μελέτη της δεύτερης το 1999. Στην αρχή της μελέτης, οι επιστήμονες μέτρησαν την οστική πυκνότητα της άρθρωσης του μηριαίου των συμμετεχόντων, που βρίσκεται στην κορυφή του μηριαίου οστού, κοντά στο ισχίο. Ακολούθως, για τα επόμενα χρόνια παρακολούθησαν τους συμμετέχοντες για κατάγματα στο ισχίο τους. Οι συμμετέχοντες της δεύτερης ομάδας, πραγματοποιώντας μικρές αλλαγές στον τρόπο ζωής τους, είδαν την οστική τους πυκνότητα να βελτιώνεται κατά 3%, γεγονός που μείωσε τα κατάγματα ισχίου κατά 46%.

Τα πιο πάνω ευρήματα, δείχνουν ότι ακόμη και οι μικρές αλλαγές στον τρόπο ζωής ενός ατόμου, μπορούν να έχουν σημαντικό αντίκτυπο στην υγεία των οστών του. Πιο κάτω λοιπόν, θα δούμε ποιες είναι αυτές οι αλλαγές που βελτιώνουν την πυκνότητα των οστών και κατά συνέπεια μειώνουν τον κίνδυνο καταγμάτων.

Διαβάστε επίσης: Χειρουργική επέμβαση κατάγματος ισχίου: Τι πρέπει να γνωρίζετε;

Γιατί οι άνθρωποι παρουσιάζουν οστική απώλεια;

Η απώλεια της οστικής μάζας συμβαίνει προοδευτικά σε άνδρες και γυναίκες καθώς μεγαλώνουν. Παρόλο που και τα δύο φύλα εμφανίζουν απώλεια οστικής μάζας κατά την γήρανση, είναι εν τούτοις πιο συχνή στις γυναίκες. Σε αυτό το αποτέλεσμα, σημαντικό ρόλο παίζει η εμμηνόπαυση, εξαιτίας της μείωσης των οιστρογόνων που παρατηρείται σε αυτό το στάδιο της ζωής κάθε γυναίκας. Τα οιστρογόνα ενισχύουν την αντοχή των οστών, λειτουργώντας ως προστατευτικός παράγοντας ενάντια στη διάσπασή τους. Ως εκ τούτου, με τη φυσιολογική απώλεια των οιστρογόνων, η διάσπαση των οστών αυξάνεται και οι γυναίκες καθίστανται πιο επιρρεπείς στα κατάγματα. 

Σε κάθε περίπτωση όμως, ο οποιοσδήποτε άνθρωπος μπορεί να παρουσιάσει οστική απώλεια λόγω ενδοκρινικών διαταραχών, γαστρεντερικών παθήσεων, φλεγμονωδών ασθενειών, όπως η ρευματοειδής αρθρίτιδα και ορισμένων μορφών καρκίνου. Την ίδια ώρα, τα φάρμακα που λαμβάνονται για τη θεραπεία αυτών των καταστάσεων, όπως τα στεροειδή και τα ογκολογικά φάρμακα, επιταχύνουν την απώλεια της οστικής μάζας.

Διαβάστε επίσης: Η απώλεια μυϊκής μάζας κάθως μεγαλώνουμε προκαλεί μείωση της δύναμής μας

Ποιοι παράγοντες βελτιώνουν την πυκνότητα των οστών;

Παρόλο που ένας βαθμός οστικής απώλειας είναι αναπόφευκτος κατά τη γήρανση, οι ειδικοί υπογραμμίζουν ότι υπάρχουν διάφορες στρατηγικές για την αντιμετώπισή της, τις οποίες θα δούμε αναλυτικά πιο κάτω.

1. Άσκηση

Η άσκηση βρίσκεται στην κορυφή της λίστας των στρατηγικών που βελτιώνουν την οστική πυκνότητα. Σύμφωνα με τους ειδικούς, κάθε φορά που χρησιμοποιούνται τα οστά και οι μυς για να διατηρηθεί η θέση του σώματος ενάντια στη βαρύτητα, τα οστά πιέζονται μηχανικά, με αποτέλεσμα να γίνονται πιο δυνατά. Κατά τη διάρκεια της σωματικής άσκησης, οι δυνάμεις που μεταδίδονται μέσω των οστών, παράγουν μηχανικά σήματα, που διατάζουν τα κύτταρα των οστών να αυξήσουν τον σχηματισμό και να μειώσουν τη διάσπαση. Στη βάση των πιο πάνω, οι ασκήσεις ενδυνάμωσης και αντίστασης, κρίνονται πολύ σημαντικές για την ενίσχυση της οστικής μάζας.

Για τα άτομα που πάσχουν από οστεοπόρωση, συνιστώνται ασκήσεις που δεν επηρεάζουν την ισορροπία, το βάδισμα και τον συντονισμό. Τέτοια άσκηση είναι η άσκηση «καθιστής πορείας», κατά την οποία οι άνθρωποι πρέπει να κάθονται σε μια καρέκλα με ίσια την πλάτη τους, σηκωμένο το ένα γόνατο στο στήθος και έπειτα το άλλο, σε μια κίνηση που μοιάζει με αυτή του βαδίσματος. Η εν λόγω άσκηση ενισχύει τον πυρήνα του σώματος, τους τετρακέφαλους και τους καμπτήρες του ισχίου.

Διαβάστε επίσης: Οστεοπενία: Ποια η διαφορά της με την οστεοπόρωση; Πώς διαγιγνώσκεται;

Οι ειδικοί συνιστούν επίσης το περπάτημα για ενίσχυση της σπονδυλικής στήλης και κυρίως των γοφών. Είτε το περπάτημα πραγματοποιείται σε εξωτερικό χώρο, είτε σε ένα εσωτερικό διάδρομο, πρέπει να γίνεται με τον ίδιο ρυθμό που συμβαίνει σε ένα ελλειπτικό μηχάνημα, διότι η άσκηση δύναμης στο κάθε πόδι εναλλάξ, πριν αυτό σηκωθεί από το έδαφος, θεωρείται πολύ σημαντική.

Συνιστώνται επίσης ασκήσεις όπως η σανίδα και τα push-ups, για την ενδυνάμωση των οστών του αντιβραχίου και του καρπού και πλευρικές ασκήσεις στα πόδια, για ενίσχυση των οστών του ισχίου και παράλληλα του αντιβραχίου.

Διαβάστε επίσης: Ασκήσεις αντίστασης: Η άρση βαρών έχει αντιγηραντικά αποτελέσματα;

2. Διατροφή

Το τι τρώει ένας άνθρωπος έχει άμεση επίδραση στον οργανισμό του και από αυτό τον κανόνα δεν θα μπορούσε να λείπει η επιρροή της διατροφής στα οστά. Δύο από τα βασικότερα θρεπτικά συστατικά που επηρεάζουν τα οστά είναι το ασβέστιο και η βιταμίνη D.

Το ασβέστιο θεωρείται το κλειδί της οικοδόμησης των οστών, αλλά χρειάζεται και η βιταμίνη D για την αποτελεσματικότερη απορρόφηση του ασβεστίου από τον οργανισμό. Οι άνθρωποι μπορούν να εξασφαλίσουν ασβέστιο από τα γαλακτοκομικά προϊόντα ή από άλλα προϊόντα που είναι εμπλουτισμένα με ασβέστιο. Ασβέστιο επίσης υπάρχει στα φυλλώδη πράσινα λαχανικά, τα φασόλια και τα αμύγδαλα. Η βιταμίνη D εξασφαλίζεται μέσω της έκθεσης στο ηλιακό φως, όμως υπάρχει και σε ορισμένα ψάρια, μανιτάρια, το εμπλουτισμένο γάλα ή μπορεί να εξασφαλιστεί μέσω συμπληρωμάτων.

Η συνιστώμενη ημερήσια ποσότητα πρόσληψης ασβεστίου είναι 1.200 χιλιοστόγραμμα για τους ενήλικες άνω των 50 ετών, ενώ η συνιστώμενη ημερήσια ποσότητα πρόσληψης βιταμίνης D είναι 15 μικρογραμμάρια για άτομα έως 70 ετών και 20 μικρογραμμάρια για άτομα άνω των 70 ετών

Διαβάστε επίσης: Κατάγματα: Τα συμπληρώματα βιταμίνης D μειώνουν τον κίνδυνο;

3. Ορμονοθεραπεία

Παρόλο που η τεστοστερόνη θεωρείται ανδρική ορμόνη, εν τούτοις παράγεται και από το γυναικείο σώμα με φυσικό τρόπο. Νοουμένου όμως ότι η τεστοστερόνη συμβάλλει στον σχηματισμό των οστών και δεδομένου ότι μειώνεται κατά τη γήρανση, η αντοχή των οστών επηρεάζεται αρνητικά.  Ως εκ τούτου, η ορμονοθεραπεία μπορεί να βοηθήσει, αυξάνοντας τα επίπεδα της συγκεκριμένης ορμόνης.

Σύμφωνα με τον Bruce Dorr, ουρογυναικολόγο με έδρα το Littleton του Κολοράντο, η τεστοστερόνη μειώνεται στις γυναίκες γύρω στα 20 τους χρόνια και στους άνδρες γύρω στα 30. Η τυπική ετήσια μείωση των επιπέδων της τεστοστερόνης στις γυναίκες ανέρχεται στο 1 – 3% πριν την εμμηνόπαυσή τους, αλλά αργότερα τείνει να σταθεροποιείται. Οι οδηγίες σε ότι αφορά την ορμονοθεραπεία με τεστοστερόνη για τις γυναίκες, δεν είναι τόσο σαφείς, όσο είναι για τους άνδρες, αλλά για όσες γυναίκες διατρέχουν κίνδυνο απώλειας οστού, η συνταγογράφιση γίνεται με προσοχή και συγκεκριμένους τρόπους, προς αποφυγή ανεπιθύμητων συμπτωμάτων, όπως η  τριχοφυΐα.

Διαβάστε επίσης: Υπερβολική ή ανεπιθύμητη τριχοφυΐα στις γυναίκες (Δασυτριχισμός)

Ο Dorr είναι επίσης υπέρ του συνδυασμού τεστοστερόνης και οιστρογόνων για τις γυναίκες που διατρέχουν κίνδυνο απώλειας οστικής μάζας, ως ένας ιδιαίτερα αποτελεσματικός συνδυασμός, ο οποίος χάρη στα οιστρογόνα αποτρέπει την απορρόφηση και την διάσπαση των οστών και χάρη στην τεστοστερόνη προωθεί την οικοδόμηση των οστών. Με τον εν λόγω συνδυασμό, παρατηρείται αναδόμηση των οστών που ανέρχεται στο 4 – 5%.

Τονίζεται ωστόσο, ότι δεν μπορούν όλοι ανεξαιρέτως οι άνθρωποι να υποβληθούν σε ορμονοθεραπεία. Τα άτομα με ιστορικό καρκίνου του μαστού, θρόμβων αίματος, ηπατική νόσο και καρδιακές παθήσεις, δεν μπορούν να υποβληθούν σε ορμονική θεραπεία.

Διαβάστε επίσης: Οστεοπόρωση: 5 βότανα με σημαντικά οφέλη για την υγεία των οστών