Η ψυχοκινητική καθυστέρηση είναι ένα από τα κύρια χαρακτηριστικά της μείζονος καταθλιπτικής διαταραχής (MDD) ή πιο απλά της κατάθλιψης. Πρόκειται για την επιβράδυνση ή την παρεμπόδιση των πνευματικών ή των σωματικών δραστηριοτήτων, που παρατηρείται με τη μορφή αργής σκέψης ή αργών κινήσεων του σώματος.

Υπάρχουν πολλές υπάρχουσες έρευνες για την ψυχοκινητική καθυστέρηση. Ωστόσο, απαιτούνται περισσότερες μελέτες για τη βελτίωση της διάγνωσης, καθώς και των θεραπειών της. (Τα «μαγικά μανιτάρια» που μειώνουν τα συμπτώματα της κατάθλιψης)

Τι είναι η ψυχοκινητική καθυστέρηση;

Η λέξη «ψυχοκινητική» αναφέρεται σε σωματικές ενέργειες που είναι αποτέλεσμα νοητικής δραστηριότητας. Όταν ένα άτομο έχει ψυχοκινητική καθυστέρηση, οι νοητικές και σωματικές του λειτουργίες επιβραδύνονται. Οι διαδικασίες σκέψης και οι κινήσεις του σώματος επηρεάζονται, το ίδιο και οι κινήσεις των ματιών και οι εκφράσεις του προσώπου. (Κατάθλιψη: Μόνο 30 λεπτά άσκησης μπορούν να μειώσουν τα συμπτώματα!)

Ποια είναι τα αίτια της ψυχοκινητικής καθυστέρησης;

Η ψυχοκινητική καθυστέρηση είναι σύμπτωμα κατάθλιψης. Παρόλο που η έρευνα για τα αίτιά της βρίσκεται σε εξέλιξη, οι ήδη γνωστοί παράγοντες που μπορούν να προκαλέσουν την πάθηση περιλαμβάνουν:

1. Βιολογικά αίτια

Οι αλλαγές στον τρόπο λειτουργίας των βασικών γαγγλίων του εγκεφάλου, μπορούν να προκαλέσουν ψυχοκινητική καθυστέρηση. Μελέτες νευροαπεικόνισης δείχνουν ότι υπάρχει σύνδεσμος μεταξύ ψυχοκινητικής καθυστέρησης και μειωμένης ροής αίματος σε ορισμένα μέρη του εγκεφάλου, όπως ο ραχιαίος προμετωπιαίος φλοιός, ο αριστερός προμετωπιαίος φλοιός, η γωνιακή έλικα και η πρόσθια έλικα. (Η κατάθλιψη γερνά πιο γρήγορα τον εγκέφαλο)

Η νευροχημική έρευνα δείχνει ότι υπάρχει σύνδεσμος μεταξύ ψυχοκινητικών αλλαγών και ελαττωματικής ντοπαμινεργικής νευροδιαβίβασης σε ασθενείς με μελαγχολικούς τύπους κατάθλιψης (MDD). Η νευροδιαβίβαση είναι η διαδικασία κατά την οποία ορισμένα κύτταρα του εγκεφάλου ανταλλάζουν μηνύματα μεταξύ τους. Σημειώνεται ότι στη μελαγχολική κατάθλιψη, τα συμπτώματα είναι συνήθως πιο σοβαρά από αυτά που παρατηρούνται σε άλλους τύπους κατάθλιψης.

Άλλες έρευνες έχουν δείξει ότι υπάρχει κάποια σχέση μεταξύ της ψυχοκινητικής καθυστέρησης και της υπερδραστηριότητας του άξονα υποθαλάμου-υπόφυσης-επινεφριδίων (HPA) ή των οδών επικοινωνίας μεταξύ του υποθαλάμου, της υπόφυσης και των επινεφριδίων. Ο άξονας HPA παράγει κορτιζόλη, την βασική ορμόνη του στρες που αποτελεί σύμπτωμα κατάθλιψης.

2. Άλλες ιατρικές καταστάσεις

Τα συμπτώματα της ψυχοκινητικής καθυστέρησης μπορεί να είναι πιο έντονα σε άτομα που έχουν άλλες ιατρικές καταστάσεις, όπως ο διαβήτης ή η προεμμηνορροϊκή παρόξυνση (PME).

Επιπρόσθετα, σύμφωνα με τους ειδικούς, η διπολική κατάθλιψη, αυξάνει τις πιθανότητες των ασθενών να εμφανίσουν συμπτώματα ψυχοκινητικής καθυστέρησης.

3. Γήρανση

Υπάρχουν περιπτώσεις που η ψυχοκινητική καθυστέρηση, είναι αποτέλεσμα γήρανσης. Κατά τη γήρανση παρατηρείται φυσικά ένας βαθμός επιβράδυνσης των νοητικών και ψυχικών δραστηριοτήτων, αλλά με τη ψυχοκινητική καθυστέρηση, αυτή η επιβράδυνση είναι πιο σοβαρή.

Ποια είναι η θεραπεία για την ψυχοκινητική καθυστέρηση;

Η φαρμακευτική αγωγή είναι συνήθως η πρώτη επιλογή για τη θεραπεία της ψυχοκινητικής καθυστέρησης. Περίπου το 50% των ασθενών παρουσιάζουν βελτίωση με τη φαρμακευτική αγωγή. Ο γιατρός ξεκινά συνήθως με μια κατηγορία φαρμάκων που ονομάζονται SSRIs (Επιλεκτικοί αναστολείς επαναπρόσληψης σεροτονίνης), αλλά σε μεταγενέστερο στάδιο ενδέχεται να συνταγογραφηθούν και άλλα φάρμακα όπως τα άτυπα αντικαταθλιπτικά,  τα TCA (τρικυκλικά αντικαταθλιπτικά) και τα ΜΑΟ (αναστολείς μονοαμινοξειδάσης).

Η ECT (ηλεκτροσπασμοθεραπεία) είναι μια άλλη θεραπευτική επιλογή που χρησιμοποιείται σε ορισμένες περιπτώσεις ψυχοκινητικής καθυστέρησης, κατά την οποία μικρά ηλεκτρικά ρεύματα περνούν στον εγκέφαλο υπό γενική αναισθησία. Η συγκεκριμένη μέθοδος αποτελεί επιλογή όταν δεν υπάρχει ανταπόκριση στα αντικαταθλιπτικά ή όταν ο ασθενής εμφανίζει σημάδια ψύχωσης ή αυτοκτονικών ιδεασμών. Στην ψύχωση, ο ασθενής χάνει την επαφή του με την πραγματικότητα, εξαιτίας του τρόπου με τον οποίο ο εγκέφαλός του επεξεργάζεται τις πληροφορίες. Η ECT αποτελεί επιλογή και για άτομα με κατατονία, όπου ο ασθενής σταματά να κινείται και να μιλάει.

Τέλος, ένας άλλος τύπος θεραπείας που ονομάζεται rTMS (επαναλαμβανόμενη διακρανιακή μαγνητική διέγερση), που είναι εγκεκριμένη από την FDA για τη θεραπεία της μείζονος καταθλιπτικής διαταραχής, θεωρείται ότι μειώνει τα συμπτώματα της ψυχοκινητικής καθυστέρησης, αλλά όχι σε όλους τους ασθενείς. Κατά τη διάρκεια της rTMS, αποστέλλονται επανειλημμένα μαγνητικοί παλμοί στα νευρικά κύτταρα του εγκεφάλου. (Μείζονα καταθλιπτική διαταραχή: Πώς θα την διαχειριστείτε χωρίς φάρμακα;)