Παθολογικά

Προεμμηνορροϊκό σύνδρομο

Τι είναι το προεμμηνορροϊκό σύνδρομο;

Το προεμμηνορροϊκό σύνδρομο (ΠΕΣ ή PMS, το αγγλικό αρκτικόλεξο) είναι μια κατάσταση που επηρεάζει τα συναισθήματα, την σωματική υγεία και την συμπεριφορά των γυναικών συγκεκριμένες ημέρες του έμμηνου κύκλου, συνήθως πριν την έναρξη της έμμηνου ρύσης.

Το ΠΕΣ είναι μια πολύ κοινή κατάσταση, επηρεάζοντας πάνω από το 90% των γυναικών με έμμηνο ρύση. Προκειμένου να διαγνωστείτε με ΠΕΣ, αυτό θα πρέπει υποχρεωτικά να επηρεάζει κάποιες πτυχές της καθημερινής σας ζωής.

Τα συμπτώματα του ΠΕΣ ξεκινούν 5 με 11 ημέρες πριν την έμμηνο ρύση και συνήθως υποχωρούν όταν αυτή ξεκινήσει. Η αιτία που τα προκαλεί παραμένει άγνωστη. Παρόλα αυτά, πολλοί ερευνητές υποστηρίζουν ότι οφείλονται σε αλλαγές τόσο στις γυναικείες ορμόνες όσο και στα επίπεδα σεροτονίνης που συμβαίνουν στην αρχή του εμμηνορροϊκού κύκλου.

Τα επίπεδα των οιστρογόνων και της προγεστερόνης αυξάνονται σε συγκεκριμένες περιόδους του μήνα, κάτι το οποίο προκαλεί μεταβολές στην διάθεση, άγχος και ευερεθιστότητα. Οι ορμόνες των ωοθηκών επίσης ρυθμίζουν την δραστηριότητα τμημάτων του εγκεφάλου που σχετίζονται με τα συμπτώματα του ΠΕΣ.

Τα επίπεδα της σεροτονίνης επηρεάζουν την διάθεση. Η σεροτονίνη είναι μια χημική ουσία του εγκεφάλου και του εντέρου η οποία σχετίζεται με την διάθεση, τα συναισθήματα και τις σκέψεις.

Προδιαθεσικοί παράγοντες για ΠΕΣ περιλαμβάνουν:

  • Οικογενειακό ιστορικό ΠΕΣ
  • Κατάχρηση ουσιών
  • Σωματικό ή ψυχολογικό τραύμα
  • Ιστορικό κατάθλιψης ή διαταραχών της διάθεσης, όπως επιλόχεια κατάθλιψη ή διπολική διαταραχή
  • Οικογενειακό ιστορικό κατάθλιψης
  • Ενδοοικογενειακή βία

Σχετιζόμενες με το ΠΕΣ παθήσεις περιλαμβάνουν:

  • Μείζων καταθλιπτική διαταραχή
  • Γενικευμένη διαταραχή άγχους
  • Δυσμηνόρροια
  • Σχιζοφρένεια
  • Εποχιακή συναισθηματική διαταραχή

Σοβαρό προεμμηνορροϊκό σύνδρομο: Προεμμηνορροϊκή Δυσφορική Διαταραχή

Τα πολύ έντονα συμπτώματα του ΠΕΣ είναι σπάνια. Ένα μικρό ποσοστό των γυναικών με σοβαρά συμπτώματα εμφανίζει προεμμηνορροϊκή δυσφορική διαταραχή (PMDD). Η διαταραχή αυτή επηρεάζει περίπου το 3-5% των γυναικών.

Τα συμπτώματά της δύνανται να περιλαμβάνουν:

  • Φούσκωμα
  • Κρίσεις πανικού
  • Αϋπνία
  • Επώδυνες κράμπες
  • Κατάθλιψη
  • Υπερβολικό άγχος
  • Ξεσπάσματα κλάματος
  • Δυσκολία στην συγκέντρωση της σκέψης
  • Αυτοκτονικές τάσεις
  • Έλλειψη ενδιαφέροντος για τις καθημερινές δραστηριότητες
  • Θυμό και πολύ έντονες αλλαγές στην διάθεση
  • Άφθονη κατανάλωση φαγητού

Τα συμπτώματα της PMDD πιθανώς συμβαίνουν λόγω των αλλαγών στα επίπεδα των οιστρογόνων και της προγεστερόνης. Επίσης, υφίσταται σύνδεση μεταξύ των χαμηλών επιπέδων σεροτονίνης και της PMDD.

Προκειμένου να αποκλειστούν άλλες αιτίες των συμπτωμάτων σας, ο γιατρός μπορεί να πραγματοποιήσει ή να ζητήσει τις παρακάτω εξετάσεις:

  • Κλινική εξέταση
  • Εξέταση ηπατικής λειτουργίας
  • Γυναικολογική εξέταση
  • Ολικό αιμοδιάγραμμα

Μπορεί, ακόμη, να σας συστήσει και μία ψυχιατρική αξιολόγηση. Ένα ατομικό ή οικογενειακό ιστορικό μείζονος κατάθλιψης, κατάχρησης ουσιών, άγχους ή ψυχικού τραύματος μπορεί να πυροδοτήσει ή να επιδεινώσει τα συμπτώματα της PMDD.

Η θεραπεία της PMDD ποικίλει. Ο γιατρός μπορεί να προτείνει:

  • Αποχή από την καφεΐνη
  • Καθημερινή άσκηση
  • Συνεδρίες με κάποιον ειδικό για την διαχείριση του άγχους
  • Συμπληρώματα διατροφής, όπως μαγνήσιο, ασβέστιο και βιταμίνη B-6
  • Ατομική ή ομαδική συμβουλευτική
  • Χάπια δροσπιρενόνης και αιθινυλοιστραδιόλης (Yaz), το μόνο αντισυλληπτικό φάρμακο εγκεκριμένο από τον Οργανισμό Τροφίμων και Φαρμάκων της Αμερικής για την αντιμετώπιση των συμπτωμάτων της PMDD.

Αν τα συμπτώματά σας εξακολουθούν να μην βελτιώνονται, ο γιατρός μπορεί να σας συνταγογραφήσει εκλεκτικό αναστολέα επαναπρόσληψης της σεροτονίνης, ένα αντικαταθλιπτικό φάρμακο. Ο ρόλος του είναι να αυξάνει τα επίπεδα σεροτονίνης στον εγκέφαλο. Οι δράσεις του, ωστόσο, επεκτείνονται στην γενικότερη χημεία του εγκεφάλου, όχι μόνο στην κατάθλιψη.

Επιπροσθέτως, ο γιατρός μπορεί να σας προτείνει γνωστική-συμπεριφοριστική θεραπεία, μια μορφή συμβουλευτικής που θα σας βοηθήσει να κατανοήσετε τις σκέψεις και τα συναισθήματά σας και να τροποποιήσετε την συμπεριφορά σας αναλόγως.

Δυστυχώς δεν υπάρχει πρόληψη του ΠΕΣ ή της PMDD, αλλά οι προαναφερθέντες τρόποι αντιμετώπισης μπορούν να βοηθήσουν στην ελάττωση της έντασης και της διάρκειας των συμπτωμάτων σας.

Συμπτώματα Θεραπεία Διάγνωση Έκβαση

Συμπτώματα

Ο έμμηνος κύκλος μιας γυναίκας διαρκεί κατά μέσο όρο 28 ημέρες

Η ωορρηξία είναι η φάση κατά την οποία το ωάριο απελευθερώνεται από την ωοθήκη και λαμβάνει χώρα την 14η ημέρα του κύκλου. Η ωοθυλακική φάση (η έναρξη δηλαδή της έμμηνου ρύσης) συμβαίνει την 28η ημέρα. Τα συμπτώματα του ΠΕΣ ξεκινούν γύρω στην 14η ημέρα και διαρκούν έως και 7 ημέρες μετά την έναρξη της έμμηνου ρύσης.

Τα συμπτώματα αυτά μπορεί να είναι ήπιας ως μέτριας έντασης. Σχεδόν το 80% των γυναικών αναφέρουν ένα ή περισσότερα συμπτώματα τα οποία, όμως, δεν επηρεάζουν σημαντικά τις καθημερινές τους δραστηριότητες, σύμφωνα με το περιοδικό “American Family Physician”.

Το 20-30% των γυναικών αναφέρει μέτρια ως σοβαρά συμπτώματα που επηρεάζουν πτυχές της ζωής τους. Το 3-8% κάνει λόγο για Προεμμηνορροϊκή Δυσφορική Διαταραχή. Η σοβαρότητα των συμπτωμάτων μπορεί να διαφέρει από άτομο σε άτομο και από μήνα σε μήνα.

Τα συμπτώματα του ΠΕΣ περιλαμβάνουν:

  • Ακμή
  • Κόπωση
  • Κατάθλιψη
  • Έντονες λιγούρες, ιδιαίτερα για γλυκά
  • Στομαχικό φούσκωμα
  • Πόνο στο στήθος
  • Πονοκεφάλους
  • Θωρακικό πόνο
  • Ευερεθιστότητα
  • Διάρροια
  • Ευαισθησία στο φως ή στους ήχους
  • Δυσκοιλιότητα
  • Συναισθηματικά ξεσπάσματα
  • Αλλαγές στο πρότυπο του ύπνου
  • Αίσθημα λύπης ή στενοχώριας

Θεραπεία

Απαλύνοντας τα συμπτώματα του προεμμηνορροϊκού συνδρόμου

Δεν μπορείτε να θεραπεύσετε το ΠΕΣ, αλλά μπορείτε να κάνετε ορισμένα βήματα για την ανακούφιση των συμπτωμάτων σας. Αν εμφανίζετε ήπιας ή μέτριας μορφής ΠΕΣ, οι επιλογές αντιμετώπισης περιλαμβάνουν:

  • Λήψη βιταμίνης D για την ελάφρυνση των συμπτωμάτων.
  • Μία ισορροπημένη διατροφή για την βελτίωση της γενικότερης εικόνας της υγείας σας και του ενεργειακού σας επιπέδου. Αυτό περιλαμβάνει την κατανάλωση μιας πληθώρας φρούτων και λαχανικών και την μείωση της πρόσληψης ζάχαρης, καφεΐνης, αλατιού και αλκοόλ.
  • Τακτική άσκηση για την μείωση του στομαχικού πρηξίματος και την βελτίωση της ψυχικής σας υγείας.
  • Λήψη συμπληρωμάτων διατροφής, όπως φολικό οξύ, ασβέστιο, βιταμίνη Β-6 και μαγνήσιο, ώστε να μειώσετε τις κράμπες στην περιοχή της κοιλιάς, καθώς και τις εναλλαγές στην διάθεση.
  • Λήψη πολλών υγρών για την μείωση του φουσκώματος.
  • Μείωση του άγχους, μέσω απλών δραστηριοτήτων όπως η άθληση ή το διάβασμα ενός βιβλίου.
  • Ύπνος τουλάχιστον 8 ώρες κάθε βράδυ για την μείωση της κόπωσης.
  • Συνεδρίες γνωστικής-συμπεριφοριστικής θεραπείας, οι οποίες έχουν αποδειχθεί ιδιαίτερα αποτελεσματικές.

Παράλληλα, μπορείτε να λαμβάνετε παυσίπονα, όπως η ιβουπροφαίνη ή η ασπιρίνη, για να μειώσετε τον μυϊκό πόνο, τους πονοκεφάλους και τις στομαχικές κράμπες. Μπορείτε, επίσης να δοκιμάσετε κάποιο διουρητικό φάρμακο για την ελάττωση του φουσκώματος και της κατακράτησης υγρών. Ωστόσο, κάθε φάρμακο και συμπλήρωμα πρέπει να λαμβάνεται μόνο ύστερα από συνεννόηση με τον γιατρό σας.

Διάγνωση

Πότε πρέπει να επισκεφθείτε τον γιατρό σας;

Θα πρέπει να επισκεφθείτε τον γιατρό σας αν ο σωματικός πόνος, οι αλλαγές στην διάθεση και τα υπόλοιπα συμπτώματα επηρεάζουν την καθημερινή σας ζωή ή δεν υποχωρούν. Η διάγνωση βασίζεται στο εάν βιώνετε ένα ή περισσότερα συμπτώματα στο κατάλληλο χρονικό πλαίσιο που να είναι αρκετά έντονα και απόντα μεταξύ της έμμηνου ρύσης και της ωορρηξίας. Ο γιατρός θα πρέπει, επίσης, να αποκλείσει και άλλες πιθανές αιτίες, όπως:

Ο γιατρός θα σας ρωτήσει αν έχετε οικογενειακό ιστορικό κατάθλιψης ή διαταραχών της διάθεσης, προκειμένου να καθορίσει αν τα συμπτώματά σας προέρχονται από το ΠΕΣ ή από κάποια άλλη κατάσταση. Ορισμένες εξ αυτών, όπως το σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου, ο υποθυρεοειδισμός και η εγκυμοσύνη, προκαλούν συμπτώματα παρόμοια με το ΠΕΣ. Πιθανώς θα σας ζητηθεί μία εξέταση των θυρεοειδικών ορμονών, ώστε να ελεγχθεί ότι ο θυρεοειδής αδένας λειτουργεί φυσιολογικά, ένα τεστ εγκυμοσύνης και μία πυελική εξέταση, για την ανεύρεση τυχόν γυναικολογικών προβλημάτων. Η καταγραφή των συμπτωμάτων σας είναι ένας άλλος τρόπος να καθορίσετε αν πάσχετε από ΠΕΣ. Χρησιμοποιήστε ένα ημερολόγιο όπου θα αναγράφετε όλα τα συμπτώματά σας και πότε αυτά εμφανίζονται κάθε μήνα. Αν εκδηλώνονται κάθε φορά περίπου την ίδια χρονική περίοδο, το ΠΕΣ είναι η πιο πιθανή αιτία.

Έκβαση

Τα συμπτώματα του ΠΕΣ και της PMDD μπορούν να επανεμφανιστούν, αλλά συνήθως υποχωρούν με την έναρξη της έμμηνου ρύσης. Ένας υγιής τρόπος ζωής και ένα θεραπευτικό πλάνο που θα εστιάζει τόσο στην σωματική όσο και στην ψυχική υγεία μπορούν να μειώσουν ή ακόμη και να εξαλείψουν τα συμπτώματα για την πλειονότητα των γυναικών.

+ 2 πηγές

©2022 WikiHealth All Rights Reserved

1. Mayo Clinic Staff. (2014, December 16). Premenstrual syndrome (PMS): Definition mayoclinic.org/diseases-conditions/premenstrual-syndrome/basics/definition/con-20020003

2. Premenstrual dysmorphic disorder (PMDD). (2014, December 11) my.clevelandclinic.org/health/diseases_conditions/hic_PMS_and_PMDD