Οι κιρκάδιοι ρυθμοί επηρεάζουν την υγεία με πολλούς τρόπους. Αυτές οι βιολογικές διεργασίες διαδραματίζουν ουσιαστικό ρόλο στα πρότυπα ύπνου, στην πέψη, στη θερμοκρασία του σώματος και στην απελευθέρωση των ορμονών. Ωστόσο, υπάρχουν και ορισμένοι παράγοντες που μπορούν να επηρεάσουν αυτό το ευαίσθητο σύστημα, με αποτέλεσμα οι κιρκάδιοι ρυθμοί να διαταράσσονται.

Μια μελέτη του 2019, δείχνει ότι οι ρυθμιστικές λειτουργίες του κιρκάδιου ρυθμού θα μπορούσαν να παίξουν ρόλο στον καρκίνο, συμπεριλαμβανομένου του ελέγχου της κυτταρικής ανάπτυξης, του κυτταρικού θανάτου, της επιδιόρθωσης του DNA και των μεταβολικών αλλαγών. Επιπρόσθετα, σύμφωνα με έρευνα του 2016, οι διαταραχές του κιρκάδιου ρυθμού μπορούν να συμβάλλουν στην εξέλιξη του καρκίνου του πνεύμονα. (Διαταραγμένο εσωτερικό ρολόι του σώματος: Μπορούν να βοηθήσουν τα πρεβιοτικά;)

Μέχρι σήμερα, σχετικά λίγες μελέτες έχουν εξετάσει τη σχέση ανάμεσα στη διαταραχή του κιρκάδιου ρυθμού με τον καρκίνο του πνεύμονα. Μια πρόσφατη έρευνα με επικεφαλής το Ερευνητικό Ινστιτούτο Scripps στην Καλιφόρνια και συνεργάτη το Ινστιτούτο Καρκίνου του Πανεπιστημίου του Ρότσεστερ Wilmot, ανακάλυψε ότι υπάρχει κάποια σχέση ανάμεσα στον διαταραγμένο κιρκάδιο ρυθμό και τον αυξημένο παράγοντα θερμικού σοκ 1 (HSF1) – ένα γονίδιο υπογραφής του καρκίνου που μπορεί να προκαλέσει καρκίνο του πνεύμονα.

Σύμφωνα με τους ερευνητές της μελέτης, που δημοσιεύθηκε πρόσφατα στο Science Advances, το γονίδιο HSF1 μπορεί να στοχευθεί με φάρμακα για την πρόληψη του καρκίνου σε άτομα που παρουσιάζουν συχνά διαταραχές του κιρκάδιου ρυθμού. (Καρκίνος του πνεύμονα: Γιατί είναι σημαντική η πρώιμη διάγνωση;)

Τι είναι οι κιρκάδιοι ρυθμοί;

Οι ανθρώπινοι κιρκάδιοι ρυθμοί ανταποκρίνονται κυρίως στο φως της μέρας και στο σκοτάδι. Αυτές οι φυσικές διεργασίες είναι υπεύθυνες και για τον κύκλο ύπνου-εγρήγορσης του σώματος.

Το βιολογικό ρολόι του σώματος, που αποτελείται από συγκεκριμένες πρωτεΐνες που αλληλεπιδρούν με τα κύτταρα, βοηθά στη ρύθμιση των κιρκάδιων ρυθμών. Κάθε ιστός του σώματος έχει ένα βιολογικό ρολόι που ελέγχεται από τον υποθάλαμο του εγκεφάλου, ο οποίος περιέχει περίπου 20.000 νευρικά κύτταρα που λαμβάνουν και μεταδίδουν πληροφορίες από το περιβάλλον και συγκεκριμένα φωτεινές ενδείξεις από το φως της ημέρας. (5 τρόποι να φτιάξετε το ιδανικό πρόγραμμα ύπνου για εσάς)

Οι διαταραχές των κιρκάδιων ρυθμών είναι συχνές. Βασικοί παράγοντες που τις προκαλούν είναι:

• Γενεσιολογία
• Έκθεση στο φως ηλεκτρονικών συσκευών
• Ξενύχτι
• Εργασία σε βάρδιες

Ποια η σχέση μεταξύ κιρκάδιων ρυθμών και καρκίνου;

Σύμφωνα με τη νέα μελέτη, οι διαταραχές των κιρκάδιων ρυθμών αυξάνουν τον κίνδυνο αδενοκαρκινώματος του πνεύμονα (LUAD) -υπότυπος του μη μικροκυτταρικού καρκίνου του πνεύμονα- στους ανθρώπους με σάρκωμα Kirsten (KRAS) – μεταλλαγμένο γονίδιο που προκαλεί αδενοκαρκινώματος του πνεύμονα-. (Πώς συνδέεται ο ύπνος με τον καρκίνο του πνεύμονα;)

Η ερευνητική ομάδα, για να διερευνήσει το πώς η διαταραχή του κιρκάδιου ρυθμού επηρεάζει τον καρκίνο του πνεύμονα, χρησιμοποίησε γενετικά τροποποιημένα ποντίκια που μοντελοποιούσαν τα χαρακτηριστικά του καρκίνου του πνεύμονα ως αποτέλεσμα του KRAS. Τα ποντίκια χωρίστηκαν σε δύο ομάδες, όπου η μια ομάδα εκτέθηκε σε τυπικές συνθήκες φωτισμού (12 ώρες φωτός και 12 σκοτάδι) για 8 εβδομάδες, ενώ η δεύτερη ομάδα εκτέθηκε σε συνθήκες φωτισμού που μιμούνται αυτές που βιώνουν οι άνθρωποι που εργάζονται σε βάρδιες ή ξενυχτούν συχνά, για το ίδιο χρονικό διάστημα. (Καρκίνος του πνεύμονα: Γιατί είναι σημαντική η πρώιμη διάγνωση;)

Μετά την ανάλυση των δεδομένων τους, οι επιστήμονες διαπίστωσαν ότι τα ποντίκια με KRAS ανέπτυξαν περισσότερους όγκους στους πνεύμονές τους όταν εκτίθονταν σε συνθήκες βάρδιας, συγκριτικά με την ομάδα που εκτέθηκε σε τυπικές συνθήκες φωτισμού.

Επιπρόσθετα, αφού αναλύθηκε η αλληλουχία RNA και η έκφραση των γονιδίων των ποντικιών, διαπιστώθηκε ότι η διαταραχή του κιρκάδιου ρυθμού τους, διατάραξε τη ρύθμιση του HSF1, ενισχύοντας τη δράση του στα κύτταρα του πνεύμονα. Σύμφωνα με τους ερευνητές, αυτή η ενισχυμένη σηματοδότηση του HSF1 υποδεικνύει μια μοριακή σχέση μεταξύ της διαταραχής του κιρκάδιου ρυθμού και του αυξημένου κινδύνου καρκίνου του πνεύμονα.

Παρόλο που η μελέτη χρησιμοποίησε ποντίκια και όχι ανθρώπους, οι επιστήμονες θεωρούν ότι η στόχευση του HSF1 με φάρμακα, θα μπορούσε δυνητικά να αποτρέψει τον καρκίνο που προκαλείται από τις διαταραχές του κιρκάδιου ρυθμού. (Καρκίνος του πνεύμονα: 7+1 ασθένειες με παρόμοια συμπτώματα)