Παρόλο που τα προβλήματα γονιμότητας είναι αρκετά γνωστή παρενέργεια του καρκίνου και της θεραπείας του, πολλοί άνθρωποι δεν γνωρίζουν το πώς επηρεάζεται η γονιμότητά τους και δεν κατανοούν το τι μπορούν να κάνουν εκ των προτέρων για την πλήρη προστασία τους.

Οι θεραπείες του καρκίνου του αίματος, μπορούν να προκαλέσουν στειρότητα, αλλά αυτό δεν ισχύει για όλες τις θεραπείες, την ίδια ώρα που υπάρχουν διάφοροι τρόποι που βοηθούν στην πρόληψη. (Ογκογονιμότητα: Διατήρηση της γονιμότητας πριν από τη θεραπεία του καρκίνου)

Τι προκαλεί στειρότητα στους καρκινοπαθείς;

Η σχετιζόμενη με τον καρκίνο υπογονιμότητα, μπορεί να είναι προσωρινή ή μόνιμη. Η ικανότητα να αποκτήσει κάποιος παιδιά μπορεί να επηρεαστεί από πολλούς παράγοντες, όπως:

• Την ίδια την ασθένεια
• Τις παρενέργειες της θεραπείας
• Το είδος της θεραπείας
• Την ηλικία του ασθενή
• Τα φάρμακα που λαμβάνει για υποκείμενα προβλήματα υγείας
• Υποκείμενες καταστάσεις υγείας

Οι θεραπείες του καρκίνου επηρεάζουν τη γονιμότητα;

Οι καρκίνοι του αίματος, είναι συχνοί σε παιδιά και σε άτομα αναπαραγωγικής ηλικίας, που δεν έχουν ακόμη προλάβει να κάνουν οικογένεια ή δεν έχουν προλάβει να σκεφτούν ακόμη το ενδεχόμενο να δημιουργήσουν οικογένεια.

Ως εκ τούτου, η πρόληψη της υπογονιμότητας, που δεν προκαλείται από την ίδια τη νόσο, αλλά από τη θεραπεία της, είναι ζωτικής σημασίας. (Μπορεί η διακοπή της κύησης να επηρεάσει τη γονιμότητα της γυναίκας;)

1. Χημειοθεραπεία

Η χημειοθεραπεία μπορεί να επηρεάσει τόσο την ανδρική, όσο και τη γυναικεία γονιμότητα, αλλά δεν έχουν όλα τα φάρμακα το ίδιο αποτέλεσμα. Στους άνδρες, η χημειοθεραπεία μπορεί να προκαλέσει αζωοσπερμία (απουσία σπερματοζωαρίων στο σπέρμα), ενώ στις γυναίκες, μπορεί να προκαλέσει αδυναμία απελευθέρωσης ωαρίου από τις ωοθήκες (ανεπάρκεια ωοθηκών ή πρώιμη εμμηνόπαυση).

Ως επί το πλείστον, η συνολική ποσότητα του φαρμάκου της χημειοθεραπείας που χορηγείται κατά τη διάρκεια των εβδομάδων και των μηνών της θεραπείας, έχει μεγαλύτερη επίδραση στη γονιμότητα από την ποσότητα του φαρμάκου που χορηγείται σε μία μόνο δόση. Η συνδυασμένη χημειοθεραπεία είναι πιο πιθανό να προκαλέσει βλάβη στο αναπαραγωγικό σύστημα από ότι η θεραπεία που προϋποθέτει τη χρήση μόνο ενός φαρμάκου. (Επηρεάζεται η γονιμότητα από τον καρκίνο των όρχεων;)

Τόσο στους άνδρες όσο και στις γυναίκες, η ομάδα των φαρμάκων που είναι πιο πιθανό να επηρεάσουν τη γονιμότητα είναι οι αλκυλιωτικοί παράγοντες, όπως:

• Cytoxan (κυκλοφωσφαμίδη)
• Ifex ή Mitoxana (ιφοσφαμίδη)
• Alkeran (μελφαλάνη)
• Myleran ή Busulfex (μπουσουλφάνη)
• Matulane (προκαρβαζίνη)

Δεδομένου ότι υπάρχουν πολλοί παράγοντες που επηρεάζουν τη γονιμότητα των ασθενών με καρκίνο, εκτός από τα φάρμακα, είναι δύσκολο για τους ειδικούς να πουν με βεβαιότητα ποιος θα επηρεαστεί και τι θα τον επηρεάσει.

2. Ακτινοθεραπεία

Η ακτινοθεραπεία χορηγείται συνήθως σε μικρές δόσεις (κλάσματα) για μεγάλο χρονικό διάστημα, για τη μείωση των παρενεργειών και της τοξικότητας. Δυστυχώς, η «κλασμάτωση» προκαλεί μεγαλύτερη βλάβη στα αναπαραγωγικά όργανα, κυρίως λόγω της χορήγησης μιας μεγάλης δόσης. Σημειώνεται ωστόσο ότι κατά την ακτινοβολία, καταβάλλεται κάθε δυνατή προσπάθεια για την προστασία των αναπαραγωγικών οργάνων. (Ακτινοθεραπεία: Η παρακολούθηση της οξυγόνωσης ενός καρκινικού όγκου συμβάλλει στην επιτυχία της)

Σύμφωνα με τους ειδικούς, η ακτινοβολία στους όρχεις, ακόμη και σε μικρές δόσεις, μπορεί να επηρεάσει τον αριθμό των σπερματοζωαρίων. Η εν λόγω επίδραση μπορεί να είναι προσωρινή ή να μετατραπεί σε μόνιμη όταν προηγηθούν υψηλές δόσεις ακτινοβολίας. Επίσης, η ακτινοβολία μπορεί να μειώσει και τα επίπεδα της τεστοστερόνης.

Στις γυναίκες που υποβάλλονται σε ακτινοβολία, με τις ωοθήκες τους να εκτίθενται απευθείας στην ακτινοβολία, αυξάνεται ο κίνδυνος στειρότητας. Σε μια τέτοια περίπτωση, ο γιατρός μπορεί να επιλέξει να μετακινήσει χειρουργικά την ωοθήκη σε άλλη περιοχή του σώματος, ώστε να υποστεί λιγότερη βλάβη. Σημειώνεται ότι οι νεαρές γυναίκες που υποβάλλονται σε ακτινοβολία, έχουν περισσότερες πιθανότητες να ανακτήσουν τη γονιμότητά τους μετά την ακτινοβολία.

Πώς μπορούν να διατηρήσουν τη γονιμότητά τους τα άτομα με καρκίνο του αίματος;

Για τα άτομα με καρκίνο του αίματος είναι πολύ σημαντικό να εξετάσουν τις επιλογές που έχουν για να διατηρήσουν τη γονιμότητά τους πριν προβούν στην οποιαδήποτε θεραπεία.

Μεταξύ των εν λόγω επιλογών συγκαταλέγονται οι ακόλουθες:

• Κατάψυξη ωαρίων ή σπέρματος
• Χρήση ωαρίων, σπερματοζωαρίων από δότη
• Παρένθετη μητρότητα
• Υιοθεσία