Τι είναι η κλειστοφοβία;

Υπολογίζεται ότι το 10% των ανθρώπων επηρεάζονται από κλειστοφοβία κατά τη διάρκεια της ζωής τους. Συνήθως ορίζεται ως ο παράλογος φόβος των κλειστών χώρων, που συχνά βιώνεται ακόμη και όταν δεν υπάρχει προφανής ή ρεαλιστικός κίνδυνος σε μια συγκεκριμένη κατάσταση. Όλα τα είδη διαφορετικών καταστάσεων μπορούν να προκαλέσουν κλειστοφοβία, συμπεριλαμβανομένων των ασανσέρ, των τρένων, των αεροπλάνων, των αυτοκινήτων και των τούνελ.

Κάποιος μπορεί να βιώνει από ήπια δυσφορία έως συντριπτικό πανικό σε χώρους όπως τα ασανσέρ, οπουδήποτε υπάρχει πλήθος και δημόσιες τουαλέτες. Η διαδικασία της μαγνητικής τομογραφίας για ορισμένους ανθρώπους είναι εξαιρετικά δύσκολη να τη σκεφτούν αν πάσχουν από κλειστοφοβία.

Τα συμπτώματα ποικίλλουν, αλλά μπορεί να περιλαμβάνουν υπερβολικό φόβο, εφίδρωση, έξαψη ή ρίγη, ναυτία, τρέμουλο, αίσθημα παλμών της καρδιάς, δυσκολία στην αναπνοή, αίσθημα λιποθυμίας ή ζάλης, πονοκεφάλους ή σφίξιμο στο στήθος.

Η σοβαρή κλειστοφοβία μπορεί επίσης να κάνει τους ανθρώπους να φοβούνται τις δραστηριότητες που μπορεί να είναι περιορισμένες. Μπορεί επίσης να οδηγήσει σε φόβο λιποθυμίας, φόβο απώλειας του ελέγχου ή ακόμη και φόβο θανάτου.

Τι προκαλεί κλειστοφοβία;

Δεν υπάρχει μια ξεκάθαρη αιτία και μπορεί να εμφανιστεί φαινομενικά τυχαία. Ωστόσο, το τραύμα του παρελθόντος μπορεί να παίξει ρόλο στην ανάπτυξη κλειστοφοβίας.

Όχι σπάνια, η εμφάνιση της κλειστοφοβίας μπορεί να εντοπιστεί σε ένα τραυματικό γεγονός στο ιστορικό του ατόμου.

Συχνά αυτό θα έχει συμβεί στην παιδική ηλικία, αλλά μπορεί να συμβεί σε οποιαδήποτε ηλικία. Για παράδειγμα, οι ενήλικες που είχαν την εμπειρία να εγκλωβιστούν σε ένα ασανσέρ ή σε ένα τρένο σε μια σήραγγα μπορεί να αναπτύξουν φόβο γι’ αυτά, ανάλογα με τους συνειρμούς που δίνουν σε αυτό το γεγονός, το οποίο μπορεί να είναι τραυματικό.

Άλλοι γνωστοί προδιαθεσικοί παράγοντες είναι να έχει υπάρξει εκφοβισμός ή κακοποίηση καθώς και να έχει παγιδευτεί κάποιος.

Το να έχει κάποιος συγγενή πρώτου βαθμού με κλειστοφοβία καθιστά πιο πιθανό να αναπτύξει την πάθηση. Αυτό υποδηλώνει ότι η γενετική παίζει ρόλο, ενώ υπάρχει επίσης η πιθανότητα το άτομο να αναπτύσσει μαθημένες συμπεριφορές ή πιο σύνθετους συσχετισμούς όταν ζει με τα άγχη του συγγενή του.

Ποιος είναι ο αντίκτυπος της κλειστοφοβίας;

Η κλειστοφοβία μπορεί να έχει πολύ σοβαρό αντίκτυπο στη ζωή ενός ατόμου, επειδή υπάρχουν ποικίλες καθημερινές καταστάσεις που μπορεί να φαίνονται πολύ περιοριστικές για κάποιον που πάσχει από κλειστοφοβία. Οι κρίσεις πανικού είναι συχνές, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει στην αποφυγή καταστάσεων που προκαλούν αισθήματα άγχους.

Ανάλογα με τη σοβαρότητά της, μπορεί να επηρεάσει πολλές διαφορετικές πτυχές της καθημερινής ζωής. Θα μπορούσε να είναι προβληματικό για κάποιον να διαχειριστεί τον τρόπο με τον οποίο θα πάει στη δουλειά του, αν δεν μπορεί να διαχειριστεί τα μέσα μαζικής μεταφοράς ή το πλήθος. Ο φόβος της χρήσης των περιορισμένων δημόσιων τουαλετών μπορεί να καταστήσει αδύνατη την παραμονή στη δουλειά.

Μερικοί άνθρωποι μπορεί να αποφεύγουν τις συναναστροφές, αν φοβούνται ότι οι άλλοι θα παρατηρήσουν το άγχος τους και δεν θα καταλάβουν. Αυτά είναι μερικά μόνο παραδείγματα των πιθανών καθημερινών επιπτώσεων αυτής της κατάστασης. Η αυτοεκτίμηση και η αυτοπεποίθηση του ατόμου μπορεί σιγά-σιγά να διαβρωθούν, καθώς ο φόβος οδηγεί σε αποφυγή και αναπόφευκτα σε συρρίκνωση των δραστηριοτήτων του ατόμου, του κοινωνικού του δικτύου, ακόμη και του περιβάλλοντος, αν δεν αντιμετωπιστεί.

Ποιες θεραπείες είναι διαθέσιμες για την κλειστοφοβία;

Αν και πολλοί άνθρωποι με κλειστοφοβία αποφεύγουν τους μικρούς χώρους, αυτό μπορεί στην πραγματικότητα να κάνει τα πράγματα χειρότερα. Θα προσφέρει προσωρινή ανακούφιση, αλλά στην πραγματικότητα θα κάνει το πρόβλημα χειρότερο μακροπρόθεσμα, καθώς όλο και περισσότερες καταστάσεις και χώροι αποφεύγονται.

Η γνωστική συμπεριφορική θεραπεία (CBT) είναι μια αποτελεσματική θεραπεία για την κλειστοφοβία και επικεντρώνεται στη μείωση ορισμένων από τις στρεβλώσεις της σκέψης. Η απευαισθητοποίηση και η θεραπεία έκθεσης μπορεί να αποτελέσουν μέρος αυτής. Οι ασθενείς συχνά επωφελούνται από συμπεριφορικές δοκιμές που τους επιτρέπουν να είναι σε θέση να επιστρέψουν με επιτυχία σε προηγούμενες δραστηριότητες.

Στη θεραπεία έκθεσης, ο θεραπευτής σας θα προσπαθήσει να σας εκθέσει σταδιακά στους φόβους σας. Έτσι, στην αρχή, αυτό μπορεί να περιλαμβάνει απλώς την προβολή εικόνων στενών χώρων – τελικά θα φτάσει στο σημείο να βρεθείτε μέσα σε έναν στενό χώρο .

Σε ορισμένες περιπτώσεις, μπορεί να χρειαστεί ειδικός στην ψυχική υγεία, αν η κατάσταση είναι πιο περίπλοκη. Σε αυτή την περίπτωση οι ψυχίατροι συνεργάζονται με τους θεραπευτές για να προσπαθήσουν να επιτύχουν τα καλύτερα αποτελέσματα σε συνεργασία με τον ασθενή.

Οι ομιλητικές θεραπείες μπορεί να είναι αποτελεσματικές από μόνες τους ή σε συνδυασμό με φαρμακευτική αγωγή, η οποία μπορεί να βοηθήσει με το υποκείμενο άγχος ή τη χαμηλή διάθεση.