Διατροχικές διαταραχές σε παιδιά: Πώς θα καταλάβετε αν πάσχει το παιδί σας;

Ενώ κάθε παιδί είναι διαφορετικό, υπάρχουν ορισμένα πρώιμα σημάδια που πρέπει να προσέξετε για διατροφικές διαταραχές. Μπορεί να αρχίσετε να παρατηρείτε ταραχή και εκνευρισμό γύρω από τις ώρες των γευμάτων και το παιδί σας μπορεί να αρχίσει να δείχνει πολύ περισσότερο ενδιαφέρον για το φαγητό και να μιλάει πολύ για αυτό.

Οι διατροφικές διαταραχές είναι μια ομάδα καταστάσεων ψυχικής υγείας που χαρακτηρίζονται από διαταραγμένες διατροφικές συνήθειες και έντονο φόβο για την αύξηση του βάρους ή του σχήματος/μεγέθους του σώματος. Μπορούν να εκδηλωθούν με διάφορους τρόπους, συμπεριλαμβανομένης της νευρικής ανορεξίας, της νευρικής βουλιμίας, της διαταραχής αδηφαγίας και άλλων.

Στην Ελλάδα, ο επιπολασμός των διατροφικών διαταραχών στον παιδικό πληθυσμό δεν είναι καλά τεκμηριωμένος. Ωστόσο, μελέτες δείχνουν ότι η συχνότητα εμφάνισης των διατροφικών διαταραχών αυξάνεται τα τελευταία χρόνια και γίνονται όλο και πιο συχνές στην Ελλάδα.

Σύμφωνα με μελέτη που δημοσιεύθηκε στο Journal of Adolescent Health το 2017, ο επιπολασμός των διατροφικών διαταραχών στους Έλληνες εφήβους βρέθηκε να είναι 7,8%, ποσοστό υψηλότερο από τον εκτιμώμενο επιπολασμό σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Μια άλλη μελέτη που δημοσιεύθηκε στο Hellenic Journal of Nutrition and Dietetics το 2018 διαπίστωσε ότι το 5,9% των Ελλήνων εφήβων είχε συμπτώματα διατροφικής διαταραχής.

Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι πολλές περιπτώσεις διατροφικών διαταραχών δεν διαγιγνώσκονται και δεν αντιμετωπίζονται και ο πραγματικός επιπολασμός μπορεί να είναι υψηλότερος. Η έγκαιρη αναγνώριση και θεραπεία είναι απαραίτητες για τη βελτίωση των αποτελεσμάτων και την πρόληψη των μακροπρόθεσμων επιπλοκών. Οι γονείς, οι φροντιστές και οι πάροχοι υγειονομικής περίθαλψης θα πρέπει να γνωρίζουν τα σημεία και τα συμπτώματα των διατροφικών διαταραχών και να αναζητούν επαγγελματική βοήθεια εάν υποπτεύονται ότι ένα παιδί ή ένας έφηβος παλεύει με κάποια από αυτές.

Πώς μπορεί να εκδηλωθεί η μη υγιής άσκηση ελέγχου στη διατροφή ενός παιδιού;

Συχνά, αυτό ξεκινάει με ένα συγκεκριμένο γεγονός –όπως το να κόψει τη σοκολάτα για τη Σαρακοστή ή να μην καταναλώσει ζάχαρη για ένα μήνα– και παρόλο που μπορεί να είναι δελεαστικό να ενθαρρύνουμε αυτή τη συμπεριφορά ως υγιή, μπορεί μερικές φορές να υποδηλώνει ότι το παιδί αρχίζει να ασκεί ανθυγιεινό έλεγχο στη διατροφή του.

Εκεί που πρέπει να δώσετε ιδιαίτερη προσοχή είναι όταν το παιδί ολοκληρώσει τον μήνα και μετά συνεχίσει ή αναφέρει ότι μπορεί να δοκιμάσει κάτι άλλο. Έπειτα μπορεί να αρχίζετε να παρατηρείτε κάποιο άγχος σχετικά με την απομάκρυνση κάποιων “κανόνων διατροφής” που έχετε ορίσει.

Άλλα σημάδια περιλαμβάνουν την ενασχόληση με την άσκηση, το να γίνονται πιο απομονωμένοι, να φορούν περισσότερα ρούχα και τα προβλήματα ύπνου. Η σχέση σας με το παιδί σας θα αρχίσει συνήθως να κλονίζεται, καθώς θα αποσύρεται στον εαυτό του.

Συνήθως οι γονείς αναγνωρίζουν για πρώτη φορά ότι κάτι δεν πάει καλά, μόνο όταν το βάρος του παιδιού αρχίζει να πέφτει με ταχείς ρυθμούς – και μέχρι τότε μπορεί να είναι πολύ δύσκολο να σταματήσει μια διατροφική διαταραχή στην πορεία της. Σε κάθε μικρή αλλαγή στη συμπεριφορά του παιδιού σας με την οποία δεν νιώθετε άνετα, πρέπει να καθίσετε μαζί του και να προσπαθήσετε να το κάνετε να ανοιχτεί. Όσο περισσότερο μπορείτε να επικοινωνήσετε μαζί τους, τόσο το καλύτερο.

Πότε πρέπει να ζητήσετε βοήθεια για τις διατροφικές συνήθειες του παιδιού σας;

Το να εντοπίσετε ότι το παιδί σας αναπτύσσει μια διατροφική διαταραχή είναι μόνο το ήμισυ του παντός – η ανάρρωση είναι ένα μακρύ, δύσκολο ταξίδι για όλους. Οι πιο αποτελεσματικές θεραπείες συνδυάζουν την αποκατάσταση του βάρους με εξειδικευμένη συμβουλευτική και η αντιμετώπιση του ενός χωρίς το άλλο απλώς δεν θα λειτουργήσει. Το πρώτο βήμα είναι να επισκεφθείτε τον γενικό σας ιατρό, ο οποίος μπορεί να παραπέμψει το παιδί σας στις κατάλληλες υπηρεσίες ψυχικής υγείας.

Ωστόσο, οι μεγάλοι χρόνοι αναμονής για αξιολόγηση και θεραπεία μπορεί να αφήσουν τους γονείς να αισθάνονται απομονωμένοι και τα παιδιά να κινδυνεύουν να νοσήσουν περισσότερο.

Οι άνθρωποι περιμένουν κατά μέσο όρο τρία χρόνια πριν αναζητήσουν βοήθεια και εν τω μεταξύ, οι εισαγωγές σε νοσοκομεία για κορίτσια κάτω των 19 ετών με ανορεξία έχουν αυξηθεί κατά 93% τα τελευταία έξι χρόνια.

Ως αποτέλεσμα, συχνά αναλαμβάνουν οι γονείς να παρέμβουν και να αντιμετωπίσουν μια δυνητικά απειλητική για τη ζωή ασθένεια για την οποία συχνά καταλαβαίνουν ελάχιστα.

Το πρώτο πράγμα που πρέπει να γνωρίζουν οι γονείς είναι ότι οι διατροφικές διαταραχές είναι πολύ περίπλοκες- δεν έχει να κάνει με το φαγητό ή την εικόνα του σώματος. Το υποκείμενο πρόβλημα είναι η αντίληψη του παιδιού για τον εαυτό του και μια πραγματική δυσαρέσκεια με αυτό που είναι.

Γι΄αυτό είναι ζωτικής σημασίας να καταπολεμηθούν οι περιοριστικές διατροφικές συνήθειες από νωρίς και το να βαδίζετε προσεκτικά δεν αρκεί.

Οι διατροφικές διαταραχές είναι χειριστικές, οπότε τα παιδιά θα χρησιμοποιήσουν μια τρυφερή προσέγγιση προς όφελός τους. Είναι πολύ σημαντικό οι γονείς να είναι αυστηροί και να θέτουν αδιαπραγμάτευτα όρια.

Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να επιμείνετε -όσο πιο σταθερά γίνεται- ότι το παιδί σας θα κάθεται μαζί σας και θα τρώει υγιεινά, ισορροπημένα γεύματα. Το πιο σημαντικό είναι ότι πρέπει να υπάρχουν συνέπειες σε περίπτωση άρνησής του, όπως να μην το αφήνετε να συμμετέχει σε αθλήματα ή να πηγαίνει να παίξει με τους φίλους του.

Υπάρχουν μέτρα που μπορείτε να λάβετε για να ελαχιστοποιήσετε τις συγκρούσεις γύρω από τα γεύματα, όπως η συμμετοχή του παιδιού σας στις αποφάσεις σχετικά με το τι θα φάτε ως οικογένεια, ο προγραμματισμός εκ των προτέρων, η τήρηση καθορισμένων ωρών φαγητού και η αποφυγή αλλαγών της τελευταίας στιγμής.

Βοηθάει επίσης πολύ να βεβαιωθείτε ότι όταν κάθεστε για φαγητό, δεν είναι αγχωτικό και δεν βρίσκεστε στη μέση μιας διαφωνίας.

Αν αισθάνεστε ότι δεν λαμβάνει τη βοήθεια που χρειάζεται το παιδί σας ή αν περιμένετε για αξιολόγηση ή θεραπεία, είναι σημαντικό να αναζητήσετε αλλού υποστήριξη. Το Ελληνικό Κέντρο Διατροφικών Διαταραχών είναι ένα εξαιρετικό μέρος για να ξεκινήσετε- διαθέτει γραμμές βοήθειας, πλήθος πληροφοριών για γονείς και νέους και έναν κατάλογο με άλλες χρήσιμες πηγές.