Οστρακιά

Συμπτώματα

Ποια είναι τα βασικά συμπτώματα της νόσου;

Το πιο κοινό σημάδι της νόσου, σε ενήλικες και παιδιά, είναι η εμφάνιση εξανθημάτων, τα οποία ξεκινούν ως κόκκινες κηλίδες στο δέρμα και στη συνέχεια η περιοχή γίνεται ιδιαίτερα αδρή στην αφή. Τα εξανθήματα αυτά μπορούν να εμφανιστούν, 2 με 3 ημέρες πριν το άτομο αρχίσει να νιώθει άρρωστο, έως και 7 ημέρες μετά την εμφάνιση των πρώτων συμπτωμάτων της νόσου. 

Τα πρώτα εξανθήματα εμφανίζονται συνήθως στο λαιμό, στη βουβωνική περιοχή και κάτω από τα χέρια, ενώ κατόπιν εξαπλώνονται σε ολόκληρο το σώμα. Επίσης, περιοχές όπως οι μασχάλες, τα γόνατα και οι αγκώνες μπορεί να κοκκινίσουν πιο έντονα σε σχέση με το υπόλοιπο σώμα. 

Αφού το άτομο αρχίσει να λαμβάνει θεραπευτική αγωγή, τα εξανθήματα θα ξεκινήσουν υποχωρούν εντός μιας εβδομάδας. Παρ' όλα αυτά, το δέρμα στις άκρες των δαχτύλων στα πόδια και τα χέρια, καθώς και στην βουβωνική περιοχή είναι πιθανό να ξεφλουδίζει για αρκετές εβδομάδες.

Άλλα κοινά συμπτώματα που εμφανίζει η οστρακιά, περιλαμβάνουν:

• Ρίγος.
• Πονοκέφαλο.
• Διογκωμένους λεμφαδένες γύρω από τον λαιμό.
• Διογκωμένες αμυγδαλές.
• Κοκκίνισμα στο πρόσωπο.
• Κόκκινες πτυχώσεις στους αγκώνες, στις μασχάλες και στα γόνατα.
• Έντονο κόκκινο χρώμα στην γλώσσα ή λευκό χρώμα με κόκκινες κηλίδες.
• Πονόλαιμος.
• Κόκκινος λαιμός με κίτρινες ή λευκές κηλίδες.
• Πυρετός πάνω από 38.3°C.
• Ναυτία και τάση για εμετό.
• Πόνο στην κοιλιά.
• Χλωμό δέρμα γύρω από τα χείλη.

Αίτια

Τι προκαλεί την οστρακιά;

Η οστρακιά προκαλείται από λοίμωξη από βακτήρια του στρεπτόκοκκου ομάδας Α ή από πυογόνα βακτήρια του στρεπτόκοκκου, τα οποία ζουν μέσα στο στόμα και την ρινική κοιλότητα. Τα βακτήρια αυτά μεταδίδονται κυρίως μεταξύ των ανθρώπων και παράγουν μια τοξίνη η οποία προκαλεί χαρακτηριστικά κόκκινα σημάδια στο δέρμα. οστρακιά μεταδοτική;

Πώς μεταδίδεται η οστρακιά;

Η οστρακιά είναι ιδιαίτερα μεταδοτική και μπορεί να μεταδοθεί από κάποιον, ακόμα και 2 με 5 ημέρες πριν ο ίδιος εμφανίσει τα πρώτα συμπτώματα της νόσου. Η μετάδοση μπορεί να γίνει από μολυσμένα σταγονίδια του αέρα, από τον βήχα, το φτάρνισμα, το σάλιο και τις ρινικές εκκρίσεις. Αυτό σημαίνει ότι οποιοσδήποτε, μπορεί να κολλήσει την νόσο, εάν έρθει σε επαφή με μολυσμένα σταγονίδια, απευθείας από κάποιο άρρωστο άτομο ή αγγίξει μολυσμένες επιφάνειες και στη συνέχεια αγγίξει το στόμα, τα μάτια ή τη μύτη του. 

Επίσης, κάποιος μπορεί να κολλήσει τη νόσο εάν χρησιμοποιήσει το ίδιο ποτήρι ή τα ίδια μαγειρικά σκεύη με κάποιο άρρωστο άτομο, χωρίς πρώτα να τα έχει πλύνει. Ακόμη, είναι δυνατόν το βακτήριο το στρεπτόκοκκου να μεταδοθεί μέσω κατανάλωσης μολυσμένων τροφίμων. 

Τέλος, ο στρεπτόκοκκος εκτός από οστρακιά σε ορισμένα άτομα μπορεί να προκαλέσει και σοβαρή λοίμωξη στο δέρμα. Σε αυτήν την περίπτωση, το βακτήριο μπορεί να μεταδοθεί μέσω δερματικής επαφής. Παρ' όλα αυτά, στην απλή οστρακιά, η νόσος δεν μεταδίδεται μέσω δερματικής επαφής, ούτε αγγίζοντας τα δερματικά εξανθήματα κάποιου ασθενή, καθώς αυτά οφείλονται στις βακτηριακές τοξίνες, και όχι στα ίδια τα βακτήρια.

Γενικότερα, πιο αυξημένο κίνδυνο να μολυνθούν από την νόσο διατρέχουν τα παιδιά 5 έως 15 ετών, αλλά πρακτικά οποιοσδήποτε έρθει σε επαφή με κάποιον που φέρει το βακτήριο είναι πιθανό να κολλήσει τη νόσο.

Διάγνωση

Πώς γίνεται η διάγνωση της οστρακιάς;

Αρχικά, ο ιατρός θα διεξάγει φυσική εξέταση, αναζητώντας για σημάδια της οστρακιάς στο σώμα. Κατά την διαδικασία αυτή θα εξετάσει τη γλώσσα, το λαιμό και τις αμυγδαλές του ατόμου. Κατόπιν, θα παρατηρήσει άλλους λεμφαδένες στην περιοχή του λαιμού, για τυχόν οίδημα, καθώς και τα εξανθήματα του ατόμου, ως προς την εμφάνιση και την υφή τους.

Εφόσον, θεωρηθεί πιθανό το άτομο να πάσχει από οστρακιά, ο ιατρός θα συλλέξει, με μια μπατονέτα, δείγμα από το λαιμό του ασθενούς, το οποίο θα εξεταστεί εργαστηριακά για την παρουσία βακτηρίων. Συγκεκριμένα, στο εργαστήριο θα γίνει καλλιέργεια του δείγματος για την ανίχνευση των βακτηρίων του στρεπτόκοκκου. Παράλληλα, υπάρχει η δυνατότητα διεξαγωγής και ενός γρήγορου τεστ στο γραφείο του ιατρού για την ταυτοποίηση των βακτηρίων του στρεπτόκοκκου, μέχρι να βγουν τα εργαστηριακά αποτελέσματα.

Θεραπεία

Πώς θεραπεύεται η οστρακιά;

Η οστρακιά αντιμετωπίζεται κυρίως με την χορήγηση αντιβιοτικών. Τα αντιβιοτικά σκοτώνουν τα βακτήρια και βοηθούν γενικότερα το ανοσοποιητικό σύστημα να τα καταπολεμήσει. Για τον λόγο αυτόν, είναι πολύ σημαντικό να ολοκληρωθεί η θεραπεία με αυτά, για όσο διάστημα έχει συστηθεί από τον θεράποντα ιατρό, προκειμένου να αποφευχθούν τυχόν επιπλοκές ή επανεμφάνιση της νόσου. 

Επιπλέον, μπορούν να χορηγηθούν παυσίπονες μη συνταγογραφούμενες ουσίες, όπως η ακεταμινοφαίνη για την αντιμετώπιση του πόνου και του πυρετού. Στους ενήλικες μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τον ίδιο σκοπό και η ιβουπροφαίνη, αλλά στα παιδιά θα πρέπει να συζητηθεί με τον παιδίατρο πιο φάρμακο είναι πιο κατάλληλο ανάλογα με την ηλικία τους. Επίσης, η ασπιρίνη δεν θα πρέπει να χορηγείται, ειδικότερα σε παιδιά, καθώς υπάρχει πιθανότητα ανάπτυξης του συνδρόμου Reye. Παράλληλα, ο παιδίατρος είναι πιθανόν να χορηγήσει και άλλες φαρμακευτικές ουσίες για την ανακούφιση των συμπτωμάτων στο παιδί και κυρίως του πονόλαιμου.

Το παιδί συνίσταται να επιστρέψει στο σχολείο μόνο αφού έχει λάβει αντιβιοτικό για τουλάχιστον 24 ώρες και δεν έχει πλέον πυρετό. Τέλος, μέχρι σήμερα δεν υπάρχει διαθέσιμο εμβόλιο για την οστρακιά, αλλά υπάρχουν αρκετά εμβόλια σε κλινικές δοκιμές και αναμένεται να εγκριθούν και να κυκλοφορήσουν τα επόμενα χρόνια. 

Τι μπορεί να κάνει κάποιος στο σπίτι του, προκειμένου να ανακουφιστεί από τα συμπτώματα της οστρακιάς;

Η οστρακιά συνήθως δεν υποχωρεί μόνη της και απαιτείται η χορήγηση αντιβιοτικών για την καταπολέμηση των βακτηρίων. Παράλληλα, όμως, με την φαρμακευτική αγωγή υπάρχουν κάποια απλά πράγματα που μπορεί να κάνει κάποιος στο σπίτι του, προκειμένου να ανακουφιστεί από τα συμπτώματα της νόσου. Τέτοια, απλά πράγματα είναι:

• Γαργάρες με αλατόνερο.
• Κατανάλωση αρκετού νερού για την αποφυγή αφυδάτωσης.
• Κατανάλωση ζεστών ροφημάτων, όπως τσάι ή σούπα, για την καταπράυνση του λαιμού.
• Κατανάλωση μαλακών φαγητών και smoothies σε περίπτωση που υπάρχει έντονος πόνος κατά την κατάποση.
• Χρήση μη συνταγογραφούμενων φαρμακευτικών κρεμών ή άλλων ουσιών για την καταπράυνση του δέρματος και την αντιμετώπιση του κνησμού.
• Χρήση μη συνταγογραφούμενων παυσίπονων ουσιών για την αντιμετώπιση του πόνου και του πυρετού.
• Χρήση παστίλιων για τον λαιμό, καθώς σύμφωνα με την Mayo Clinic και παιδιά μεγαλύτερα των 4 ετών είναι ασφαλές να καταναλώσουν παστίλιες για την ανακούφιση του πονόλαιμου.
• Αποφυγή εισπνοής ερεθιστικών ουσιών από την ατμόσφαιρα, όπως οι ρύποι των πόλεων ή ο καπνός του τσιγάρου.
• Αύξηση της υγρασίας της ατμόσφαιρας με την χρήση υγραντήρα, για την αποφυγή ερεθισμού του λαιμού, εξαιτίας του ξηρού κλίματος.

Επιπλοκές

Τι επιπλοκές μπορεί να προκαλέσει η οστρακιά;

Στις περισσότερες περιπτώσεις οστρακιάς, τα εξανθήματα, όπως και τα άλλα συμπτώματα της νόσου υποχωρούν σε περίπου 10 με 14 ημέρες μετά την χορήγηση των αντιβιοτικών. Παρ' όλα αυτά, σε ορισμένους ασθενείς η οστρακιά μπορεί να επιφέρει σοβαρές επιπλοκές, οι οποίες περιλαμβάνουν:

• Ρευματικό πυρετό.
• Νεφρικές νόσους, όπως η σπειραματονεφρίτιδα.
• Αρθρίτιδα.
• Λοίμωξη στα αυτιά.
• Δημιουργία αποστήματος στο λαιμό.
• Πνευμονία.

Η λοίμωξη στα αυτιά, η πνευμονία καθώς και η δημιουργία αποστήματος στο λαιμό μπορούν να προληφθούν με την έγκαιρη χορήγηση κατάλληλων αντιβιοτικών, που θα περιορίσουν την εξάπλωση των βακτηρίων. Αντίθετα, οι υπόλοιπες επιπλοκές φαίνεται να σχετίζονται με την απόκριση του ανοσοποιητικού συστήματος στην νόσο και όχι με τα ίδια τα βακτήρια, και ως εκ τούτου δεν μπορούν να προληφθούν.

Πρόληψη

Τι μπορεί να κάνει κάποιος προκειμένου να αποφύγει τη μόλυνση από οστρακιά;

Ο καλύτερος τρόπος να προστατευτεί κάποιος από την οστρακιά είναι η προσωπική υγιεινή, η οποία είναι ιδιαίτερα σημαντικό να διδαχθεί και στα μικρά παιδιά, τα οποία είναι και πιο επιρρεπή στη νόσο. Κάποιοι απλοί κανόνες προσωπικής υγιεινής είναι:

• Καλό πλύσιμο των χεριών, πριν από κάθε γεύμα και μετά την χρήση της τουαλέτας.
• Πλύσιμο των χεριών μετά τον βήχα ή το φτάρνισμα.
• Κάλυψη του στόματος και της μύτης, όταν βήχουμε ή φταρνιζόμαστε.
• Όχι κοινή χρήση σκευών ή ποτηριών με άλλα άτομα, ειδικότερα σε μεγάλες ομάδες ατόμων, όπως στο σχολείο.