Πνευμονική φυματίωση

Συμπτώματα

Ποια είναι τα συμπτώματα της πνευμονικής φυματίωσης;

Αν εσείς ή κάποιος που γνωρίζετε έχει πνευμονική φυματίωση, θα παρουσιάζει τα ακόλουθα κοινά συμπτώματα:

• Βήχας με φλέμα
• Βήχας με αίμα
• Επίμονος πυρετός
• Νυχτερινή εφίδρωση
• Πόνος στο στήθος
• Ανεξήγητη απώλεια βάρους

Μπορεί επίσης να παρουσιαστούν και άλλα συμπτώματα πνευμονικής φυματίωσης, όπως κόπωση. Ο γιατρός θα είναι σε θέση να σας πει εάν πρέπει να εξεταστείτε για φυματίωση μετά την αξιολόγηση των συμπτωμάτων σας.

Μετάδοση

Πώς μεταδίδεται η πνευμονική φυματίωση;

Δεν μολύνεστε από πνευμονική φυματίωση μέσω των ακόλουθων συνηθειών:

• Χειραψία
• Κοινή χρήση φαγητού ή ροφημάτων
• Ύπνος στο ίδιο κρεβάτι
• Φιλί

Η φυματίωση είναι αερομεταδιδόμενη, κάτι το οποίο σημαίνει ότι μπορεί να μολυνθείτε με το βακτήριο M. tuberculosis μετά την εισπνοή αέρα που έχει εκπνεύσει ένα μολυσμένο με φυματίωση άτομο. Αυτό μπορεί να συμβεί όταν το μολυσμένο άτομο:

• Βήχει
• Φτερνίζεται
• Γελά
• Τραγουδά

Τα βακτήρια μπορούν να παραμείνουν στον αέρα για αρκετές ώρες. Αυτό σημαίνει ότι είναι πιθανό να τα εισπνεύσετε, ακόμη και όταν το μολυσμένο άτομο δεν βρίσκεται στον ίδιο χώρο με εσάς. Αλλά συνήθως θα πρέπει να έρθετε σε στενή επαφή με ένα άτομο με φυματίωση για μεγάλο χρονικό διάστημα, ώστε να νοσήσετε.

Αίτια

Ποιοι είναι οι προδιαθεσικοί παράγοντες της πνευμονικής φυματίωσης;

Ο κίνδυνος πνευμονικής φυματίωσης είναι υψηλότερος για τα άτομα που έρχονται σε στενή επαφή με νοσούντες. Αυτό περιλαμβάνει την επαφή με φίλους ή μέλη της οικογένειας που πάσχουν από φυματίωση ή την εργασία σε περιβάλλοντα που μπορούν να φιλοξενήσουν άτομα με φυματίωση, όπως νοσοκομεία, γηροκομεία και κέντρα φύλαξης και φροντίδας.

Τα άτομα που επίσης βρίσκονται σε αυξημένο κίνδυνο πνευμονικής φυματίωσης είναι:

• Οι ηλικιωμένοι
• Τα μικρά παιδιά
• Τα άτομα που καπνίζουν
• Τα άτομα που πάσχουν από μία αυτοάνοση διαταραχή, όπως ο λύκος ή η ρευματοειδής αρθρίτιδα
• Τα άτομα που έχουν χρόνιες παθήσεις, όπως ο διαβήτης ή κάποια νεφρική νόσος
• Τα άτομα που κάνουν ενδοφλέβια χορήγηση ουσιών
• Τα άτομα που είναι ανοσοκατασταλμένα, όπως αυτοί που ζουν με HIV, όσοι υποβάλλονται σε χημειοθεραπεία ή λαμβάνουν χρόνια αγωγή με στεροειδή

Διάγνωση

Πώς διαγιγνώσκεται η πνευμονική φυματίωση;

Κατά τη διαδικασία διάγνωσης, ο γιατρός:

• Θα πραγματοποιήσει μία κλινική εξέταση για τον έλεγχο υγρού στους πνεύμονες
• Θα σας ρωτήσει αναφορικά με το ιατρικό ιστορικό σας
• Θα ζητήσει μία ακτινογραφία θώρακος
• Θα ζητήσει άλλες ιατρικές εξετάσεις για την επιβεβαίωση της πνευμονικής φυματίωσης

Για τη διάγνωση της πνευμονικής φυματίωσης συγκεκριμένα, ο γιατρός θα ζητήσει από το άτομο να βήξει δυνατά και να παράγει πτύελα έως τρεις φορές. Αυτά τα δείγματα θα αποσταλούν σε εργαστήριο, όπου θα εξεταστούν κάτω από ένα μικροσκόπιο για τον εντοπισμό βακτηρίων φυματίωσης.

Επιπρόσθετα με αυτή την εξέταση, ο γιατρός μπορεί να ζητήσει και μία καλλιέργεια πτυέλων. Αυτό σημαίνει ότι θα λάβει δείγμα των πτυέλων σας και θα το εισάγει σε ένα θρεπτικό υλικό που προκαλεί την αύξηση των βακτηρίων φυματίωσης. Εάν αναπτυχθούν τα βακτήρια, αυτό είναι μία θετική καλλιέργεια.

Μία μοριακή εξέταση που μπορεί να χρησιμοποιηθεί είναι η αλυσιδωτή αντίδραση πολυμεράσης (PCR) για τον έλεγχο παρουσίας συγκεκριμένων γονιδίων των βακτηρίων που προκαλούν φυματίωση.

Άλλες εξετάσεις

Οι παρακάτω εξετάσεις μπορούν να εντοπίσουν πνευμονική φυματίωση η οποία είναι δύσκολο να διαγνωστεί σε παιδιά και σε άτομα που έχουν HIV ή πολυανθεκτική φυματίωση σε φάρμακα (MDR-TB):

Αξονική τομογραφία	Απεικονιστική τεχνική για τον έλεγχο των πνευμόνων για ενδείξεις λοιμώξεις
Βρογχοσκόπηση	Μία διαδικασία που περιλαμβάνει την εισαγωγή ενός ευέλικτου λεπτού σωλήνα μέσω του στόματος ή της μύτης, ώστε ο γιατρός να ελέγξει τους πνεύμονες και τους αεραγωγούς
Θωρακέντηση	Μία διαδικασία που αφαιρεί υγρό από το χώρο μεταξύ της εξωτερικής πλευράς των πνευμόνων και του θωρακικού τοιχώματος
Βιοψία πνευμόνων	Μία διαδικασία κατά την οποία αφαιρείται ένα δείγμα ιστού των πνευμόνων

Θεραπεία

Πώς αντιμετωπίζεται η λανθάνουσα και η πνευμονική φυματίωση;

Είναι σημαντικό να λάβετε θεραπεία για τη λανθάνουσα φυματίωση, ακόμη και αν δεν έχετε συμπτώματα, διότι μπορεί να εκδηλώσετε φυματίωση στο μέλλον. Θα χρειαστείτε μόνο ένα αντιφυματικό φάρμακο αν έχετε λανθάνουσα φυματίωση.

Αντιθέτως, αν έχετε πνευμονική φυματίωση, ο γιατρός θα σας συνταγογραφήσει αρκετά φάρμακα, τα οποία θα πρέπει να λάβετε για 6 μήνες ή περισσότερο για βέλτιστα αποτελέσματα.

Τα πιο κοινά φάρμακα για την αντιμετώπιση της φυματίωσης είναι τα εξής:

• Ισονιαζίδη
• Πυραζιναμίδη
• Εθαμβουτόλη
• Ριφαμπικίνη

Ο γιατρός θα σας προτείνει μία προσέγγιση, που ονομάζεται άμεση χορηγούμενη θεραπεία (DOT), για να βεβαιωθεί ότι ολοκληρώνετε σωστά τη θεραπεία σας. Ο τερματισμός λήψης του φαρμάκου ή η μη λήψη των δόσεων μπορεί να κάνει την πνευμονική φυματίωση ανθεκτική στα φάρμακα, οδηγώντας σε πολυανθεκτική φυματίωση.

Με την άμεση χορηγούμενη θεραπεία, θα πρέπει να επισκέπτεστε το γιατρό σας κάθε μέρα ή αρκετές φορές μέσα στη βδομάδα για να σας χορηγεί την φαρμακευτική σας αγωγή, ώστε να μη χρειάζεται να το πραγματοποιείτε μόνοι σας.

Αν δεν ακολουθείτε αυτόν τον τύπο θεραπείας, δημιουργήστε ένα αυστηρό πρόγραμμα λήψης των φαρμάκων, ώστε να μην παραλείψετε καμία δόση. Ακολουθούν ορισμένες συμβουλές που θα σας βοηθήσουν να θυμάστε να παίρνετε τα φάρμακά σας:

• Λαμβάνετε τα φάρμακά σας την ίδια ώρα κάθε μέρα.
• Σημειώστε στο ημερολόγιο σας κάθε μέρα ότι έχετε λάβει τα φάρμακά σας.
• Ζητήστε από κάποιον να σας υπενθυμίζει να λαμβάνετε τα φάρμακά σας κάθε μέρα.
• Χρησιμοποιήστε μία θήκη χαπιών.

Δεν θα χρειαστεί να επισκεφτείτε το νοσοκομείο εκτός και αν δεν είστε σε θέση να λάβετε τα φάρμακά σας στο σπίτι ή αν έχετε μία ανεπιθύμητη αντίδραση στη φαρμακευτική αγωγή.

Πολυανθεκτική φυματίωση

Τι είναι η πολυανθεκτική φυματίωση σε φάρμακα;

Η πολυανθεκτική φυματίωση σε φάρμακα είναι η φυματίωση που δεν ανταποκρίνεται στα τυπικά αντιβιοτικά που χρησιμοποιούνται για την αντιμετώπιση της πάθησης, τα οποία είναι η ισονιαζίδη και η ριφαμπικίνη. Ορισμένοι παράγοντες που συνεισφέρουν στην πολυανθεκτική φυματίωση είναι οι εξής:

• Οι γιατροί συνταγογραφούν λανθασμένο φάρμακο για τη θεραπεία της φυματίωσης
• Οι ασθενείς σταματούν νωρίς τη λήψη της φαρμακευτικής αγωγής
• Οι ασθενείς λαμβάνουν φάρμακα χαμηλής ποιότητας

Η συνταγογράφηση λανθασμένων φαρμάκων είναι η κύρια αιτία της πολυανθεκτικής φυματίωσης, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας. Όμως, είναι πιθανό ένα άτομο που δεν έχει λάβει ποτέ φάρμακο για τη φυματίωση να έχει ένα συγκεκριμένο βακτηριακό στέλεχος που είναι ανθεκτικό στα φάρμακα.

Οι ασθενείς που αναπτύσσουν πολυανθεκτική φυματίωση έχουν συνήθως λιγότερες επιλογές θεραπείας. Η θεραπεία δεύτερης γραμμής μπορεί να είναι ακριβή και να χρειαστεί ακόμη και δύο χρόνια. Είναι πιθανό η πολυανθεκτική φυματίωση να εξελιχθεί σε εκτεταμένα ανθεκτική φυματίωση (XDR-TB). Γι’ αυτό, είναι πολύ σημαντικό να ολοκληρώσετε τη φαρμακευτική σας αγωγή, ακόμη και αν αισθάνεστε καλύτερα πριν το πέρας της.

Έκβαση

Ποια είναι η έκβαση της πνευμονικής φυματίωσης;

Η πνευμονική φυματίωση είναι ιάσιμη με την κατάλληλη θεραπεία, αλλά αν δεν αντιμετωπιστεί κατάλληλα ή ολοκληρωμένα, η ασθένεια συχνά προκαλεί απειλητικές για τη ζωή επιπλοκές. Όταν ο ασθενής δεν λαμβάνει θεραπεία για την πνευμονική φυματίωση, θα προκληθεί μακροπρόθεσμη βλάβη στα ακόλουθα μέρη του σώματος:

• Στους πνεύμονες
• Στον εγκέφαλο
• Στο ήπαρ
• Στην καρδιά
• Στο νωτιαίο μυελό

Αυτή τη στιγμή αναπτύσσονται νέα φάρμακα και θεραπείες για την πρόληψη της λανθάνουσας φυματίωσης και της πνευμονικής φυματίωσης, ιδιαίτερα καθώς η πολυανθεκτική φυματίωση εμφανίζεται όλο και περισσότερο. Σε πολλές χώρες, αυτό περιλαμβάνει ένα εμβόλιο που ονομάζεται Bacillus Calmette-Guérin (BCG). Το εμβόλιο είναι χρήσιμο στην πρόληψη σοβαρών μορφών φυματίωσης εκτός των πνευμόνων στα παιδιά, αλλά δεν αποτρέπει την εμφάνιση πνευμονικής φυματίωσης.

Πρόληψη

Πώς μπορεί να προληφθεί η πνευμονική φυματίωση;

Είναι δύσκολο να αποφύγετε τη φυματίωση αν εργάζεστε σε περιβάλλον όπου έρχεστε συχνά σε επαφή με νοσούντες ή αν φροντίζετε ένα μέλος της οικογένειας ή φίλο που πάσχει από φυματίωση.

Ακολουθούν ορισμένες συμβουλές για την ελαχιστοποίηση του κινδύνου πνευμονικής φυματίωσης:

• Παρέχετε κατάλληλη εκπαίδευση στον εαυτό σας και στους άλλους αναφορικά με τρόπους πρόληψης της φυματίωσης.
• Αποφύγετε την παρατεταμένη στενή επαφή με κάποιον που πάσχει από φυματίωση.
• Αερίζετε τα δωμάτια τακτικά.
• Χρησιμοποιήστε μάσκα που είναι εγκεκριμένη για την προστασία έναντι της φυματίωσης.

Οποιοσδήποτε έχει εκτεθεί στο βακτήριο της φυματίωσης θα πρέπει να εξεταστεί, ακόμη και αν δεν παρουσιάζει συμπτώματα. Τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων των ΗΠΑ έχουν εκδώσει λεπτομερείς οδηγίες και προφυλάξεις για τα άτομα που εργάζονται ή επισκέπτονται κέντρα φροντίδας.

Πώς να προστατεύσετε τους άλλους

Τα άτομα με λανθάνουσα φυματίωση δεν είναι μεταδοτικά και μπορούν να πραγματοποιούν τις καθημερινές τους δραστηριότητες χωρίς κανένα πρόβλημα.

Αλλά, αν έχετε πνευμονική φυματίωση, θα πρέπει να παραμείνετε στο σπίτι και να αποφύγετε τη στενή επαφή με άλλα άτομα. Ο γιατρός θα σας ενημερώσει πότε δεν είστε πλέον μεταδοτικοί και μπορείτε να επιστρέψετε στην καθημερινή σας ρουτίνα.