Περιφερική Νευροπάθεια: Αποσιώπηση των υπεύθυνων γονιδίων για την αντιμετώπιση των συμπτωμάτων

Τι είναι η Περιφερική Νευροπάθεια και ποια είναι τα κύρια συμπτώματα της νόσου;

Το νευρικό μας σύστημα αποτελείται από τον εγκέφαλο, τον νωτιαίο μυελό και τα περιφερικά νεύρα που φτάνουν σε κάθε σημείο του σώματός μας. Χωρίζεται σε 2 κατηγορίες, το Κεντρικό Νευρικό Σύστημα (εγκέφαλος και μυελός) και το Περιφερικό Νευρικό Σύστημα, το οποίο περιλαμβάνει τα νεύρα που μεταφέρουν τα μηνύματα μεταξύ εγκεφάλου, νωτιαίου μυελού και του υπόλοιπου σώματος. Η Περιφερική Νευροπάθεια είναι μια διαταραχή κατά την οποία τα περιφερικά νεύρα παρουσιάζουν βλάβες και δυσλειτουργούν ή καταστρέφονται. Η συγκεκριμένη νόσος έχει μια κληρονομική βάση, αλλά συχνά είναι αποτέλεσμα άλλων παθήσεων, όπως ο Σακχαρώδης Διαβήτης, νεφρικές διαταραχές, λοιμώξεις και αυτοάνοσες διαταραχές, χρόνια φλεγμονή αλλά και λόγω αντικαρκινικών φαρμάκων.

Τα συμπτώματα της νόσου ποικίλουν ανάλογα με το ποια νεύρα έχουν προσβληθεί, συχνότερα επηρεάζονται τα άκρα. Αρχικά τα συμπτώματα μπορεί να είναι ήπια και να σταδιακά να επιδεινωθούν. Ο ασθενής μπορεί να νιώθει αλλαγή της φυσιολογικής αισθητικότητας, μυϊκή αδυναμία, μούδιασμα, πόνος, δυσκολία εκτέλεσης κινήσεων ακριβείας, όπως το κούμπωμα ή ξεκούμπωμα ενός ρούχου, δυσκοιλιότητα ή διάρροια και δυσκολία στην ισορροπία και το περπάτημα. Η συχνότερη μορφή νευροπάθειας είναι η διαβητική νευροπάθεια, η οποία παρουσιάζεται σε ποσοστό έως και 70% των ασθενών με σακχαρώδη διαβήτη.

Ποια είναι η μοριακή βάση της Περιφερικής Νευροπάθειας;

Σε μοριακό επίπεδο, αυτό που συμβαίνει στην Περιφερική Νευροπάθεια, είναι ουσιαστικά λανθασμένη συναρμολόγηση συγκεκριμένων πρωτεϊνών των κυττάρων. Τα ένζυμα που είναι υπεύθυνα για την μεταφορά των αμινοξέων στην μηχανή συναρμολόγησης πρωτεϊνών του κυττάρου, επηρεάζονται από γονιδιακές μεταλλάξεις και υπολειτουργούν ή μεταφέρουν λανθασμένα αμινοξέα. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα, κυρίως στους κινητικούς νευρώνες, λόγω έλλειψης φυσιολογικών πρωτεϊνών, την καταστροφή των νευρώνων, μέσω ενός μηχανισμού γνωστού ως ολοκληρωμένη απόκριση στο στρες (integrated stress response, ISR). Ένα από τα γονίδια, το GCN2, τα οποία συμμετέχουν στην ενεργοποίηση του ISR μηχανισμού, εμπλέκονται επίσης στην λανθασμένη μετάφραση των πρωτεϊνών που προκαλεί τις Περιφερικές Νευροπάθειες.

Μπλοκάροντας ή εξαλείφοντας ένα συγκεκριμένο γονίδιο, μπορούμε να αποτρέψουμε τις Περιφερικές Νευροπάθειες!

Στην μελέτη που πραγματοποιήθηκε από το National Institute of Neurological Disorders and Stroke (NINDS) και δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό Science, χρησιμοποιηθήκαν ως οργανισμοί-μοντέλα, ποντίκια τα οποία έπασχαν από την Νόσο Charcot-Marie-Tooth (CMT).  H CMT είναι μια ομάδα κληρονομικών διαταραχών που επηρεάζουν τα περιφερικά νεύρα, με την ασθένεια να έχει διάφορες παραλλαγές που προκαλούνται και από διαφορετικές μεταλλάξεις. Μέχρι πρόσφατα δεν υπήρχαν φάρμακα που να μπορούν να θεραπεύσουν ή να επιβραδύνουν την ασθένεια, η οποία όπως και οι άλλες περιφερικές νευροπάθειες, εξελίσσεται αργά και επιδεινώνεται.

Σε ποντίκια με Περιφερική Νευροπάθεια στα οποία έλλειπε το γονίδιο GCN2 (το οποίο εμπλέκεται στις Περιφερικές Νευροπάθειες) εκδήλωσαν συμπτώματα της νόσου όταν έφτασαν 2 εβδομάδων, αλλά δεν ακολούθησε επιδείνωση των συμπτωμάτων. Σε μια άλλη ομάδα ποντικιών, που έπασχαν από Περιφερική Νευροπάθεια αλλά είχαν λειτουργικό το GCN2 γονίδιο, όταν τους δόθηκαν φάρμακα που μπλόκαραν την λειτουργία του συγκεκριμένου γονιδίου, παρουσίασαν βελτίωση στα συμπτώματά τους, με καλύτερα αποτελέσματα να έχουν κυρίως τα αρσενικά ποντίκια. Στοχεύοντας δηλαδή στην εξάλειψη του συγκεκριμένου γονιδίου ή μειώνοντας την λειτουργία του, οι ερευνητές κατάφεραν να επιβραδύνουν τα συμπτώματα της νόσου.