Πολύ συχνά ακούγεται η έννοια της “Υπερευαισθησίας στα φάρμακα”. Αξίζει όμως να μάθουμε λίγο καλύτερα πέρι τίνος πρόκειται.
Αρχικά, η υπερευαισθησία στα φάρμακα είναι μία ανοσολογική αντίδραση, δηλαδή πρόκειται για ένα αμυντικό μηχανισμό που έχει ο οργανισμός μας απέναντι σε καθετί που θεωρεί ξένο ή επιβλαβές. Υπάρχουν διαφορετικές κατηγορίες αντιδράσεων υπερευαισθησίας:
Τύπος | Άλλη ονομασία
| Μεσολαβητές |
1 (Ι) | Αλλεργία (άμεση) | IgE |
2 (ΙΙ) | Εξαρτώμενη από αντισώματα | IgM ή IgG |
3 (ΙΙΙ) | Ανοσοσυμπλεγματικές | IgG |
4 (IV) | Επιβραδυνόμενου τύπου | Τ-λεμφοκύτταρα |
Τα περισσότερα φάρμακα δεδομένου του μεγεθούς τους ενώνονται με ομοιοπολικό δεσμό με τις πρωτεΐνες του ορού ή των κυττάρων καθώς και του κύριου συμπλόκου της ιστοσυμβατότητας (MHC). Αυτή η ένωση αυτόματα δημιουργεί ένα μεγαλύτερο μόριο με αποτέλεσμα να διεγείρεται το ανοσοποιητικό σύστημα και να παράγονται αντισώματα ενεργοποιώντας ουσιαστικά τα Τ-λεμφοκύτταρα . Το ίδιο συμβαίνει και με τα μεγαλύτερου μοριακού βάρους φάρμακα όπως είναι η ινσουλίνη ή τα μονοκλωνικά θεραπευτικά αντισώματα. Ορισμένα φάρμακα μπορούν μάλιστα να συνδεθούν κατευθείαν με τα MHC μόρια και να υπάρχει άμεση ενεργοποίηση των Τ-λεμφοκυττάρων. Υπάρχουν ακόμα και κάποια φάρμακα που ενεργοποιούνται αφού πρώτα περάσουν από τη διαδικασία του μεταβολισμού. Τα φάρμακα αυτά ονομάζονται προφάρμακα. Στην περίπτωση αυτή, το προφάρμακο δεν προκαλεί ανοσολογική αντίδραση, αλλά όταν μεταβολιστεί τότε μπορεί να ενωθεί με τις πρωτεΐνες που προαναφέρθηκαν. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτής της κατηγορίας είναι η πενικιλλίνη η οποία από μόνη της δεν αποτελέι αντιγόνο αλλά μετά το μεταβολισμό της σχηματίζεται ο μεταβολίτης ΒΡΟ που είναι ένας καθοριστικός αντιγονικός παράγοντας.
Ωστόσο πρέπει να τονιστεί πως δεν είναι ακόμα ξεκάθαρο πως οδηγείται κανείς στην πρωτογενή ευαισθητοποίηση ούτε πως συμμετέχουν στην ανοσολογική απόκριση μιας και όταν ενεργοποιείται η όλη διαδικασία μπορεί να υπάρξουν διασταυρούμενες αντιδράσεις και με άλλα φάρμακα.
Αρχικά, πρέπει να τονιστεί πως τα συμπτώματα και οι ενδείξεις μπορεί να διαφέρουν μεταξύ των ασθενών αλλά και να εκδηλωθούν με διαφορετικό τρόπο ανάλογα το φάρμακο.
Οι σημαντικότερες και πιο συχνές αντιδράσεις που μπορεί να εμφανιστούν είναι οι παρακάτω:
Υπάρχουν ωστόσο και άλλα κλινικά σύνδρομα που μπορεί να εμφανιστούν όπως τα εξής:
Ο τρόπος για την ανίχνευση κάποιας υπερευαισθησίας ποικίλλει. Σίγουρα για αρχή πρέπει να λαμβάνεται υπόψη η ώρα χορήγησης του φαρμάκου. Συνήθως μία αντίδραση υπερευαισθησίας εμφανίζεται μετά από λίγα λεπτά από τη λήψη του φαρμάκου. Υπάρχουν όμως και ειδικές εξετάσεις που αφορούν την υπερευαισθησία:
Το πρώτο βήμα εννοείται ότι είναι να καλέσε το γιατρό σας ή το φαρμακοποιό σας που θα σας κατευθύνουν κατάλληλα. Ωστόσο κάποια βασικά βήματα είναι τα παρακάτω:
Είναι μία μέθοδος η οποία ουσιαστικά αποσκοπεί στη σταδιακή αύξηση της δόσης του ύποπτου για αντίδραση φαρμάκου κάθε 15-20 λεπτά, ξεκινώντας πάντα από τη χαμηλότερη δυνατή δόση μέχρι την πρόκληση ήπιας και ελεγχόμενης αναφυλαξίας. Με τη διαδικασία αυτή λοιπόν, επιτυγχάνεται η συνεχής ύπαρξη του φαρμάκου στον οργανισμό του ασθενούς χωρίς ο ίδιος να λαμβάνει τη συνήθη θεραπευτική δόση. Κατά τη διάρκεια της διαδικασίας, συνήθως στις επόμενες 48 ώρες, εμφανίζονται εκ νέου αντιδράσεις υπερευαισθησίας όπως κνησμός και εξάνθημα. Η μέθοδος αυτή είναι κατάλληλη για αντιδράσεις των κατηγοριών υπερευαισθησίας Ι.
Η διαδικασία ακολουθεί συγκεκριμένο πρωτόκολλο αύξησης της δόσης και η χορήγηση μπορεί να γίνει είτε per os, δηλαδή από το στόμα, είτε ενδοφλεβια.
Σε κάθε περίπτωση να θυμάστε πάντα πως τα φάρμακα είναι ασφαλή, αλλά για οποιαδήποτε αντίδραση μπορεί να προκληθεί να είστε σε άμεση επικοινωνία με το γιατρό ή τον φαρμακοποιό σας!
Η ψυχική υγεία είναι ένα ταξίδι μοναδικό για κάθε άτομο. Σε αυτό το ταξίδι, η…
Σε μια εποχή όπου η τεχνολογία μεταμορφώνει ραγδαία κάθε πτυχή της ζωής μας, ο τομέας…
Οι αλλεργίες μπορεί να είναι ένα προβληματικό και ανησυχητικό ζήτημα για πολλούς γονείς, ειδικά όταν…
Η πρωτεΐνη παίζει πολλούς σημαντικούς ρόλους στην ανθρώπινη υγεία και ως εκ τούτου, η κατανάλωση…
Τα τελευταία χρόνια, η συζήτηση γύρω από το σωματικό βάρος έχει γίνει τόσο για την…
Η διάσειση είναι ένας τύπος τραυματικής εγκεφαλικής βλάβης που δεν πρέπει να λαμβάνεται αψήφιστα, ιδίως…