Ακατέργαστο μέλι: Μειώνει τα επίπεδα γλυκόζης και χοληστερόλης στο αίμα

Η υψηλή πρόσληψη ζάχαρης έχει αποδειχθεί πως συμβάλει στην αύξηση του κινδύνου εμφάνισης προβλημάτων υγείας, όπως η παχυσαρκία, ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2 και οι καρδιαγγειακές παθήσεις. Σύμφωνα με τις συστάσεις των αρμόδιων υπηρεσιών υγείας, η πρόσληψη ζάχαρης πρέπει να περιορίζεται και να μην ξεπερνά το 5-10% της συνολικής ενεργειακής πρόσληψης ημερησίως.

Το μέλι χρησιμοποιείται ευρέως ως μια πιο υγιεινή εναλλακτική λύση σε σχέση με τη ζάχαρη. Αυτό αποτελείται από έναν συνδυασμό συστατικών, όπως σάκχαρα, οργανικά οξέα, ένζυμα, πρωτεΐνες, αμινοξέα, μέταλλα, βιταμίνες και βιοδραστικές ουσίες που παρασκευάζουν οι μέλισσες από το νέκταρ των λουλουδιών. Μελέτες in vitro, σε πειραματόζωα, αλλά και κλινικές δοκιμές έχουν δείξει πως το μέλι παρουσιάζει πολλά οφέλη για την καρδιομεταβολική υγεία, μεταξύ των οποίων η βελτίωση του σωματικού βάρους, του λιπιδικού προφίλ και του γλυκαιμικού ελέγχου.

Μια ανασκόπηση και μετα-ανάλυση μελετών, που δημοσιεύθηκε πρόσφατα στο Nutrition Reviews, κατέληξε στο συμπέρασμα πως το μέλι μπορεί να μειώσει τη γλυκόζη στο αίμα νηστείας, την ολική και LDL («κακή») χοληστερόλη, καθώς και έναν δείκτη της λιπώδους ηπατικής νόσου. Βρέθηκε επίσης πως το μέλι αύξησε τους δείκτες φλεγμονής.

Τι κάνει το μέλι τόσο ευεργετικό;

Σε αντίθεση με τα περισσότερα γλυκαντικά, η γλυκιά γεύση του μελιού δεν προέρχεται μόνο από κοινά σάκχαρα, όπως η φρουκτόζη και η γλυκόζη, αλλά σε ποσοστό περίπου 15% το μέλι αποτελείται από δεκάδες σπάνια σάκχαρα, όπως η ισομαλτουλόζη, η κοτζιβιόζη, η τρεαλόζη και η μελεζιτόζη, τα οποία έχει αποδειχθεί πως έχουν πολλά φυσικά και μεταβολικά οφέλη, συμπεριλαμβανομένης της βελτίωσης της απόκρισης στη γλυκόζη, της μείωσης της αντίστασης στην ινσουλίνη και της προώθησης της ανάπτυξης ευεργετικών βακτηρίων στο έντερο.

Εκτός από σάκχαρα όμως, το μέλι περιέχει επίσης μια ποικιλία βιοενεργών μορίων, όπως οι πολυφαινόλες, τα φλαβονοειδή και τα οργανικά οξέα, τα οποία φέρουν μια σειρά από ευεργετικές φαρμακολογικές ιδιότητες, όπως αντιοξειδωτικές και αντιφλεγμονώδεις δράσεις.

Ποια είναι τα οφέλη του ακατέργαστου και αμιγώς καθαρού μελιού;

Συνήθως, τα προϊόντα μελιού παστεριώνονται κυρίως για ευκολία και όχι για ασφάλεια, καθώς η επεξεργασία αυτή επιβραδύνει τη φυσική κοκκοποίηση του μελιού, η οποία μπορεί να δυσκολέψει την έκχυσή του από ένα δοχείο.

Το ωμό, ακατέργαστο μέλι δεν είναι παστεριωμένο, με αποτέλεσμα μια σειρά από θρεπτικά συστατικά που αυτό περιέχει (και μπορεί να μειωθούν με την παστερίωση) να παραμένουν άθικτα.

Τα περισσότερα μέλια προέρχονται από το νέκταρ πολλών διαφορετικών ειδών λουλουδιών, το οποίο συλλέγουν οι μέλισσες στην περιοχή γύρω από την κυψέλη τους. Αντιθέτως, το αμιγώς καθαρό μέλι είναι αυτό που προέρχεται αποκλειστικά από το νέκταρ που συλλέγουν οι μέλισσες από ένα και μόνο είδος φυτού, όπως το μέλι γαλλικής λεβάντας, το μέλι τριφυλλιού και το μέλι ακακίας.

Στην προαναφερθείσα μελέτη, παρατηρήθηκε πως το ακατέργαστο μέλι τριφυλλιού είχε μια ιδιαίτερα θετική επίδραση στα επίπεδα της γλυκόζης νηστείας. Επιπλέον, τα ακατέργαστα μέλια τριφυλλιού και ακακίας μείωσαν την LDL και ολική χοληστερόλη, καθώς και τα επίπεδα των τριγλυκεριδίων νηστείας.

Ωστόσο, ένα μη αναμενόμενο εύρημα της μελέτης ήταν το ότι το μέλι αύξησε τους δείκτες φλεγμονής IL-6 και TNF-α. Οι ερευνητές θεωρούν όμως πως η αύξηση αυτή που παρατηρήθηκε μπορεί να υποδεικνύει πρόσθετα οφέλη του μελιού, καθώς η IL-6 μπορεί να παίζει σημαντικό ρόλο στη διατήρηση του καλού ελέγχου της γλυκόζης, βελτιώνοντας το μεταβολισμό της γλυκόζης και των λιπιδίων στο σώμα, ενώ η αύξηση του TNF-α μπορεί να υποδηλώνει βελτιωμένη ανοσία.

Τι κάνει το μέλι να διαφέρει σε σχέση με άλλα γλυκαντικά;

Άλλα φυσικά γλυκαντικά, όπως το σιρόπι σφενδάμου και το σιρόπι αγαύης, μπορεί να θεωρούνται πιο υγιεινά από τη ζάχαρη, αλλά υπάρχει μια σημαντική διαφορά μεταξύ αυτών και του μελιού.

Τα σιρόπια αυτά λαμβάνονται απευθείας από τα φυτά και στη συνέχεια υποβάλλονται σε επεξεργασία από τον άνθρωπο που χρησιμοποιεί θερμότητα, ενώ αποτελούνται κυρίως από κοινά σάκχαρα, όπως η φρουκτόζη, η γλυκόζη και η σακχαρόζη, των οποίων οι υψηλές συγκεντρώσεις είναι επιβλαβείς για το ήπαρ.

Αντιθέτως, ο τρόπος με τον οποίο παρασκευάζεται το μέλι από τις μέλισσες προσθέτει μια ενδιαφέρουσα τροπή, η οποία κάνει τα σάκχαρά του διαφορετικά. Οι μέλισσες αφού παραλάβουν το νέκταρ από τα άνθη, το επεξεργάζονται με τα ένζυμά τους, γεγονός το οποίο έχει ως αποτέλεσμα την παραγωγή μιας ποικιλίας σπάνιων σακχάρων στο μέλι. Αυτά τα σπάνια σάκχαρα είναι το κλειδί για τα οφέλη που παρουσιάζει το μέλι σε αντίθεση με άλλα φυσικά γλυκαντικά.