Διαλείπουσα νηστεία: Πώς σχετίζεται με τις διατροφικές διαταραχές;

Η διαλείπουσα νηστεία έχει αποκτήσει μεγάλη δημοτικότητα τα τελευταία χρόνια ως ένα μοτίβο διατροφής που προσφέρει οφέλη υγείας και βοηθά στη διαχείριση του σωματικού βάρους. Ωστόσο, έχει αποδειχθεί πως αυτή σχετίζεται και με ορισμένα μη ευεργετικά αποτελέσματα.

Συγκεκριμένα, μια πρόσφατη μελέτη, που δημοσιεύθηκε στο Eating Behaviors και εξέτασε τις επιπτώσεις της υιοθέτησης της διαλείπουσας νηστείας από εφήβους και νεαρούς ενήλικες στον Καναδά, διαπίστωσε μια συσχέτιση μεταξύ αυτού του διατροφικού μοτίβου και των συμπεριφορών που παρατηρούνται σε διατροφικές διαταραχές.

Τι είναι η διαλείπουσα νηστεία;

Η διαλείπουσα νηστεία χαρακτηρίζεται από περιόδους νηστείας, οι οποίες μπορεί να κυμαίνονται από ορισμένες ώρες μέσα στην ημέρα έως και συγκεκριμένες ημέρες μέσα στην εβδομάδα.

Για παράδειγμα, κάποιος θα μπορούσε να ακολουθεί τη μέθοδο 16:8, η οποία περιλαμβάνει τη νηστεία για 16 ώρες μέσα στην ημέρα και κατανάλωση φαγητού μόνο μέσα σε ένα «παράθυρο» 8 ωρών ή τη μέθοδο νηστείας εναλλάξ ημέρας, όπου οι μέρες κανονικής κατανάλωσης τροφής εναλλάσσονται με μέρες περιορισμένης πρόσληψης αυτής.

Ποια είναι τα οφέλη και ποια τα μειονεκτήματα της διαλείπουσας νηστείας;

Ορισμένα επιστημονικά στοιχεία δείχνουν πως η διαλείπουσα νηστεία μπορεί να συμβάλει στην απώλεια βάρους και να προσφέρει οφέλη στην υγεία όπως η βελτίωση της ευαισθησίας στην ινσουλίνη και της υγείας της καρδιάς. Μπορεί επίσης να βοηθήσει στην πρόληψη διαταραχών, όπως η νόσος του Alzheimer και ο καρκίνος.

Ωστόσο, υπάρχουν και ορισμένα πιθανά μειονεκτήματα στην υιοθέτηση της διαλείπουσας νηστείας, όπως για παράδειγμα η αύξηση του κινδύνου υπογλυκαιμίας και απώλειας μυϊκής μάζας, για άτομα που δεν λαμβάνουν αρκετή πρωτεΐνη.

Επιπλέον, για ορισμένες ομάδες ατόμων, όπως τα μικρά παιδιά και οι ηλικιωμένοι, η διαλείπουσα νηστεία θα μπορούσε να είναι επικίνδυνη, γι’ αυτό και συνιστάται η αποφυγή της.

Πώς συνδέεται η διαλείπουσα νηστεία με τις διατροφικές διαταραχές;

Στα πλαίσια της προαναφερθείσας μελέτης, για τη διερεύνηση της σχέσης μεταξύ της διαλείπουσας νηστείας και των διατροφικών διαταραχών, συγκεντρώθηκαν δεδομένα υγείας από 2.762 έφηβους και νεαρούς ενήλικες. Μετά από ανάλυση των δεδομένων αυτών, διαπιστώθηκε πως η διαλείπουσα νηστεία ήταν ιδιαίτερα δημοφιλής σε αυτές τις ηλικιακές ομάδες, καθώς ακολουθούνταν από το 48% των γυναικών και το 38% των ανδρών που συμμετείχαν στη μελέτη, ενώ κατά μέσο όρο η πλειοψηφία αυτών είχε νηστέψει 100 ημέρες τους τελευταίους 12 μήνες.

Μετέπειτα στη μελέτη, οι ερευνητές χρησιμοποίησαν ένα ερωτηματολόγιο για να εξετάσουν τις διατροφικές συμπεριφορές και τη ψυχοπαθολογία των συμμετεχόντων. Συγκεκριμένα, το ερωτηματολόγιο εξέτασε τους διατροφικούς περιορισμούς και τις ανησυχίες των συμμετεχόντων σχετικά με το βάρος, την εμφάνιση του σώματός τους και το φαγητό. Εξετάστηκαν επίσης συμπεριφορές που παρατηρούνται συνήθως σε άτομα με διατροφικές διαταραχές, όπως η υπερφαγία, η καταναγκαστική άσκηση και η χρήση καθαρτικών.

Τα αποτελέσματα έδειξαν μια ξεκάθαρη συσχέτιση μεταξύ της υιοθέτησης της διαλείπουσας νηστείας τους τελευταίους 12 μήνες και των συμπεριφορών διατροφικών διαταραχών. Μάλιστα, μεταξύ των γυναικών που συμμετείχαν στην μελέτη, η διαλείπουσα νηστεία συσχετίστηκε με όλες τις συμπεριφορές που παρατηρούνται σε μια διατροφική διαταραχή, συμπεριλαμβανομένης της υπερφαγίας, του έμετου, της χρήσης καθαρτικών και της καταναγκαστικής άσκησης, ενώ μεταξύ των ανδρών παρατηρήθηκε συσχέτιση της διαλείπουσας νηστείας κυρίως με την καταναγκαστική άσκηση.

Τι περιορισμούς έχει η μελέτη;

Παρόλο που τα αποτελέσματα της παραπάνω μελέτης είναι εξαιρετικά σημαντικά γιατί δείχνουν πως η διαλείπουσα νηστεία μπορεί να είναι προβληματική και να σχετίζεται με σοβαρές και επιβλαβείς συμπεριφορές διατροφικών διαταραχών, υπάρχουν ορισμένοι περιορισμοί.

Αρχικά, τα αποτελέσματα της μελέτης δεν μπορούν να καθορίσουν το εάν η διαλείπουσα νηστεία προκαλεί διατροφικές διαταραχές ή εάν συμβαίνει το αντίστροφο. Επιπλέον, η συλλογή όλων των δεδομένων στα πλαίσια της μελέτης έγινε μέσω αυτοαναφοράς των συμμετεχόντων, πράγμα το οποίο μπορεί εύκολα να οδηγήσει σε σφάλματα. Επομένως, είναι φανερό πως χρειάζεται περαιτέρω αναλυτική έρευνα σχετικά με το θέμα αυτό.

Πώς μπορεί κάποιος να ακολουθήσει με ασφάλεια μια διαλείπουσα νηστεία;

Μερικές ομάδες ατόμων, όπως οι ανοσοκατεσταλμένοι και τα άτομα με ορισμένες ορμονικές ανισορροπίες, δεν πρέπει να ακολουθούν τη διαλείπουσα νηστεία. Ωστόσο, άλλα άτομα μπορούν να την ακολουθήσουν με ασφάλεια, μέσω της καθοδήγησης ενός διατροφολόγου, ο οποίος θα βοηθήσει στην κατανόηση των αναγκών του ατόμου και των πιθανών κινδύνων που μπορεί να έχει αυτό το διατροφικό μοτίβο.

Όσοι επιλέγουν να δοκιμάσουν τη διαλείπουσα νηστεία θα πρέπει να προσπαθούν να καταναλώνουν επαρκή και ισορροπημένα γεύματα κατά τη διάρκεια του «παραθύρου» που έχουν ορίσει για την κατανάλωση τροφής και να προτιμούν τα καθόλου ή ελάχιστα επεξεργασμένα τρόφιμα για την πρόσληψη των απαραίτητων θρεπτικών συστατικών.

Τέλος, είναι σημαντικό σε περίπτωση που κάποιος φτάσει σε σημείο ακραίας πείνας και νιώσει αδυναμία ή ζαλάδα λόγω του περιορισμού πρόσληψης τροφής, να επιτρέψει στον εαυτό του να φάει κάτι, ακόμη και ένα μικρό σνακ, για να μπορέσει να αισθανθεί καλύτερα.