Οι πατάτες είναι λαχανικό ή δημητριακό;

Οι Αμερικανοί τρώνε περισσότερο τις πατάτες από οποιοδήποτε άλλο λαχανικό, σύμφωνα με το Υπουργείο Γεωργίας των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής, οι οποίες είναι πλούσιες σε θρεπτικά συστατικά όπως το κάλιο και η βιταμίνη C.

Διαβάστε επίσης: Κάλιο: Γιατί είναι σημαντικό για τον οργανισμό; Σε ποιες τροφές το συναντάμε;

Από όλους τους ενήλικες των Ηνωμένων Πολιτειών, μόνο το 10% καταναλώνει αρκετά λαχανικά, όμως οι ειδικοί στα θέματα διατροφής, διαφωνούν σχετικά με το αν οι πατάτες πρέπει να υπολογίζονται στη συνολική πρόσληψη λαχανικών, διότι πέραν από θρεπτικά συστατικά είναι ταυτόχρονα πλούσιες και σε υδατάνθρακες, που οδηγούν σε αυξημένα επίπεδα σακχάρου του αίματος.

Οι λευκές πατάτες μαζί με το καλαμπόκι και τον αρακά, ταξινομούνται σε μια υποκατηγορία με την επωνυμία «αμυλούχα λαχανικά», τα οποία αποτελούν μαζί με όλα τα υπόλοιπα είδη λαχανικών, βασικό στοιχείο μιας υγιεινής διατροφής, όπως αυτή περιγράφεται στις διατροφικές οδηγίες. Υπάρχουν όμως κάποιες εικασίες, που θέλουν τις πατάτες να επαναταξινομούνται ως σιτηρά και όχι ως λαχανικά στις διατροφικές οδηγίες που θα εκδοθούν το 2025.

Σύμφωνα όμως με τον Kam Quarles, Διευθύνων Σύμβουλο του Εθνικού Συμβουλίου για τις Πατάτες, η επαναταξινόμηση των πατατών στην κατηγορία των σιτηρών, θα μπορούσε να οδηγήσει σε ένα «χαοτικό αποτέλεσμα». Οι πατάτες, εξήγησε, ταξινομούνται μαζί με άλλα λαχανικά, με βάση τα βοτανικά και κηπευτικά τους χαρακτηριστικά. Με βάση αυτό, μια απόφαση εσφαλμένης αναταξινόμησής τους ως σιτηρό, είναι τεχνικά ανακριβής και δεν βασίζεται σε καμία επιστημονική μέτρηση.

Διαβάστε επίσης: Πατάτες: Πώς επηρεάζει η μέθοδος μαγειρέματός τους τον κίνδυνο ανάπτυξης διαβήτη;

Οι πατάτες είναι λαχανικό ή δημητριακό;

Σύμφωνα με την Caroline West Passerrello,  διαιτολόγο στο Πίτσμπουργκ, οι πατάτες δεν έχουν το ίδιο διατροφικό προφίλ, σε ότι αφορά τα θρεπτικά συστατικά που περιέχουν, με όλα τα υπόλοιπα λαχανικά, όπως για παράδειγμα το μαρούλι, οι ντομάτες και τα καρότα, αλλά την ίδια ώρα δεν έχουν ούτε το ίδιο διατροφικό προφίλ με αυτό των σιτηρών.

Διαβάστε επίσης: Ποια είναι τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά για τον οργανισμό μας;

Οι πατάτες, αντίθετα με τα πράσινα λαχανικά, είναι πλούσιες σε άμυλο, το οποίο αυξάνει τα επίπεδα του σακχάρου του αίματος. Το θρεπτικό προφίλ της πατάτας είναι παρόμοιο με αυτό των δημητριακών ολικής αλέσεως, όπως το καστανό ρύζι και η βρώμη. Συγκεκριμένα, εκατό γραμμάρια ψητής πατάτας, περιέχουν περίπου τις ίδιες ποσότητες πρωτεϊνών, φυτικών ινών και ιχνοστοιχείων με εκατό γραμμάρια μαγειρεμένο καστανό ρύζι. Ωστόσο, το άμυλο στα δημητριακά ολικής αλέσεως, αφομοιώνεται πιο αργά κατά την πέψη και ως εκ τούτου τα επίπεδα του σακχάρου του αίματος δεν αυξάνονται τόσο γρήγορα, όσο αυξάνονται με την κατανάλωση πατάτας.

Σύμφωνα με την Passerrello, οι πατάτες είναι πυκνές σε θρεπτικά συστατικά και μπορούν να μαγειρευτούν και να σερβιριστούν με ποικίλους τρόπους. Δεν περιέχουν λιπαρά, αλλά περιέχουν πολλές βιταμίνες όπως η βιταμίνη Β6, η βιταμίνη C και κάλιο. Την ίδια ώρα περιέχουν και διαιτητικές ίνες, οι οποίες ωστόσο βρίσκονται στο δέρμα τους, το οποίο δυστυχώς, σχεδόν κατά κανόνα, αφαιρείται κατά το μαγείρεμα.

Ορισμένες αρχές της δημόσιας υγείας, όπως το Harvard TH Chan School of Public Health, έχουν ήδη αφαιρέσει τις πατάτες από την κατηγορία των λαχανικών και αυτό γιατί, όπως εξήγησε η Lilian Cheung, διευθύντρια υγείας, προώθησης και επικοινωνίας στο τμήμα διατροφής του Harvard TH Chan School of Public Health, συγκριτικά με τα λαχανικά που είναι πλούσια σε θρεπτικά συστατικά και πλούσια σε φυτικές ίνες, οι πατάτες περιέχουν αυξημένες ποσότητες υδατανθράκων, τους οποίους το σώμα αφομοιώνει γρήγορα, αυξάνοντας το σάκχαρο του αίματος και την ινσουλίνη με γρήγορο ρυθμό, το οποίο μειώνεται ακολούθως με τον ίδιο γρήγορο ρυθμό. Η σύσταση του Harvard για περιορισμό της κατανάλωσης πατατών, βασίστηκε σε μεγάλο βαθμό στη συσχέτισή τους με την αύξηση βάρους και τον διαβήτη.

Την ίδια ώρα και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ), εξαιρεί τις πατάτες από την κατηγορία των λαχανικών και ο Οδηγός Eatwell του Ηνωμένου Βασιλείου τις ταξινομεί ως αμυλούχους υδατάνθρακες μαζί με το ψωμί, το ρύζι και τα ζυμαρικά.

Διαβάστε επίσης: 12 εξαιρετικά θρεπτικές τροφές με υψηλή περιεκτικότητα σε υδατάνθρακες

Σε κάθε περίπτωση, όπως εξήγησε η Cheung, η ουσία είναι οι πατάτες να καταναλώνονται με μέτρο ως μέρος ενός υγιεινού γεύματος, ανεξάρτητα αν αυτές δεν υπολογίζονται ως λαχανικά στο Πιάτο Υγιεινής Διατροφής. Η περιστασιακή ενσωμάτωση της πατάτας ως μέρος της συνολικής υγιεινής διατροφής ενός ατόμου και η κατά προτίμηση κατανάλωσή της με τη φλούδα της, μπορεί να προσφέρει σημαντικά θρεπτικά συστατικά στην ανθρώπινη υγεία και ταυτόχρονη απόλαυση, απομακρύνοντας τον οποιονδήποτε κίνδυνο διαβήτη και παχυσαρκίας.

Διαβάστε επίσης: Διαβήτης: Είναι ασφαλής η κατανάλωση πατάτας και φασολιών;

Πώς θα χτίσετε μια υγιεινή και ισορροπημένη διατροφή;

Για να χτίσετε μια υγιεινή και ισορροπημένη διατροφή, «πιάτο υγιεινής διατροφής», θα πρέπει να ακολουθήσετε τις πιο κάτω συμβουλές, σύμφωνα με το Harvard TH Chan School of Public Health.

• Φρούτα και λαχανικά: Δομήστε το πιάτο σας ώστε το μεγαλύτερό του μέρος να περιέχει φρούτα και λαχανικά και συγκεκριμένα το μισό του πιάτου σας (1/2) να περιέχει φρούτα και λαχανικά. Φροντίστε να υπάρχει ποικιλία, τόσο ποιοτική όσο και χρωματική στα φρούτα και στα λαχανικά σας. Να υπενθυμίσουμε ότι οι πατάτες δεν υπολογίζονται ως λαχανικά στο Πιάτο Υγιεινής Διατροφής λόγω της αρνητικής τους επίδρασης στο σάκχαρο του αίματος.
• Δημητριακά ολικής αλέσεως: Συμπεριλάβετε στο πιάτο σας δημητριακά και κυρίως δημητριακά ολικής αλέσεως, τα οποία θα πρέπει να αντιστοιχούν στο ένα τέταρτο (1/4) του πιάτου σας. Προτιμήστε ολόκληρα και άθικτα δημητριακά ολικής αλέσεως όπως το κριθάρι, το μαύρο σιτάρι, η κινόα, η βρώμη, το καστανό ρύζι και άλλες τροφές που είναι κατασκευασμένες από τα συγκεκριμένα υλικά, όπως τα ζυμαρικά ολικής αλέσεως, τα οποία έχουν πιο ήπια επίδραση στο σάκχαρο του αίματος και την ινσουλίνη, συγκριτικά με το λευκό ψωμί, το λευκό ρύζι και τους εξευγενισμένους κόκκους.
• Πρωτεΐνη: Φροντίστε το ένα τέταρτο (1/4) του πιάτου σας να αντιστοιχεί σε πηγές πρωτεΐνης, όπως τα ψάρια, τα φασόλια, οι ξηροί καρποί και τα πουλερικά, που θεωρούνται πιο υγιεινές πηγές πρωτεΐνης. Παρόλο που και το κόκκινο κρέας θεωρείται πρωτεΐνη, εν τούτοις, η κατανάλωσή του θα πρέπει να περιορίζεται.
• Υγιεινά φυτικά έλαια: Τα υγιεινά φυτικά έλαια θα πρέπει να καταναλώνονται με μέτρο. Επιλέξτε υγιεινά φυτικά έλαια όπως το ελαιόλαδο, το έλαιο κανόλα, το έλαιο σόγιας, το έλαιο καλαμποκιού και το έλαιο φιστικιού. Αποφύγετε τα μερικώς υδρογονωμένα έλαια, τα οποία περιέχουν ανθυγιεινά τρανς λιπαρά. Τονίζεται ότι τα προϊόντα που στην ετικέτα τους έχουν την ένδειξη «χαμηλά λιπαρά» δεν σημαίνει ότι είναι και «υγιεινά».
• Νερό, καφές και τσάι: Στο πλαίσιο μιας υγιεινής και ισορροπημένης διατροφής, θα πρέπει να καταναλώνετε νερό, καφέ και τσάι και να αποφεύγετε τα ζαχαρούχα ποτά, να περιορίζετε το γάλα και τα γαλακτοκομικά προϊόντα σε μια με δύο μερίδες την ημέρα και τον χυμό σε ένα μικρό ποτήρι την ημέρα.

Διαβάστε επίσης: 5+1 απίστευτα οφέλη της γλυκοπατάτας!