Ο καφές αποτελεί για τους περισσότερους ανθρώπους αναπόσπαστο κομμάτι της πρωινής ρουτίνας, καθώς προσφέρει την ενέργεια που χρειάζονται όταν ξυπνάνε κι αυτό το οφείλει στη δραστική του ουσία την καφεϊνη. Οι απόψεις σχετικά με τον καφέ είναι ακόμα και σήμερα διφορούμενες, αφού πλήθος κόσμου θεωρεί πως οι αρνητικές επιπτώσεις του υπερνικούν τις ευεργετικές του ιδιότητες. Τι ισχύει όμως πραγματικά;

Πώς ο καφές μας ωφελεί;

Σύμφωνα με την Αμερικανική Ένωση Καρδιολογίας ο καφές ενέχει πολλά οφέλη για την υγεία. Μερικά μόνο από αυτά είναι:

• Ενέργεια που διαρκεί για 3-6 ώρες
• Συμβολή στην απώλεια βάρους
• Μείωση του ρίσκου για τη νόσο του Πάρκινσον, διαβήτη τύπου 2, νόσο του Αλτσχάιμερ
• Προστασία των κυττάρων από τραυματισμό λόγω των αντιοξειδωτικών που περιέχει

Μπορεί ο καφές να είναι βλαβερός;

Όπως και όλα τα προϊόντα που καταναλώνουμε, έτσι και από την κατανάλωση καφέ απορρέουν κίνδυνοι. Μάλιστα, ο καφές έχει κατηγορηθεί συχνά για το ότι ανεβάζει την χοληστερόλη, κάτι που δεν έχει επιβεβαιωθεί πλήρως. Είναι όμως γνωστό ότι η καφεΐνη είναι καλό να αποφεύγεται αν συντρέχουν άλλα προβλήματα υγείας. Η κατανάλωση καφέ ενέχει, μεταξύ άλλων, τα παρακάτω ρίσκα:

• Ταχυπαλμία
• Αϋπνία
• Ναυτία
• Αλληλεπίδραση με φαρμακευτική αγωγή

Τι είναι η χοληστερόλη;

Η χοληστερόλη είναι μια λιπαρή στερόλη που αποτελεί πρόδρομο πολλών χρήσιμων ουσιών στον οργανισμό, όπως η βιταμίνη D και τα χολικά οξέα, που συμμετέχουν στη διαδικασία της πέψης. Η χοληστερόλη χωρίζεται σε δύο κατηγορίες, την “καλή” και την “κακή”. Η “καλή” χοληστερόλη, ή αλλιώς HDL, συμβάλλει στην αποβολή της περίσσειας χοληστερόλης από τον οργανισμό. Αντίθετα, η “κακή” χοληστερόλη (LDL) προκαλεί τη συσσώρευση λίπους στις αρτηρίες. Ο καφές δεν περιέχει χοληστερόλη, αλλά κάποια μόρια, τα λεγόμενα διτερπένια, τα οποία καταστέλλουν την αποικοδόμηση της χοληστερόλης, συνεπώς προκαλούν την αύξηση των επιπέδων LDL.

Μπορεί ο καφές να ανεβάσει τα επίπεδα χοληστερόλης;

Η απάντηση στο ερώτημα αυτό δεν είναι ξεκάθαρη, καθώς οι σχετικές έρευνες έχουν επιφέρει αντικρουόμενα αποτελέσματα. Μια μελέτη του 1997 υποστηρίζει ότι τα επίπεδα χοληστερόλης δεν επηρεάζονται από την ποσότητα της καφεΐνης αλλά από τα φυσικά έλαια (διτερπένια) που βρίσκονται στους κόκκους καφέ, με πιο κοινό την καφεστόλη. Τα ευρήματα της μελέτης συμπίπτουν με αυτά του Ινστιτούτου επιστημονικών πληροφοριών για τον καφέ (ISIC), με τη διαφορά ότι το Ινστιτούτο υποστηρίζει πως η ποσότητα διτερπενίων εξαρτάται από τη μέθοδο παρασκευής του καφέ. Τα αυξημένα επίπεδα χοληστερόλης αυξάνουν εξίσου και τον κίνδυνο εμφάνισης στεφανιαίας νόσου και γενικότερα των καρδιακών νοσημάτων, τα οποία αποτελούν την πρωταρχική αιτία θανάτου παγκοσμίως.

Πώς οι διαφορετικοί τύποι καφέ επηρεάζουν τα επίπεδα χοληστερόλης;

Καφές φίλτρου

Αν και τα διηθητικά φίλτρα συγκρατούν τα περισσότερα διτερπένια, ο καφές φίλτρου έχει μικρή επίδραση στα επίπεδα χοληστερόλης.

Εσπρέσο

Ο εσπρέσο περιέχει τη μισή ποσότητα διτερπενίων σε σχέση με μη φιλτραρισμένους καφέδες. Επειδή η δόση εσπρέσο είναι μικρή, τα επίπεδα χοληστερόλης δεν επηρεάζονται ιδιαίτερα.

Στιγμιαίος καφές

Ο στιγμιαίος καφές περιέχει πολύ μικρή ποσότητα διτερπενίων, άρα η χοληστερόλη δεν μεταβάλλεται.

Γαλλικός καφές

Ο γαλλικός καφές, παρόλο που φιλτράρεται με διηθητικό χαρτί, επιτρέπει στα διτερπένια να το διαπερνούν, αυξάνοντας έτσι τα επίπεδα χοληστερόλης.

Τούρκικος/Ελληνικός καφές

Σύμφωνα με έρευνες που έχουν γίνει, ο τούρκικος καφές αυξάνει τα επίπεδα όχι μόνο της χοληστερόλης αλλά και των τριγλυκεριδίων, καθώς δεν διηθείται και άρα τα διτερπένια περνάνε εξ ολοκλήρου στον καφέ.

Τελικά, είναι καλό να πίνουμε καφέ;

Η επίδραση του καφέ στον οργανισμό μπορεί να είναι είτε θετική είτε αρνητική. Ο FDA θεωρεί ιδανική ποσότητα τα 400 mg καφεΐνης ημερησίως, δηλαδή 5 δόσεις εσπρέσο. Βέβαια, αν κάποιος δεν θέλει να καταναλώνει καφέ αλλά χρειάζεται την ενέργεια, υπάρχουν και άλλες πηγές καφεΐνης, όπως το τσάι και τα ενεργειακά ποτά. Συνεπώς, η κατανάλωση καφέ είναι μια ατομική απόφαση, καθώς πρέπει κανείς να ζυγίσει τα υπέρ και τα κατά, και το αν ο καφές επιδρά επιβαρυντικά στην υγεία του σε συνδυασμό με άλλους παράγοντες.