Τα σύκα (επιστημονική ονομασία: Ficus carica) καλλιεργούνται ευρέως για την κατανάλωσή τους σε φρέσκια και αποξηραμένη μορφή. Τα αποξηραμένα σύκα είναι πλούσια πηγή βιταμινών, μετάλλων, υδατανθράκων, σακχάρων, οργανικών οξέων και φαινολικών ενώσεων, ενώ τα φρέσκα σύκα περιέχουν επίσης υψηλές ποσότητες φυτικών ινών και πολυφαινολών, με αποτέλεσμα να προσφέρουν μια σειρά πιθανών οφελών για την υγεία.

Ο καρπός, η ρίζα, αλλά και τα φύλλα της συκιάς χρησιμοποιούνται στην παραδοσιακή ιατρική για τη θεραπεία διαφόρων παθήσεων, όπως οι γαστρεντερικές, οι αναπνευστικές και καρδιαγγειακές παθήσεις.

Ποια είναι η διατροφική αξία του σύκου;

Τα φρέσκα σύκα είναι πλούσια σε θρεπτικά συστατικά και περιέχουν σχετικά λίγες θερμίδες, με αποτέλεσμα να αποτελούν μια εξαιρετικά υγιεινή επιλογή φρούτου.

Συγκεκριμένα, ένα μικρό σύκο (40gr) περιέχει:

• 30 θερμίδες
• 8gr υδατανθράκων
• 1gr φυτικών ινών
• 3% της ημερήσιας συνιστώμενης ποσότητας (DV) χαλκού
• 2% της DV μαγνησίου
• 2% της DV καλίου
• 2% της DV ριβοφλαβίνης (βιταμίνη Β2)
• 2% της DV θειαμίνης (βιταμίνη Β1)
• 2% της DV βιταμίνης Κ
• 3% της DV βιταμίνης Β6

Η κατανάλωση λίγων φρέσκων σύκων μέσα στην ημέρα θεωρείται ένα εξαιρετικά υγιεινό σνακ, παρόλο που τα φρέσκα σύκα περιέχουν μερικές θερμίδες, λόγω της φυσικής ζάχαρης που αυτά περιέχουν. Αντιθέτως, τα αποξηραμένα σύκα έχουν περισσότερες θερμίδες, λόγω της συμπυκνωμένης ζάχαρης που περιέχουν, με αποτέλεσμα να πρέπει να καταναλώνονται σε μικρότερες ποσότητες.

Ποια είναι τα οφέλη των σύκων για την υγεία;

1. Προάγουν την υγεία του πεπτικού συστήματος

Τα σύκα χρησιμοποιούνται παραδοσιακά, ως σπιτικό γιατροσόφι, για την ανακούφιση ορισμένων πεπτικών προβλημάτων, όπως η δυσκοιλιότητα. Η ευεργετική αυτή δράση των σύκων οφείλεται στην περιεκτικότητά τους σε φυτικές ίνες, οι οποίες μαλακώνουν  και προσθέτουν όγκο στα κόπρανα διευκολύνοντας έτσι την αποβολή τους. Οι φυτικές ίνες δρουν επίσης ως πρεβιοτικά, δηλαδή ως πηγή ενέργειας για τα ευεργετικά βακτήρια του εντέρου, προάγοντας έτσι τη γενικότερη υγεία του πεπτικού συστήματος.

Μελέτες σε ζώα έχουν δείξει πως το εκχύλισμα και η πάστα σύκου βοηθούν στη μείωση της δυσκοιλιότητας και βελτίωση των συμπτωμάτων πεπτικών διαταραχών, όπως η ελκώδης κολίτιδα. Μελέτες σε ανθρώπους έχουν δείξει επίσης πως η κατανάλωση αποξηραμένων ή φρέσκων σύκων μπορεί να μειώσει σημαντικά τη δυσκοιλιότητα.

2. Βελτιώνουν την καρδιαγγειακή υγεία

Σύμφωνα με μελέτες σε ζώα, τα σύκα μπορεί να βοηθούν στη βελτίωση της αρτηριακής πίεσης και των επιπέδων των λιπιδίων στο αίμα, τα οποία συμβάλουν στη βελτίωση της γενικότερης καρδιαγγειακής υγείας και μείωση του κινδύνου εμφάνισης καρδιαγγειακών παθήσεων.

Η χορήγηση εκχυλίσματος σύκου σε ζώα έχει προκαλέσει μείωση της αρτηριακής πίεσης αυτών, ενώ το εκχύλισμα των φύλλων σύκου έχει φανεί αποτελεσματικό στη μείωση των επιπέδων των τριγλυκεριδίων, της LDL και ολικής χοληστερόλης σε ζωικά μοντέλα.

Ωστόσο, οι μελέτες σε ανθρώπους είναι ελάχιστες με αποτέλεσμα να απαιτείται παραπάνω έρευνα για την κατανόηση της σχέσης μεταξύ της κατανάλωσης σύκων και της υγείας του καρδιαγγειακού συστήματος.

3. Βοηθούν στη διαχείριση των επιπέδων σακχάρου στο αίμα

Μια μελέτη του 1998 διαπίστωσε πως η κατανάλωση τσαγιού από φύλλα συκιάς μαζί με το πρωινό είχε ως αποτέλεσμα τη μείωση των δόσεων ινσουλίνης που χρειάστηκαν 10 άτομα με σακχαρώδη διαβήτη τύπου 1.

Επιπλέον, μια πρόσφατη μελέτη έδειξε πως τα ροφήματα που περιέχουν υψηλές δόσεις εκχυλίσματος σύκου έχουν συνήθως χαμηλότερο γλυκαιμικό δείκτη και επομένως πιο ευνοϊκή επίδραση στα επίπεδα σακχάρου στο αίμα, σε σχέση με άλλα που δεν το περιέχουν.

Ωστόσο, τα σύκα, ειδικά σε αποξηραμένη μορφή, έχουν υψηλή περιεκτικότητα σε ζάχαρη με αποτέλεσμα ενδεχομένως να αυξάνουν τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα βραχυπρόθεσμα.

4. Έχουν πιθανές αντικαρκινικές ιδιότητες

Πολλά υποσχόμενα αποτελέσματα έχουν διεξαχθεί από μελέτες σε δοκιμαστικούς σωλήνες σχετικά με την επίδραση των φύλλων συκιάς σε διάφορα είδη καρκινικών κυττάρων. Συγκεκριμένα, τα φύλλα συκιάς και το φυσικό λάτεξ από αυτά έχει αποδειχθεί πως έχουν αντικαρκινική δράση ενάντια στον καρκίνο του παχέος εντέρου, του μαστού, του τραχήλου της μήτρας και του ήπατος.

Ωστόσο, τα αποτελέσματα αυτών των μελετών δεν αποδεικνύουν πως η κατανάλωση τσαγιού από φύλλα συκιάς θα έχει τα ίδια αποτελέσματα. Για να διαπιστωθεί κάτι τέτοιο απαιτούνται περισσότερες μελέτες σε ανθρώπους.

5. Συνεισφέρουν στη διατήρηση της καλής υγείας του δέρματος

Σύμφωνα με μελέτες, τα σύκα μπορεί να είναι ευεργετικά για την υγεία του δέρματος, ειδικά για άτομα με αλλεργική δερματίτιδα. Μια κρέμα από εκχύλισμα αποξηραμένου σύκου, μετά από εφαρμογή δύο φορές την ημέρα για 2 εβδομάδες από 45 παιδιά με δερματίτιδα, είχε θετικά αποτελέσματα στη μείωση των συμπτωμάτων τους. Μάλιστα, η συγκεκριμένη κρέμα με εκχύλισμα αποξηραμένου σύκου αποδείχθηκε πιο αποτελεσματική από την κρέμα υδροκορτιζόνης, η οποία χρησιμοποιείται τυπικά για τη θεραπεία της δερματίτιδας.

Τι απαιτεί προσοχή στην κατανάλωση σύκων;

• Αλληλεπιδράσεις με φάρμακα

Τα σύκα είναι αρκετά πλούσια σε βιταμίνη Κ, η οποία μπορεί να αλληλοεπιδράσει με φάρμακα για την αραίωση του αίματος (αντιπηκτικά) και να μειώσει την αποτελεσματικότητά τους. Επομένως, άτομα που λαμβάνουν τέτοια φαρμακευτική αγωγή δεν πρέπει να καταναλώνουν μεγάλες ποσότητες τροφών που περιέχουν βιταμίνη Κ, για να μειώσουν τον κίνδυνο πιθανών επιπλοκών.

• Πεπτικά συμπτώματα

Λόγω της υψηλής περιεκτικότητά τους σε φυτικές ίνες, τα σύκα μπορεί να προκαλέσουν διάρροια ή άλλα πεπτικά συμπτώματα, άμα καταναλωθούν σε μεγάλες ποσότητες.

• Αλλεργία

Άτομα που έχουν αλλεργία σε γύρη σημύδας, είναι πιθανό να παρουσιάζουν αλλεργία και στα σύκα. Το ίδιο ισχύει και για τα άτομα που έχουν αλλεργία στο λάτεξ, καθώς η συκιά περιέχει φυσικό λάτεξ.