Εκατομμύρια άνθρωποι στον κόσμο λαμβάνουν αντιοξειδωτικά συμπληρώματα, όπως η βιταμίνη C, η βιταμίνη Ε, το σελήνιο, το β-καροτένιο και το συνένζυμο Q10, σε μια προσπάθεια να επιβραδύνουν την γήρανση, να ενισχύσουν την υγεία τους και να προλάβουν καταστάσεις όπως οι καρδιακές παθήσεις και ο καρκίνος. Όμως, τα αντιοξειδωτικά συμπληρώματα, πράγματι λειτουργούν;

Μπορούν τα αντιοξειδωτικά συμπληρώματα να προστατεύσουν από τις καρδιακές παθήσεις;

Ο φυσιολογικός μεταβολισμός του σώματος δημιουργεί δυνητικά επικίνδυνες ουσίες που ονομάζονται ελεύθερες ρίζες. Ελεύθερες ρίζες μπορούν να δημιουργηθούν στο σώμα και από το κάπνισμα, την υπερβολική έκθεση στον ήλιο και τη ρύπανση. Οι ελεύθερες ρίζες, λοιπόν, μπορούν να προκαλέσουν βλάβη στα κύτταρα (οξειδωτικό στρες), οδηγώντας σε προβλήματα υγείας όπως οι καρδιοπάθειες, η άνοια, ο διαβήτης και ο καρκίνος.

Σύμφωνα λοιπόν με μελέτες, τα αντιοξειδωτικά εξουδετερώνουν τις ελεύθερες ρίζες, οπότε η λήψη τους, είτε μέσω συμπληρωμάτων, είτε μέσω τροφίμων, θεωρείται σημαντική για την πρόληψη των καρδιακών παθήσεων και του καρκίνου.

Όπως αναφέρει ο καρδιολόγος R. Todd Hurst, στην αρχή της ιατρικής του καριέρας, η αντιοξειδωτική ιδέα ήταν πρώιμη και βασιζόταν σε κάποιες πρώιμες μελέτες παρατήρησης, αλλά πολλοί γιατροί που ήταν και καθηγητές του, συνιστούσαν στους ασθενείς τους την τακτική λήψη αντιοξειδωτικών, όπως η βιταμίνη Ε, η βιταμίνη C,τ  συνένζυμο Q10 και η ρεσβερατρόλη. «Παρόλα αυτά, οι γιατροί γνωρίζουν ότι οι παρατηρητικές μελέτες δεν δίνουν ισχυρές αποδείξεις και ότι τα ευρήματα τους μπορεί να αποδειχθούν λανθασμένα, διότι υπάρχουν πολλές μη ελεγχόμενες μεταβλητές που μπορούν να αλλάξουν το αποτέλεσμα. Γνωρίζουν επίσης, ότι οι λογικές ιδέες για το πώς λειτουργεί το σώμα δεν αποδεικνύονται πάντα σωστές». Ως εκ τούτου, για να διαπιστωθεί αν πράγματι τα αντιοξειδωτικά ενισχύουν την υγεία, χρειαζόταν να πραγματοποιηθούν καλά σχεδιασμένες ερευνητικές μελέτες. Πιο κάτω λοιπόν θα δούμε τι έδειξαν αυτές οι μελέτες.

Τι δείχνει η αντιοξειδωτική έρευνα;

Πλέον έχουν πραγματοποιηθεί δεκάδες τυχαιοποιημένες μελέτες που εξέτασαν την αποτελεσματικότητα των αντιοξειδωτικών, όπως:

• Μια μελέτη στην οποία συμμετείχαν πάνω από 14.000 γιατροί, δεν βρήκε καμία διαφορά στην εμφάνιση καρκίνου του προστάτη και άλλων καρκίνων από τη λήψη βιταμίνης C και E.
• Μια μελέτη στην οποία συμμετείχαν πάνω από 35.000 άνδρες, έδειξε ότι το σελήνιο δεν είχε καμία επίδραση στο καρκίνο, την ίδια στιγμή που διαπιστώθηκε ότι η βιταμίνη Ε αύξησε τον κίνδυνο καρκίνου του προστάτη.
• Μια μελέτη στην οποία συμμετείχαν πάνω από 39.000 γυναίκες, δεν έδειξε καμία επίδραση στις καρδιακές παθήσεις ή τον καρκίνο σε όσες λάμβαναν βιταμίνη Ε.
• Μια μελέτη στην οποία συμμετείχαν πάνω από 8.000 γυναίκες, δεν έδειξε καμία διαφορά στην εμφάνιση διαβήτη σε όσες λάμβαναν βιταμίνη C, βιταμίνη Ε και β-καροτένιο.
• Μια μελέτη στην οποία συμμετείχαν πάνω από 29.000 άνδρες καπνιστές, δεν έδειξε καμία διαφορά στον καρκίνο του πνεύμονα σε όσους λάμβαναν βιταμίνη Ε. Αντιθέτως παρατηρήθηκε αύξηση σε όσους λάμβαναν β-καροτένιο.

Ως εκ τούτου, παρά το γεγονός ότι τα αντιοξειδωτικά φαίνονταν πολλά υποσχόμενα στις παρατηρητικές μελέτες, δεκάδες καλά σχεδιασμένες μελέτες δεν έδειξαν κανένα όφελος.

Οι ασθενείς πρέπει να λαμβάνουν αντιοξειδωτικά συμπληρώματα;

Μέχρι να απαντηθούν πολλά ακόμη ερωτήματα σχετικά με την χρήση και την αποτελεσματικότητα των αντιοξειδωτικών, ο Δρ. R. Todd Hurst συμβουλεύει τους ασθενείς του:

• Να λαμβάνουν αντιοξειδωτικά μέσω των τροφίμων
• Να είναι προσεκτικοί με τους ισχυρισμούς ότι τα αντιοξειδωτικά συμπληρώματα προστατεύουν από τον καρκίνο και τις καρδιοπάθειες.
• Να ακολουθούν άλλους αποδεδειγμένους τρόπους πρόληψης για τις καρδιακές παθήσεις και τον καρκίνο, όπως η τακτική άσκηση, η κατανάλωση θρεπτικών συστατικών, ο επαρκής ύπνος και η αποφυγή τοξινών, όπως το αλκοόλ και το κάπνισμα.

Σε περίπτωση που σκέφτεστε να χρησιμοποιήσετε αντιοξειδωτικά συμπληρώματα, συζητήστε πρώτα με τον γιατρό σας.