Η οστεοπόρωση πρόκειται για μια κατάσταση που συνήθως σχετίζεται με τις μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες, αλλά η οστεοπόρωση (ή τα εύθραυστα οστά) παρατηρείται και στους άνδρες. Είναι κοινώς αποδεκτό ότι η οστεοπόρωση στους άνδρες έχει λάβει πολύ λιγότερη προσοχή- ωστόσο, αναγνωρίζεται όλο και περισσότερο ως πρόβλημα στην κλινική ιατρική.

Σε μια μελέτη του 1995 που δημοσιεύθηκε στο British Journal of Rheumatology, αναφέρεται ότι το 30% όλων των καταγμάτων του ισχίου συμβαίνουν στους άνδρες και ότι τα σπονδυλικά κατάγματα είναι πολύ πιο συχνά στους άνδρες απ’ ό,τι πιστευόταν προηγουμένως. Η αναλογία γυναικών προς άνδρες είναι μόνο 2 προς 1. Σύμφωνα με  μια πρόσφατη καναδική έρευνα διαπίστωσε ότι το 20% των ανδρών έχουν σοβαρή οστική απώλεια στους σπονδύλους τους, ενώ στην ηλικία των 70 ετών το ποσοστό αυτό φτάνει το 30%. Στα 80 τους χρόνια έχουν ποσοστό καταγμάτων ίσο με αυτό των γυναικών.

Ποιος είναι ο μηχανισμός που προκαλεί οστεοπόρωση;

Τα ισχυρά οστά απαιτούν τη δράση δύο κυττάρων στο σώμα. Οι οστεοβλάστες χρησιμοποιούν το ασβέστιο και τα μέταλλα της διατροφής για να κατασκευάσουν νέο οστό, ενώ οι οστεοκλάστες απομακρύνουν το παλιό οστό. Όταν η διαδικασία απομάκρυνσης ξεπερνά το σχηματισμό νέου οστού, προκύπτει η οστεοπόρωση και η αυξημένη πιθανότητα καταγμάτων.

Ποιες είναι οι αιτίες τις οστεοπόρωσης;

Η κύρια αιτία της οστεοπόρωσης είναι η γήρανση. Οι ορμόνες του φύλου, τα οιστρογόνα και η τεστοστερόνη, κρατούν την ισορροπία μεταξύ ανανέωσης και φθοράς των οστών. Οι γυναίκες που εισέρχονται στην εμμηνόπαυση ενημερώνονται για τα εργαλεία καταπολέμησης της οστεοπόρωσης: άσκηση, διατροφή πλούσια σε ασβέστιο και θεραπεία οιστρογόνων και άλλα φάρμακα. Οι άνδρες στη δεκαετία των 60 σπάνια λαμβάνουν τέτοια ιατρική προειδοποίηση, παρόλο που τα επίπεδα τεστοστερόνης τους μειώνονται και ορισμένοι άνδρες υποφέρουν από ανδρική εμμηνόπαυση ή ανδρόπαυση. Για αυτούς τους άνδρες και όχι μόνο, η οστεοπόρωση είναι ένας πραγματικός κίνδυνος.

Εκτός από τη μείωση των ορμονών του φύλου, ορισμένες άλλες ιατρικές καταστάσεις και ο τρόπος ζωής προδιαθέτουν τόσο τους άνδρες όσο και τις γυναίκες στους κινδύνους της οστεοπόρωσης σε μικρότερη ηλικία από το φυσιολογικό. Η οστεοπόρωση ταξινομείται ως πρωτοπαθής ή δευτεροπαθής. Η πρωτοπαθής οστεοπόρωση αναπτύσσεται χωρίς γνωστούς παράγοντες κινδύνου, ενώ η δευτεροπαθής οστεοπόρωση είναι αποτέλεσμα άλλης ιατρικής πάθησης. Οι άνδρες συχνά έχουν υποκείμενη δευτερογενή αιτία οστεοπόρωσης και θα πρέπει να γνωρίζουν την πιθανότητα αυτή και να λαμβάνουν τα απαραίτητα προληπτικά μέτρα.

Μία από τις λίγες μελέτες που έγιναν σχετικά με την αιτία της οστεοπόρωσης στους άνδρες διαπίστωσε ότι η δευτεροπαθής οστεοπόρωση ήταν πολύ πιο διαδεδομένη από την πρωτοπαθή (78%, έναντι 22%). Ο υπογοναδισμός ήταν η πιο συχνή πάθηση που σχετιζόταν με τη δευτερογενή οστεοπόρωση- προκαλεί μείωση της τεστοστερόνης.

Τα συνταγογραφούμενα κορτικοστεροειδή φάρμακα, όπως η πρεδνιζόνη, ήταν η δεύτερη αιτία, ακολουθούμενη από τον αλκοολισμό. Άλλοι παράγοντες κινδύνου είναι η χρόνια νόσος του εντέρου, η οποία μπορεί να οδηγήσει σε δυσαπορρόφηση θρεπτικών συστατικών, ο υπερθυρεοειδισμός και το κάπνισμα. Ακόμα δεν είναι πλήρως κατανοητό πώς το κάπνισμα συμβάλλει στην εμφάνιση της νόσου, αλλά ότι οι άνθρωποι που καπνίζουν τείνουν να χάνουν περισσότερο ασβέστιο από τους μη καπνιστές. Επίσης, η έλλειψη άσκησης ως ένα άλλο πρόβλημα που μας προδιαθέτει στην οστεοπόρωση καθώς έτσι “τρέφονται” τα οστά.

Ποια είναι η κατάλληλη πρόληψη και ο τρόπος αντιμετώπισης της οστεοπόρωσης;

Όπως οι γυναίκες, έτσι και οι άνδρες θα πρέπει να διασφαλίζουν ότι λαμβάνουν αρκετό ασβέστιο και βιταμίνη D στη διατροφή τους. Η βιταμίνη D απαιτείται για να βοηθήσει στην απορρόφηση του ασβεστίου. Η άσκηση σε κάθε ηλικία βοηθάει στην οικοδόμηση των οστών- η καλύτερη άσκηση, είναι το περπάτημα πάνω και κάτω στις σκάλες ή βάδιση με βαράκια στο πόδι, pilates κλπ. Σηκώνετε όλο το βάρος του σώματός σας, συν το ότι ενισχύετε τους μυς των μηρών και το υποκείμενο οστό (το μηριαίο οστό). Οι άνδρες θα πρέπει επίσης να κάνουν μια εξέταση οστικής πυκνότητας εάν λαμβάνουν κορτικοστεροειδή. Πρόκειται για μια πολύ απλή, μη επεμβατική εξέταση που μετρά το πάχος ορισμένων από τα σημαντικότερα οστά του σώματος. Η διεξαγωγή της διαρκεί μόνο λίγα λεπτά.

Για όποιον πάσχει από οστεοπόρωση, διατίθενται πλέον νέα φάρμακα που έχουν αποδειχθεί πολύ αποτελεσματικά. Κάποιες μελέτες έχουν δείξει ότι το Fosamax (νατριούχο αλενδρονάτη) είναι εξίσου αποτελεσματικό στους άνδρες όσο και στις γυναίκες.