Ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού: Τι είναι και πώς μεταδίδεται;

Τι είναι το ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού;

Το ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού (Heliobacter pylori ή H. pylori) είναι ένα είδος βακτηρίου που μπορεί να βλάψει τον ιστό που προστατεύει το στομάχι και το δωδεκαδάκτυλο, δηλαδή το πρώτο τμήμα του λεπτού εντέρου. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την πρόκληση φλεγμονής και σε ορισμένες περιπτώσεις εμφάνιση επώδυνων πληγών, που ονομάζονται πεπτικά έλκη.

Η λοίμωξη από το ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού είναι αρκετά συχνή, αλλά οι περισσότεροι άνθρωποι που την έχουν δεν εμφανίζουν συμπτώματα, με αποτέλεσμα να μην αντιλαμβάνονται πως έχουν μολυνθεί.

Το ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού παράγει ένα ένζυμο που ονομάζεται ουρεάση, το οποίο εξουδετερώνει τα οξέα του στομάχου, με αποτέλεσμα να αποδυναμώνει την εσωτερική επένδυσή του. Έτσι, τα κύτταρα του στομάχου έχουν μεγαλύτερο κίνδυνο να επηρεαστούν από τα ισχυρά πεπτικά υγρά, γεγονός το οποίο μπορεί να οδηγήσει σε πληγές ή έλκη στο στομάχι.

Πώς μεταδίδεται το ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού;

Το ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού μολύνει την πεπτική οδό, αφού πρώτα εισέλθει από το στόμα και στη συνέχεια μεταφερθεί στο γαστρεντερικό σωλήνα. Τα βακτήρια αυτού του είδους παραμένουν συνήθως στο σάλιο, με αποτέλεσμα η μόλυνση να μπορεί να μεταδοθεί μέσω του φιλιού ή του στοματικού σεξ.

Πιθανή είναι επίσης η μόλυνση με το ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού, ύστερα από κατανάλωση, μολυσμένου με κόπρανα, πόσιμου νερού ή φαγητού.

Πόσο συχνή είναι η λοίμωξη από το ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού;

Η λοίμωξη από το ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού προσβάλει σχεδόν το 60% του παγκόσμιου πληθυσμού, με αποτέλεσμα να είναι ένα αρκετά συχνό φαινόμενο. Σύμφωνα με μια μελέτη του 2014, έως και το 90% των ανθρώπων με τη λοίμωξη αυτή φέρει τα βακτήρια στο στόμα και το σάλιο του, γεγονός το οποίο κάνει πολύ πιο εύκολη τη μετάδοσή της.

Μελέτες έχουν δείξει πως το ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού μπορεί να αποτελέσει αιτία για την ανάπτυξη μιας σειράς προβλημάτων υγείας, όπως τα γαστρικά έλκη και ο καρκίνος του στομάχου. Επιπλέον, μια πρόσφατη μελέτη ανέφερε πως το ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού μπορεί να παίζει ρόλο και στην ανάπτυξη της νόσου Parkinson.

Κάτι που απασχολεί την επιστημονική κοινότητα τα τελευταία χρόνια είναι η ολοένα αυξανόμενη αντίσταση που παρουσιάζει το ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού στα αντιβιοτικά.

Ποιοι παράγοντες αυξάνουν τον κίνδυνο λοίμωξης από το ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού;

Η διαβίωση σε συνθήκες μεγάλου συνωστισμού ή σε περιοχές που δεν υπάρχει σταθερή παροχή καθαρού πόσιμου νερού αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης λοίμωξης από το ελικοβακτηρίδιου του πυλωρού. Αυτές οι καταστάσεις είναι πιο συχνές στις αναπτυσσόμενες χώρες, παρά σε περιοχές όπου υπάρχει παροχή καθαρού πόσιμου νερού.

Οι ανθυγιεινές συνθήκες διαβίωσης ή η συμβίωση με άλλα άτομα που έχουν τη λοίμωξη από το ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού μπορεί επίσης να αυξήσει την πιθανότητα μόλυνσης.

Πώς προλαμβάνεται η λοίμωξη από το ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού;

Παρόλο που δεν είναι πάντα σαφές πως ένα άτομο μεταδίδει τη λοίμωξη από το ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού, μερικοί τρόποι μείωσης της πιθανότητας μόλυνσης είναι οι εξής:

• Καλή προσωπική υγιεινή (σχολαστικό πλύσιμο των χεριών, ειδικά μετά τη χρήση του μπάνιου και πριν το φαγητό ή μαγείρεμα)
• Διαβεβαίωση πως το φαγητό είναι καθαρό και σωστά μαγειρεμένο
• Αποφυγή της στενής επαφής με κάποιο άτομο που πάσχει από λοίμωξη του ελικοβακτηριδίου του πυλωρού, πριν ολοκληρώσει το θεραπευτικό πρόγραμμα που του έχει συνταγογραφήσει ο γιατρός

Ποια είναι τα συμπτώματα της λοίμωξης από το ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού;

Τα περισσότερα άτομα που έχουν λοίμωξη από το ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού δεν παρουσιάζουν συμπτώματα, με αποτέλεσμα να μην καταλαβαίνουν ότι πάσχουν από αυτή. Η έλλειψη συμπτωμάτων μπορεί να οφείλεται στο ότι ορισμένα άτομα έχουν μεγαλύτερη αντίσταση στις επιδράσεις του βακτηρίου στον οργανισμό τους.

Ωστόσο, όταν υπάρχουν συμπτώματα αυτά μπορεί να είναι τα εξής:

• Πόνος στην κοιλιά, ο οποίος εντείνεται με την πείνα
• Πόνος στο στομάχι ή αίσθημα καύσου στο έντερο
• Ναυτία
• Μειωμένη όρεξη
• Ανεξήγητη απώλεια βάρους
• Αέρια
• Φούσκωμα

Στην περίπτωση που η κοιλιακή δυσφορία δεν υποχωρεί ή συνοδεύεται από σκούρα μαύρα κόπρανα ή μαύρο έμετο, συνιστάται η άμεση επικοινωνία με το γιατρό. Επιπλέον, η δυσκολία στην κατάποση αποτελεί ένδειξη της επιδείνωσης της λοίμωξης.

Πώς γίνεται η διάγνωση της λοίμωξης από ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού;

Η λοίμωξη από το ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού μπορεί να διαγνωστεί από συνδυασμό φυσικής εξέτασης και ορισμένων εργαστηριακών εξετάσεων, που διερευνούν την ύπαρξη του βακτηρίου ή σημαδιών πως το σώμα καταπολεμά τη λοίμωξη.

Οι συνήθεις εργαστηριακές εξετάσεις που πραγματοποιούνται για αυτό το σκοπό είναι οι εξής:

• Εξέταση αίματος: Ελέγχει για την ύπαρξη αντισωμάτων που υποδεικνύουν λοίμωξη από το ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού.
• Εξέταση κοπράνων: Το μικρό δείγμα κοπράνων που παραλαμβάνεται εξετάζεται για τυχόν ύπαρξη μη φυσιολογικών βακτηρίων (συγκεκριμένα του H. pylori).
• Τεστ αναπνοής: Αυτή η εξέταση πραγματοποιείται μετά την κατάποση ενός χαπιού ουρίας, που περιέχει μόρια άνθρακα. Εάν βρεθούν μόρια άνθρακα, αυτό υποδηλώνει πως το σώμα παράγει ουρεάση, ένα ένζυμο το οποίο κάνει το οξύ του στομάχου λιγότερο όξινο και αποδυναμώνει έτσι το βλεννογόνο που επενδύει το εσωτερικό του στομάχου. Αυτό αποτελεί ένδειξη της ύπαρξης λοίμωξης από το ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού.

Πώς αντιμετωπίζεται η λοίμωξη από ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού;

Η θεραπεία της λοίμωξης από ελικοβακτηρίδιου του πυλωρού συνήθως απαιτεί τη λήψη αντιβιοτικών, τα οποία εξουδετερώνουν τα επιβλαβή βακτήρια και ανακουφίζουν από τα συμπτώματα. Σε μερικές περιπτώσεις μπορεί να χρειαστεί και δεύτερος γύρος αντιβιοτικών, εάν η λοίμωξη δεν έχει φύγει μετά το πέρας του πρώτου θεραπευτικού γύρου.