Πώς επηρεάζουν την καρδιά η κοινωνική απομόνωση και η μοναξιά;

Η κοινωνική απομόνωση και η μοναξιά θέτουν τους ανθρώπους σε 30% υψηλότερο κίνδυνο καρδιακής προσβολής, εγκεφαλικού επεισοδίου ή θανάτου, προειδοποιεί μια νέα επιστημονική δήλωση της Αμερικανικής Καρδιολογικής Εταιρείας (AHA).

Η έρευνα αυτή υπογραμμίζει επίσης την έλλειψη δεδομένων σχετικά με παρεμβάσεις που θα μπορούσαν να βελτιώσουν την υγεία της καρδιάς σε απομονωμένους ή μοναχικούς ανθρώπους.

Πάνω από τέσσερις δεκαετίες ερευνών έχουν καταδείξει σαφώς ότι η κοινωνική απομόνωση και η μοναξιά συνδέονται αμφότερες με δυσμενείς επιπτώσεις στην υγεία. Δεδομένης της επικράτησης της κοινωνικής απομόνωσης σε όλες τις χώρες, ο αντίκτυπος στη δημόσια υγεία είναι αρκετά σημαντικός.

Σχεδόν το ένα τέταρτο των Αμερικανών ενηλίκων ηλικίας 65 ετών και άνω είναι κοινωνικά απομονωμένοι, ενώ το 47% μπορεί να είναι μοναχικοί, σύμφωνα με την Αμερικανική Καρδιολογική Εταιρεία. Ο κίνδυνος αυξάνεται με την ηλικία λόγω παραγόντων, όπως η συνταξιοδότηση και η χηρεία.

Αλλά μια έρευνα του Πανεπιστημίου του Χάρβαρντ δείχνει ότι η πιο μοναχική γενιά είναι η 7^η γενιά – οι 18 έως 22 ετών – η οποία μπορεί επίσης να είναι η πιο απομονωμένη. Ένας πιθανός λόγος: Ξοδεύουν περισσότερο χρόνο στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και λιγότερο χρόνο για ουσιαστικές προσωπικές δραστηριότητες.

Ο COVID-19 φαίνεται να έχει επιδεινώσει τα πράγματα μεταξύ των νεότερων και των μεγαλύτερων σε ηλικία ενηλίκων, καθώς και μεταξύ των γυναικών και των φτωχών.

Ποια είναι η διαφορά μεταξύ της κοινωνικής απομόνωσης και της μοναξιάς;

Παρόλο που η κοινωνική απομόνωση και το αίσθημα μοναξιάς σχετίζονται, δεν είναι το ίδιο πράγμα. Τα άτομα μπορεί να ζουν μια σχετικά απομονωμένη ζωή και να μην αισθάνονται μοναξιά, και αντίθετα, οι άνθρωποι που έχουν αρκετές κοινωνικές επαφές μπορεί να εξακολουθούν να βιώνουν μοναξιά.

Η κοινωνική απομόνωση είναι η ύπαρξη σπάνιας προσωπικής επαφής με άτομα για κοινωνικές σχέσεις, όπως η οικογένεια, οι φίλοι ή τα μέλη της ίδιας κοινότητας ή θρησκευτικής ομάδας. Μοναξιά είναι όταν αισθάνεστε ότι είστε μόνοι ή ότι έχετε λιγότερη επαφή με άλλους από ό,τι επιθυμείτε.

Για να γίνει κατανοητή η σχέση μεταξύ της κοινωνικής απομόνωσης και της υγείας της καρδιάς, των αιμοφόρων αγγείων και του εγκεφάλου, η συγγραφική ομάδα πραγματοποίησε έρευνες σχετικά με την κοινωνική απομόνωση που δημοσιεύθηκαν έως τον Ιούλιο του 2021. Η ανασκόπηση διαπίστωσε: Η κοινωνική απομόνωση είναι μια από τις σημαντικότερες μορφές απομόνωσης που έχουν βρεθεί, διότι:

• Η κοινωνική απομόνωση και η μοναξιά είναι παράγοντες που επηρεάζουν την καρδιά, τα αιμοφόρα αγγεία και τον εγκέφαλο
• Η έλλειψη κοινωνικών αλληλεπιδράσεων και δεσμών συνδέεται με υψηλότερο κίνδυνο πρόωρου θανάτου από οποιαδήποτε αιτία και παρατηρείται ιδίως στους άνδρες
• Οι άνθρωποι που είχαν μειωμένες κοινωνικές επαφές είχαν περισσότερες πιθανότητες να παρουσιάσουν σωματικά συμπτώματα χρόνιου στρες. Η κοινωνική απομόνωση και η μοναξιά συνδέονται με την εμφάνιση φλεγμονής
• Η κατάθλιψη μπορεί να προκαλέσει κοινωνική απομόνωση ,και αντιστρόφως, η απομόνωση μπορεί να κάνει πιο πιθανή την εμφάνιση της κατάθλιψης
• Η κοινωνική απομόνωση στην παιδική ηλικία συνδέεται με αυξημένους παράγοντες κινδύνου για την υγεία της καρδιάς, συμπεριλαμβανομένης της παχυσαρκίας, της υψηλής αρτηριακής πίεσης και των αυξημένων επιπέδων σακχάρου στο αίμα
• Οι μετακινήσεις, η διαμονή, η οικογενειακή δυσαρέσκεια, η πανδημία και οι φυσικές καταστροφές είναι μερικοί κοινωνικοί και περιβαλλοντικοί παράγοντες που έχουν επιπτώσεις στις κοινωνικές αλληλεπιδράσεις.

Υπάρχουν ισχυρά στοιχεία που συνδέουν την κοινωνική απομόνωση και τη μοναξιά με αυξημένο κίνδυνο επιδείνωσης της υγείας της καρδιάς και του εγκεφάλου γενικά- ωστόσο, τα δεδομένα σχετικά με τη συσχέτιση με ορισμένα αποτελέσματα, όπως η καρδιακή ανεπάρκεια, η άνοια και η γνωστική εξασθένιση, είναι ελάχιστα.

Τα πιο ισχυρά στοιχεία υποδεικνύουν σύνδεση μεταξύ της κοινωνικής απομόνωσης, της μοναξιάς και του θανάτου από καρδιακές παθήσεις και εγκεφαλικά επεισόδια, με 32% υψηλότερο κίνδυνο εγκεφαλικού επεισοδίου και θανάτου από εγκεφαλικό επεισόδιο και 29% υψηλότερο κίνδυνο καρδιακής προσβολής.

Η κοινωνική απομόνωση και η μοναξιά συνδέονται επίσης με δυσμενέστερης πρόγνωση σε άτομα που έχουν ήδη στεφανιαία νόσο ή εγκεφαλικό επεισόδιο.

Μαζί με τις συμπεριφορές που έχουν επιζήμια επίδραση στην υγεία της καρδιάς και του εγκεφάλου, η κοινωνική απομόνωση και η μοναξιά συνδέονται με χαμηλότερα επίπεδα σωματικής δραστηριότητας και χαμηλότερη πρόσληψη φρούτων και λαχανικών. Επιπλέον, πολυάριθμες μεγάλες μελέτες έχουν βρει σημαντικές συνδέσεις μεταξύ της μοναξιάς και του καπνίσματος.

Η δήλωση της Αμερικανικής Καρδιολογικής Εταιρείας τονίζει ότι υπάρχει επείγουσα ανάγκη να αναπτυχθούν, να εφαρμοστούν και να αξιολογηθούν προγράμματα και στρατηγικές για τη μείωση των αρνητικών επιπτώσεων της κοινωνικής απομόνωσης και της μοναξιάς στην καρδιαγγειακή και εγκεφαλική υγεία, ιδίως για τους πληθυσμούς που διατρέχουν υψηλότερο κίνδυνο.

Οι κλινικοί γιατροί θα πρέπει να ρωτούν τους ασθενείς τους για την κοινωνική τους δραστηριότητα και κατά πόσο νιώθουν ικανοποιημένοι με το επίπεδο αλληλεπίδρασης που έχουν με τους φίλους και την οικογένειά τους.

Θα πρέπει στη συνέχεια να μπορούν να παραπέμψουν τα άτομα που είναι κοινωνικά απομονωμένα ή μοναχικά –ιδιαίτερα εκείνα που έχουν ιστορικό καρδιακής νόσου ή εγκεφαλικού επεισοδίου- σε επαγγελματίες ψυχικής υγείας για να τους βοηθήσουν να αντιμετωπίσουν αυτές τις καταστάσεις.

Δεν είναι σαφές αν η κοινωνική απομόνωση ή η μοναξιά έχει μεγαλύτερη σημασία για την καρδιαγγειακή και εγκεφαλική υγεία, διότι λίγες μόνο μελέτες έχουν γίνει και για τα δύο στο ίδιο δείγμα.