Τι είναι η άρνικα;

Η άρνικα (Arnica montana) είναι ένα ποώδες πολυετές φυτό με πορτοκαλοκίτρινα άνθη, που θυμίζουν αυτά της μαργαρίτας. Αναπτύσσεται κυρίως σε ορεινές περιοχές της Ευρώπης και της Βόρειας Αμερικής και από τον 17^ο αιώνα χρησιμοποιείται ευρύτατα για τις φαρμακευτικές της ιδιότητες στην αντιμετώπιση διαστρεμμάτων, μωλώπων, πληγών και μυϊκών πόνων.

Στις μέρες μας, η άρνικα είναι ένα από τα πιο δημοφιλή βότανα της ομοιοπαθητικής ιατρικής, που χρησιμοποιείται για την αντιμετώπιση παθολογικών καταστάσεων, όπως οι μυϊκοί πόνοι, οι φλεγμονές, η αρθρίτιδα, η ακμή, κλπ. Παρόλο που η χρήση της άρνικας είναι αρκετά διαδεδομένη, η κατανάλωση των σκευασμάτων της θεωρείται επικίνδυνη λόγω των κυτταροτοξικών ιδιοτήτων που παρουσιάζουν μερικά από τα συστατικά της, όπως οι σεσκιτερπενικές λακτόνες. Επομένως, η τοπική χρήση της άρνικας είναι αυτή που προτιμάται και σε σπάνιες περιπτώσεις μπορεί να χρησιμοποιηθούν πολύ αραιωμένα σκευάσματα αυτής.

Εκτός από τις εφαρμογές της στην ομοιοπαθητική, η άρνικα χρησιμοποιείται και ως αρωματικός παράγοντας σε τρόφιμα και ποτά, ενώ επίσης είναι συστατικό διαφόρων προϊόντων φροντίδας των μαλλιών και άλλων καλλυντικών.

Ποια οφέλη παρουσιάζει η άρνικα για την υγεία;

• Ανακουφίζει από τον πόνο

Οι σεσκιτερπενικές λακτόνες και τα φλαβονοειδή, που περιέχει η άρνικα, είναι μερικά από τα συστατικά της με ισχυρές αντιφλεγμονώδεις και αντιμικροβιακές ιδιότητες, οι οποίες θεωρείται πως συμβάλουν στη διαχείριση του πόνου που σχετίζεται με διάφορες καταστάσεις. Συγκεκριμένα, ευεργετικά αποτελέσματα έχουν παρατηρηθεί από τη χρήση άρνικας στην ανακούφιση από μετεγχειρητικό πόνο, πόνο στις αρθρώσεις (πχ. οστεοαρθρίτιδα), στη μέση και στους μύες (πχ. πόνος ύστερα από σωματική άσκηση).

• Βοηθά στη διαχείριση μωλώπων στο δέρμα

Σε ορισμένες μελέτες, όπου πραγματοποιήθηκε τοπική χορήγηση παρασκευάσματος άρνικας σε άτομα με μικρούς μώλωπες στο δέρμα, παρατηρήθηκε σημαντική βελτίωση και μείωση του μεγέθους του μώλωπα ύστερα από μερικές μέρες.

Ωστόσο, υπήρξαν και μελέτες οι οποίες δεν παρατήρησαν σημαντική δράση της άρνικας όσον αφορά τη θεραπεία των μωλώπων.

• Συμβάλει στην αντιμετώπιση της τριχόπτωσης

Η άρνικα θεωρείται πως συμβάλει στην ανάπτυξη των μαλλιών, πρόληψη της τριχόπτωσης και θεραπεία της πιτυρίδας, με αποτέλεσμα να χρησιμοποιείται ευρύτατα ως συστατικό προϊόντων για την περιποίηση του τριχωτού της κεφαλής (πχ. σαμπουάν, λάδι, κλπ).

Μια μελέτη του 2012 κατέληξε στο συμπέρασμα πως η συνδυαστική χρήση άρνικας και υδατικού διαλύματος αμμωνίας έχει την ικανότητα να προάγει τους θύλακες των τριχών, να αυξάνει τη δύναμη αυτών και να συμβάλει στην ανάπτυξη των μαλλιών.

• Βελτιώνει την κυκλοφορία του αίματος

Η άρνικα φαίνεται πως συμβάλει στην καλή κυκλοφορία του αίματος και ανακουφίζει από συμπτώματα ασθενειών που οφείλονται στην περιορισμένη ροή αίματος στις νευρικές απολήξεις και τα άκρα του σώματος.

Επιπλέον, ορισμένες μελέτες αναφέρουν πιθανή αντιθρομβωτική δράση της άρνικας, η οποία σχετίζεται με την περιεκτικότητά της σε φαινολικές ουσίες και σεσκιτερπενικές λακτόνες.

Είναι ασφαλής η χρήση της άρνικας;

Η κατανάλωση άρνικας δια του στόματος θεωρείται επικίνδυνη και σε μεγάλες ποσότητες μπορεί να προκαλέσει συμπτώματα, όπως ο έμετος, ο πονοκέφαλος, η έντονη εφίδρωση, η υπέρταση, οι σπασμοί, οι αιμορραγίες, αλλά να οδηγήσει ακόμη και στο θάνατο.

Παρόλο που η κατανάλωση παρασκευασμάτων άρνικας συνιστάται να αποφεύγεται, σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να καταναλώνονται σε πολύ αραιωμένη μορφή, ώστε να μην υπάρξουν οι ανεπιθύμητες παρενέργειες που αναφέρθηκαν παραπάνω.

Όσον αφορά την τοπική χρήση άρνικας, αυτή θεωρείται ασφαλής σε γενικές γραμμές, ενώ έχουν αναφερθεί σε σπάνιες περιπτώσεις συμπτώματα, όπως η ξηροδερμία, ο κνησμός και η εμφάνιση εξανθήματος.

Άτομα που έχουν αλλεργία σε φυτά της ίδιας οικογένειας (Αστεροειδή/Asteraceae), άτομα που λαμβάνουν αντιπηκτικά φάρμακα και έγκυες ή θηλάζουσες γυναίκες πρέπει να αποφεύγουν τη χρήση άρνικας λόγω πιθανών παρενεργειών που μπορεί να υπάρξουν.