Διατροφικές διαταραχές στους αθλητές: Πώς μπορείτε να τις αντιμετωπίσετε;

Πόσο συχνές είναι οι διατροφικές διαταραχές στους αθλητές;

Μελέτες δείχνουν ότι υπάρχει αυξημένη συχνότητα διατροφικών διαταραχών στους αθλητές σε σύγκριση με τον γενικό πληθυσμό. Ο επιπολασμός αναφέρεται στην αναλογία των ατόμων μιας συγκεκριμένης ομάδας που έχουν μια πάθηση ανά πάσα στιγμή. Στο Ηνωμένο Βασίλειο, περίπου 1,25 εκατομμύρια άνθρωποι έχουν διατροφική διαταραχή – ένας επιπολασμός περίπου 1,8%. Ωστόσο, μια μελέτη σε κορυφαίους αθλητές διαπίστωσε συνολικό επιπολασμό διατροφικών διαταραχών 13,5%. Οι διατροφικές διαταραχές είναι πιο συχνές στις γυναίκες αθλήτριες, σε ποσοστό 20,1%, ενώ το 7,7% των ανδρών αθλητών παλεύει. Όμως, ο επιπολασμός των διατροφικών διαταραχών στους άνδρες αθλητές είναι περίπου 16 φορές υψηλότερος από ό,τι στους άνδρες μη αθλητές.

Σε ποια αθλήματα είναι συχνότερες οι διατροφικές διαταραχές;

Έχει διαπιστωθεί ότι οι διατροφικές διαταραχές εμφανίζονται συχνά σε αθλήματα αντοχής, όπως το τρέξιμο μεγάλων αποστάσεων. Μια μελέτη σε δρομείς μεγάλων αποστάσεων στο Ηνωμένο Βασίλειο διαπίστωσε ότι, από 184 αθλήτριες, το 16% είχε διατροφική διαταραχή. Από αυτές, το 3,8% είχε νευρική ανορεξία, το 1,1% είχε νευρική βουλιμία και το 10% είχε υποκλινική διαταραχή ή EDNOS (διατροφική διαταραχή μη προσδιοριζόμενη αλλιώς). Αυτό μπορεί να είναι μια υποεκτίμηση – η χρήση μέτρων όπως το βάρος ή ο δείκτης μάζας σώματος (ΔΜΣ) μπορεί να παραλείψει πολλά άτομα με διατροφικές διαταραχές, και ο “μέσος” ΔΜΣ μπορεί να μην ισχύει ούτως ή άλλως για τους αθλητές υψηλών επιδόσεων.

Είναι συχνές οι διατροφικές διαταραχές στους αθλητές με αναπηρία;

Ωστόσο, έχουν γίνει ελάχιστες έρευνες σχετικά με τον επιπολασμό των διατροφικών διαταραχών στους αθλητές με αναπηρία. Οι προπονητές δεν είναι πάντα σε θέση να εντοπίσουν τα σημάδια διατροφικών διαταραχών σε αθλητές με αναπηρία, επειδή, σε αντίθεση με τους αθλητές με ικανά σώματα, δεν υπάρχουν “πρότυπα” σχετικά με τις υγιείς αναλογίες βάρους: ύψους και ποιο βάρος θα μπορούσε να βοηθήσει στη βέλτιστη απόδοση.

Ποια είναι τα αθλήματα με τον υψηλότερο κίνδυνο διατροφικών διαταραχών;

Η Gill Wilson, θεραπεύτρια που ειδικεύεται στις διατροφικές διαταραχές, εργάζεται με πελάτες σε μεγάλη ποικιλία αθλημάτων υψηλών επιδόσεων. Βλέπει συχνά διατροφικές διαταραχές να εμφανίζονται στο τρέξιμο, τα τρίαθλα, το ράγκμπι και τις μαζορέτες. Η ηλικιακή ομάδα είναι περίπου 15-30 ετών.

Σύμφωνα με το UK Sport, τα αθλήματα με τον υψηλότερο κίνδυνο διατροφικών διαταραχών είναι τα εξής:

• Κολύμβηση
• Τρέξιμο
• Καταδύσεις
• Συγχρονισμένη κολύμβηση
• Πάλη
• Τζούντο
• Κωπηλασία ελαφρών βαρών

Ενθαρρύνονται οι διατροφικές διαταραχές στον αθλητισμό;

Υποστηρίζεται ότι οι διατροφικές διαταραχές “κανονικοποιούνται” στον αθλητισμό και ενθαρρύνονται από τους προπονητές και τους γυμναστές.

“Ενώ οι διατροφικές διαταραχές είναι σύνθετες ψυχικές ασθένειες που έχουν ποικίλες αιτίες, γνωρίζουμε ότι οι αθλητές έχουν περισσότερες πιθανότητες να αναπτύξουν διατροφική διαταραχή. Υπάρχουν διάφορες αθλητικές πρακτικές που μπορούν να βλάψουν τα άτομα με διατροφικές διαταραχές ή τα ευάλωτα σε αυτές άτομα”, αναφέρει η φιλανθρωπική οργάνωση Beat για τις διατροφικές διαταραχές.

“Αυτές οι πρακτικές περιλαμβάνουν καθημερινές ζυγίσεις ή παρακολούθηση του βάρους. Αυτές μπορεί να προκαλέσουν εμμονή στο βάρος και να ενθαρρύνουν τα άτομα που δεν είναι καλά να εμπλακούν σε συμπεριφορές διατροφικής διαταραχής, όπως η υπερβολική άσκηση ή ο περιορισμός της πρόσληψης τροφής”.

Υπάρχουν διάφοροι λόγοι για τους οποίους οι αθλητές αναπτύσσουν διατροφικές διαταραχές. Ωστόσο, φαίνεται να υπάρχουν αρκετοί κοινοί παράγοντες, στους οποίους περιλαμβάνονται:

• Πίεση απόδοσης
• Αισθητική και σύγκριση με τους ανταγωνιστές
• Αυστηρές δίαιτες και προπονητικά σχήματα
• Η ιδέα ότι οι κορυφαίοι αθλητές πρέπει να είναι “υγιείς”
• Επιδίωξη συγκεκριμένης αισθητικής του σώματος (όπως στη γυμναστική)
• Η ανάγκη να ανήκουν σε μια συγκεκριμένη κατηγορία βάρους για να αγωνιστούν (όπως στο τζούντο)
• Δίαιτες και ρουτίνες άσκησης προσανατολισμένες στον στόχο

Γιατί οι διατροφικές διαταραχές στους αθλητές είναι τόσο συχνές;

Το UK Sport εξηγεί πώς, μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του 1980, οι περισσότεροι άνθρωποι, συμπεριλαμβανομένων των επαγγελματιών ψυχικής υγείας, είχαν μόνο μια αόριστη ιδέα για τη νευρική βουλιμία, παρόλο που η νευρική ανορεξία είχε αναγνωριστεί από το 1800.

Ωστόσο, οι διατροφικές διαταραχές σε αθλητές σπάνια τεκμηριώνονταν. Αν και ο κόσμος γνώριζε ότι κάποιοι αθλητές ήταν “πολύ αδύνατοι για να κερδίσουν” ή “γυμνασμένοι αλλά εύθραυστοι”, λίγα πράγματα γίνονταν.

Καθώς κυκλοφορούσαν οι πεποιθήσεις ότι έπρεπε να έχεις έναν συγκεκριμένο σωματότυπο για να πετύχεις στον αθλητισμό, ορισμένοι αθλητές και προπονητές είχαν την πεποίθηση ότι η μείωση του βάρους θα βελτίωνε πάντα την απόδοση. Στη συνέχεια, σε ορισμένα αθλήματα, από γενιά σε γενιά, μεταβιβάστηκαν παραδόσεις σχετικά με τους καλύτερους τρόπους απώλειας βάρους.

Ιστορικά υπήρχαν λιγότερες διαθέσιμες πληροφορίες σχετικά με τις πρακτικές διατροφής και τον τρόπο τροφοδοσίας του σώματος για τον αθλητισμό.

Πώς μπορούμε να προλάβουμε τις διατροφικές διαταραχές στους αθλητές;

• Ξεκινώντας συζητήσεις

Το πρώτο βήμα για την αντιμετώπιση των διατροφικών διαταραχών στους αθλητές και της διαπόμπευσης του σώματος στον αθλητισμό είναι να μιλήσουμε γι’ αυτά, ειδικά καθώς η έλλειψη διαλόγου έχει πιθανότατα συμβάλει στην κλιμάκωση του προβλήματος μέχρι σήμερα. Το θέμα συχνά μένει ανείπωτο, γεγονός που μπορεί να διαιωνίσει τη ντροπή.

Η Εθνική Συνεργασία για τις Διαταραχές Πρόσληψης Τροφής (NEDC) ενθαρρύνει την προώθηση της ευαισθητοποίησης για την ψυχική υγεία στους συλλόγους και τις ομάδες. Αυτό μπορεί να βοηθήσει τους προπονητές να εντοπίσουν τους αθλητές που πάσχουν από διατροφική διαταραχή και να ενθαρρύνουν την επικοινωνία για το θέμα.

Η εκπαίδευση των προπονητών σχετικά με τις διατροφικές διαταραχές και τον τρόπο δημιουργίας ασφαλών χώρων για να κάνουν οι αθλητές ανοιχτές συζητήσεις μπορεί να βοηθήσει στην έγκαιρη παρέμβαση. Αυτό μπορεί να είναι το κλειδί για τη διασφάλιση της ανάρρωσης από μια διατροφική διαταραχή.

“Η ευαισθητοποίηση σχετικά με τις διατροφικές διαταραχές φαίνεται να αυξάνεται στον αθλητισμό, τη γυμναστική και το χορό. Αυτό είναι σημαντικό επειδή οι επαγγελματίες του αθλητισμού βρίσκονται σε ισχυρή θέση για να βοηθήσουν στις προσπάθειες για την προώθηση της ευαισθητοποίησης σε θέματα ψυχικής υγείας, διαμορφώνοντας τις κατάλληλες στάσεις και συμπεριφορές”, αναφέρει η NEDC.

Η Beat προσθέτει: “Εάν ένας αθλητής ανησυχεί για την υγεία του, το πρώτο βήμα θα ήταν να εμπιστευτεί ένα αγαπημένο του πρόσωπο ή κάποιον που εμπιστεύεται. Στη συνέχεια, θα πρέπει να επικοινωνήσουν με τον παθολόγο τους. Αν ανησυχούν για κάποιον άλλον που έχετε την υποψία διατροφικής διαταραχής, θα πρέπει να τον ενθαρρύνουν να απευθυνθεί για υποστήριξη και να συμβουλευτεί τον δικό του γιατρό. Όσο νωρίτερα κάποιος λάβει υποστήριξη για τη διατροφική του διαταραχή, τόσο καλύτερες είναι οι πιθανότητες ανάρρωσής του και γι’ αυτό είναι σημαντικό να απευθυνθεί το συντομότερο δυνατό”.

Συνιστούν στους αθλητικούς φορείς να επενδύσουν στην εκπαίδευση σε θέματα διατροφικών διαταραχών, ώστε οι επαγγελματίες του αθλητισμού να μπορούν να εντοπίζουν γρήγορα τα πρώιμα σημάδια αυτών των σοβαρών ψυχικών ασθενειών και να κατευθύνουν τους αθλητές σε θεραπεία.

• Προώθηση της διατροφής και της υγείας

Παραδόξως, φαίνεται να υπάρχει ελάχιστη εκπαίδευση σχετικά με τη διατροφή και την επαρκή τροφοδοσία του σώματος για το άθλημά σας. Αυτό αφήνει τους αθλητές να βρουν τους δικούς τους τρόπους με λίγες συμβουλές και καθοδήγηση.

Συχνά υπάρχει μια κουλτούρα ότι η λιτότητα ισοδυναμεί με γυμναστική και υπάρχει πολύ μικρή αποδοχή της υγείας σε κάθε μέγεθος . Για την προώθηση της ευαισθητοποίησης και της αποδοχής αυτής της κατάστασης, συνιστά μεγαλύτερη σωματική ποικιλομορφία στη διαφήμιση και στο διαφημιστικό υλικό για τους αθλητές.

Ο βρετανικός αθλητισμός τονίζει ότι η διατροφική πρακτική αποτελεί βασική στρατηγική για την πρόληψη των διατροφικών διαταραχών στους αθλητές, αλλά και γενικότερα. Όλοι οι επαγγελματίες θα πρέπει να ενθαρρύνουν ένα ήθος κατάλληλης διατροφής στις ομάδες τους. Λένε ότι η ιδανική διατροφή ενός αθλητή πρέπει να πληροί δύο κριτήρια:

• Να διατηρεί την υγεία του
• Να εξασφαλίζει διατροφή για απόδοση

Η Beat ενθαρρύνει τα αθλητικά ιδρύματα να διασφαλίζουν ότι η παρακολούθηση του βάρους γίνεται σε υποστηρικτικό περιβάλλον, εάν είναι απαραίτητο.

Αυτό θα πρέπει να γίνεται μακριά από άλλους αθλητές και με τη δυνατότητα να μην ακούει το άτομο για το βάρος του, αν αυτό είναι κάτι που το βρίσκει δύσκολο.

Είναι σημαντικό να αναγνωρίσουμε ότι κάθε σώμα είναι διαφορετικό και αυτό που είναι ένας εφικτός και υγιής στόχος για ένα άτομο, δεν θα είναι για ένα άλλο.

Οι αθλητές θα πρέπει να λαμβάνουν συμβουλές από έναν εγγεγραμμένο αθλητικό διαιτολόγο, αν χρειάζονται βοήθεια στη διαμόρφωση της διατροφής τους και στην προσθήκη των κατάλληλων θρεπτικών συστατικών.