Υποθερμιδική δίαιτα: Μελέτες αποκαλύπτουν ένα γονίδιο που μπορεί να επεκτείνει την υγιή ζωή

Εργαστηριακές μελέτες σε ζώα, συμπεριλαμβανομένων αρουραίων, σκουληκιών και ποντικιών, δείχνουν ότι τα ζώα που τρέφονται με περιορισμένες θερμίδες μπορεί να ζήσουν έως και δύο φορές περισσότερο από εκείνα που δεν έχουν περιορισμούς.

Τώρα, μια ομάδα με επικεφαλής ερευνητές από το Πανεπιστήμιο Yale διερεύνησε τα αποτελέσματα του περιορισμού των θερμίδων στους ανθρώπους. Τα ευρήματά τους, τα οποία δημοσιεύονται στο Science, μπορεί τελικά να οδηγήσουν σε νέους τρόπους παράτασης της υγιούς ζωής.

Σε ζωικά μοντέλα, η μείωση των θερμίδων κατά 40% είναι συνηθισμένη. Ωστόσο, όπως εξηγούν οι συγγραφείς της νέας μελέτης, αυτό επηρεάζει την ανάπτυξη, την αναπαραγωγή και την ανοσία. Στην ανθρώπινη μελέτη, οι θερμίδες μειώθηκαν μόνο κατά 14%.

Σε αντίθεση με πολλές δίαιτες απώλειας βάρους, μια δίαιτα με περιορισμένες θερμίδες περιλαμβάνει μικρές μειώσεις της συνήθους πρόσληψης θερμίδων για μεγάλο χρονικό διάστημα. Οι άνθρωποι συνήθως χάνουν κάποιο βάρος, αλλά αυτός δεν είναι ο κύριος στόχος του περιορισμού των θερμίδων.

Οι ερευνητές θέλησαν να διερευνήσουν αν ο περιορισμός των θερμίδων είχε παρόμοια οφέλη για την υγεία των ανθρώπων όπως και σε άλλα ζώα. Ήθελαν επίσης να εντοπίσουν τυχόν μηχανισμούς πίσω από αυτά τα οφέλη.

Σε διάστημα 2 ετών, η ομάδα αξιολόγησε λίγο περισσότερους από 200 ανθρώπους, ηλικίας 21-50 ετών. Όλοι ήταν συμμετέχοντες στην κλινική δοκιμή Comprehensive Assessment of Long-term Effects of Reducing Intake of Energy (CALERIE). Όλοι οι συμμετέχοντες είχαν δείκτη μάζας σώματος από 22,0 έως 27,9, που τους τοποθετούσε στην κατηγορία των υγιών, μη παχύσαρκων. Η δοκιμή CALERIE είχε ήδη δείξει μείωση των καρδιομεταβολικών παραγόντων κινδύνου, που αφορούν τα επίπεδα χοληστερόλης και την αρτηριακή πίεση, σε αυτή την ομάδα.

Η Kristin Kirkpatrick, εγγεγραμμένη διαιτολόγος-διατροφολόγος στην Κλινική Cleveland είπε: “Τα δεδομένα που παρουσιάστηκαν στη μελέτη ήταν πολύ ενδιαφέροντα. Έχουν υπάρξει πολλές ερευνητικές μελέτες σχετικά με τον περιορισμό των θερμίδων και τη χαμηλότερη πρόσληψη υδατανθράκων που είναι σημαντικό να ληφθούν υπόψη. Η προσθήκη αυτής της έρευνας είναι επωφελής για την προώθηση και την υποστήριξη άλλων ευρημάτων”.

Ποιες είναι οι επιδράσεις της δίαιτας με περιορισμένες θερμίδες στον θύμο αδένα;

Οι ερευνητές εξέτασαν την επίδραση του θερμιδικού περιορισμού στον θύμο αδένα. Ο αδένας αυτός, που βρίσκεται στο στήθος, ακριβώς πάνω από την καρδιά, αποτελεί μέρος του ανοσοποιητικού συστήματος. Ο θύμος ωριμάζει τα Τ-λεμφοκύτταρα (τύπος λευκών αιμοσφαιρίων) που είναι απαραίτητα για την καταπολέμηση των λοιμώξεων.

Οι ορμόνες που απελευθερώνονται από τον θύμο αναστέλλουν τη διαδικασία γήρανσης. Καθώς οι άνθρωποι γερνούν, ο θύμος τους γίνεται λιπώδης και μικρότερος και παράγει λιγότερα κύτταρα Τ. Οι ηλικιωμένοι είναι πιο ευάλωτοι στις λοιμώξεις εξαιτίας αυτής της μειωμένης ανοσίας.

Οι επιστήμονες πραγματοποίησαν μαγνητικές τομογραφίες του θύμου αδένα των συμμετεχόντων. Διαπίστωσαν ότι όσοι ακολουθούσαν μια δίαιτα με περιορισμένες θερμίδες είχαν μεγαλύτερο λειτουργικό όγκο θύμου από εκείνους με μια αμετάβλητη δίαιτα.

Οι θύμοι αδένες της ομάδας με την περιορισμένη δίαιτα ήταν επίσης λιγότερο λιπαροί και παρήγαγαν περισσότερα Τ κύτταρα σε σχέση με εκείνους της ομάδας που ακολουθούν μια δίαιτα πλήρων ή παραπανίσιων θερμίδων.  Παρόλο που ο θύμος αναζωογονείτο, δεν υπήρχαν αλλαγές στα ανοσοκύτταρα που παρήγαγε ο αδένας.

Ποιες είναι οι αλλαγές στο σωματικό λίπος με την υποθερμιδική δίαιτα;

Στη συνέχεια οι ερευνητές εξέτασαν το σωματικό λίπος, ή λιπώδη ιστό, ο οποίος αποτελεί κλειδί για τη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος. Ορισμένα κύτταρα του ανοσοποιητικού σε αυτόν τον ιστό μπορούν να προκαλέσουν φλεγμονώδεις αντιδράσεις όταν ενεργοποιούνται λανθασμένα.

Διαπίστωσαν ακόμη, αλλαγές στη γονιδιακή έκφραση του λιπώδους ιστού, με ορισμένα γονίδια να αναστέλλονται σε όσους ακολουθούσαν την περιορισμένη σε θερμίδες δίαιτα. Οι επιστήμονες διερεύνησαν περαιτέρω αυτές τις αλλαγές, για να δουν αν οδηγούσαν στις ευεργετικές επιδράσεις του περιορισμού των θερμίδων.

Το γονίδιο που φάνηκε να συνδέεται με αυτές τις επιδράσεις ήταν το γονίδιο για το PLA2G7 – μια πρωτεΐνη που παράγεται από κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος που ονομάζονται μακροφάγα.

Για να ελέγξουν τη θεωρία τους ότι η PLA2G7 προκαλούσε τα αποτελέσματα του περιορισμού των θερμίδων, διέγραψαν το γονίδιο που κωδικοποιεί αυτή την πρωτεΐνη σε ποντίκια.

Τα ποντίκια αυτά παρουσίασαν μικρότερη αύξηση βάρους που προκλήθηκε από τη δίαιτα, λιγότερη φλεγμονή που σχετίζεται με την ηλικία και, το σημαντικότερο, την ίδια βελτίωση στη λειτουργία του θύμου.

Τα ευρήματα αυτά καταδεικνύουν ότι η PLA2G7 είναι ένας από τους παράγοντες που οδηγούν στις επιδράσεις του θερμιδικού περιορισμού. Ο εντοπισμός αυτών των οδηγών βοήθησε τους ερευνητές να κατανοήσουν πώς το μεταβολικό σύστημα και το ανοσοποιητικό σύστημα συνομιλούν μεταξύ τους, γεγονός που μπορεί να τους υποδείξει πιθανούς στόχους που μπορούν να βελτιώσουν τη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος, να μειώσουν τη φλεγμονή και ενδεχομένως να ενισχύσουν ακόμη και την υγιή διάρκεια ζωής.

Ποιοι είναι οι κίνδυνοι για την δίαιτα με περιορισμό στις θερμίδες;

Ο περιορισμός των θερμίδων μπορεί να είναι επιβλαβής για ορισμένους ανθρώπους και ο χειρισμός της PLA2G7 μπορεί να προσφέρει τα οφέλη χωρίς την ανάγκη περιορισμού.

Η Kirkpatrick περιέγραψε τους κινδύνους του περιορισμού των θερμίδων: Εάν ο περιορισμός των θερμίδων δεν εξηγηθεί διεξοδικά σε όσους ενδιαφέρονται να τον χρησιμοποιήσουν, η τεχνική μπορεί να εισάγει κινδύνους για τη συνολική υγεία. Ο περιορισμός των θερμίδων δεν σημαίνει ότι τρώτε απλώς 15% λιγότερο από το αγαπημένο σας fast food. Όταν χρησιμοποιείται ο περιορισμός των θερμίδων είναι σημαντικό να μεταφερθεί στους συμμετέχοντες ότι επειδή καταναλώνουν λιγότερη ποσότητα, οι θερμίδες που λαμβάνονται από τα τρόφιμα ημερησίως πρέπει να προέρχονται από πηγές με υψηλή περιεκτικότητα σε θρεπτικά συστατικά.