Καρκίνος του παγκρέατος: Πολλά υποσχόμενα τα αποτελέσματα του mRNA εμβολίου

Στη μάχη κατά του καρκίνου του παγκρέατος ρίχνεται ένα νέο εμβόλιο τεχνολογίας mRNA, η δοκιμή του οποίου κατέληξε σε πολλά υποσχόμενα αποτελέσματα. (mRNA εμβόλια: Από την αντιμετώπιση της πανδημίας έως τη θεραπεία του καρκίνου)

Τι είναι ο καρκίνος του παγκρέατος και πόσο θανατηφόρος είναι;

Το πάγκρεας, ένας αδένας που βρίσκεται στην κοιλιά, παράγει ορμόνες που ελέγχουν το σάκχαρο του αίματος και τα ένζυμα της πέψης. Ο καρκίνος του παγκρέατος επηρεάζει τα κύτταρα του παγκρέατος, ωθώντας τα να πολλαπλασιάζονται ανεξέλεγκτα σχηματίζοντας όγκους. Πρόκειται για μια από τις πιο θανατηφόρες μορφές καρκίνου, που οδηγεί στο θάνατο το 88% των ασθενών και ένας από τους πιο δύσκολα θεραπεύσιμους καρκίνους, με το 90% των ασθενών να υποτροπιάζουν 7-9 μήνες μετά τη χειρουργική επέμβαση και τη θεραπεία τους. (Καρκίνος παγκρέατος: Νέα δεδομένα για το πώς ξεφεύγει από τη θεραπεία)

Ποια συμπτώματα προκαλεί ο καρκίνος του παγκρέατος;

Τα συμπτώματα που προκαλεί ο καρκίνος του παγκρέατος είναι τα ακόλουθα:

• Απώλεια όρεξης
• Ανοιχτόχρωμα κόπρανα
• Θρόμβοι αίματος
• Ακούσια απώλεια βάρους
• Φαγούρα (κνησμός δέρματος)
• Πιο σκούρα από το συνηθισμένο ούρα
• Νέα διάγνωση διαβήτη (Διαβάστε περισσότερα για το πώς ο διαβήτης και ο Καρκίνος του Παγκρέατος συνδέονται μεταξύ τους)
• Πόνος στην κοιλιά που ακτινοβολεί στην πλάτη
• Κίτρινο δέρμα και κίτρινα μάτια (ίκτερος)
• Κόπωση

Ποιες θεραπείες για τον καρκίνο του παγκρέατος είναι διαθέσιμες αυτή τη στιγμή;

Για την αντιμετώπιση του καρκίνου του παγκρέατος, υπάρχουν διαθέσιμες διάφορες θεραπείες, των οποίων η επιλογή και η αποτελεσματικότητα εξαρτάται από το στάδιο του καρκίνου και τη γενική υγεία του ασθενή.

• Ακτινοθεραπεία: Η ακτινοθεραπεία, η οποία χρησιμοποιεί δέσμες ακτίνων, χορηγείται πριν από τη χειρουργική επέμβαση ως μέσο σμίκρυνσης του όγκου για την πιο αποτελεσματική αφαίρεσή του ή μετά τη χειρουργική επέμβαση, ως μέσο μείωσης του κινδύνου επανεμφάνισης του καρκίνου.
• Χημειοθεραπεία: Η χημειοθεραπεία είναι μια θεραπευτική επιλογή κατά την οποία χορηγούνται φάρμακα που σκοτώνουν τα καρκινικά κύτταρα ή επιβραδύνουν την ανάπτυξή τους. Η χημειοθεραπεία χορηγείται πριν ή μετά τη χειρουργική επέμβαση, σε συνδυασμό με την ακτινοθεραπεία. (Χημειοθεραπεία: Τι είναι και πώς λειτουργεί στο σώμα;)
• Ανοσοθεραπεία: Η ανοσοθεραπεία (στοχευμένη θεραπεία) είναι μια θεραπευτική μέθοδος κατά την οποία χορηγούνται ενέσιμα ανοσοθεραπευτικά φάρμακα, τα οποία μαθαίνουν στο ανοσοποιητικό σύστημα το πώς να αναγνωρίζει και να καταστρέφει πιο αποτελεσματικά τα καρκινικά κύτταρα.
• Χειρουργική επέμβαση: Το είδος της χειρουργικής επέμβασης επιλέγεται ανάλογα με το στάδιο του καρκίνου και τη θέση του όγκου. Σε ορισμένες περιπτώσεις αφαιρείται ο όγκος από το πάγκρεας, ενώ σε άλλες αφαιρείται μέρος του παγκρέατος.

Θα μπορούσε ένα εμβόλιο να θεραπεύσει τον καρκίνο του παγκρέατος;

Ο καρκίνος του παγκρέατος είναι, όπως είπαμε πιο πάνω, ένας από τους πιο θανατηφόρους τύπους καρκίνου, ο οποίος ακόμη και μετά τη χειρουργική επέμβαση μπορεί να επανεμφανιστεί σε διάστημα 7-9 μηνών. Μια νέα μελέτη ωστόσο, δείχνει ότι ειδικά κατασκευασμένα (εξατομικευμένα) εμβόλια mRNA, από την BioNTech, θα μπορούσαν να καταπολεμήσουν αποτελεσματικά τον συγκεκριμένο τύπο καρκίνου. 

Η μικρή μελέτη, η οποία δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Nature, διαπίστωσε ότι τα εξατομικευμένα mRNA εμβόλια κατάφεραν να προκαλέσουν σημαντική ανοσοαπόκριση κατά του καρκίνου του παγκρέατος στους 8 από τους 16 ασθενείς που συμμετείχαν σε αυτήν, εκπαιδεύοντας αποτελεσματικά το ανοσοποιητικό τους σύστημα να αναγνωρίζει και να καταπολεμά τα καρκινικά κύτταρα.

Σύμφωνα με τον συγγραφέα της μελέτης Benjamin Greenbaum, PhD, το βασικότερο από τα ευρήματα της μελέτης, ήταν η απόδειξη ότι υπάρχει δυνατότητα στόχευσης των νεοαντιγόνων του καρκίνου του παγκρέατος, μέσω του εμβολιασμού. Πριν από περίπου μια δεκαετία, ο καρκίνος του παγκρέατος εθεωρείτο μια ασθένεια που ήταν ιδιαίτερα δύσκολο να στοχευθεί με θεραπείες που βασίζονται στην εκπαίδευση του ανοσοποιητικού συστήματος. Σήμερα όμως, αυτό καταρρίπτεται, δίνοντας ελπίδες σε επιστήμονες και ασθενείς.

Δυστυχώς, παρόλο που ο Greenbaum και οι συνεργάτες του, απέδειξαν ότι το εμβόλιο mRNA που δημιούργησαν μπορεί να αναπτυχθεί και να χορηγηθεί με ασφάλεια στους ασθενείς με καρκίνο του παγκρέατος, άλλοι ερευνητές, δήλωσαν ότι μέχρι να φτάσουμε στο σημείο ανάπτυξης και ευρείας διάθεσης του συγκεκριμένου εμβολίου στο κοινό, θα περάσουν πολλά χρόνια, διότι η αποτελεσματικότητά του πρέπει να εξεταστεί μέσω μεγαλύτερων μελετών, με μεγαλύτερα δείγματα ασθενών. Ωστόσο, η συγκεκριμένη ανάληψη θεωρείται πολύ σημαντική, γιατί αντικατοπτρίζει ένα ουσιαστικό και αποτελεσματικό βήμα θεραπείας του καρκίνου του παγκρέατος. (Πώς θα διαχειριστείτε τον πόνο που προκαλεί ο καρκίνος του παγκρέατος;)

Πώς λειτουργεί το εμβόλιο mRNA για τον καρκίνο του παγκρέατος;

Τα εμβόλια mRNA κατασκευάζονται από την BioNTech, μια ανά το παγκόσμιο γνωστή εταιρεία βιοτεχνολογίας, με έδρα τη Γερμανία. Η τεχνολογία του εμβολίου για τον καρκίνο του παγκρέατος που δημιούργησε ο Greenbaum και η ομάδα του, είναι παρόμοια με αυτή των εμβολίων mRNA, με τη διαφορά ότι τα πρώτα είναι κατασκευασμένα να αντιμετωπίζουν συγκεκριμένα τον όγκο του εκάστοτε ασθενή.

Οι ερευνητές, αφού αφαίρεσαν τους όγκους των ασθενών, τους απέστειλαν στη Γερμανία, όπου επιστήμονες της BioNTech, ανέλυσαν το DNA και το RNA τους, βρίσκοντας τα νεοαντιγόνα του κάθε όγκου ξεχωριστά (μοναδικές πρωτεΐνες κάθε όγκου). Η ερευνητική ομάδα με τη σειρά της, λαμβάνοντας υπόψη τα μοναδικά νεοαντιγόνα του κάθε όγκου, δημιούργησε εξατομικευμένα εμβόλια mRNA για τον κάθε ασθενή. Τα εμβόλια χορηγήθηκαν στους ασθενείς ενδοφλεβίως, σε εννέα ξεχωριστές δόσεις.

Αμέσως μετά τη χορήγηση του εμβολίου, ειδικά κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος (δενδριτικά κύτταρα), χρησιμοποιούν το γενετικό υλικό mRNA του εμβολίου και δημιουργούν πρωτεΐνες νεοαντιγόνων στο σώμα του ασθενή, οι οποίες είναι παρόμοιες με αυτές του αρχικού όγκου. Το ανοσοποιητικό σύστημα ανιχνεύει αυτές τις πρωτεΐνες και ενεργοποιεί τα Τ-κύτταρα, τα οποία πολλαπλασιάζονται, στοχεύουν, επιτίθενται και καταστρέφουν τα καρκινικά κύτταρα που φέρουν στην επιφάνειά τους τα συγκεκριμένα νεοαντιγόνα.

Στην πραγματικότητα, το εξατομικευμένο εμβόλιο mRNA για τον καρκίνο του παγκρέατος διδάσκει στο ανοσοποιητικό σύστημα, να αναγνωρίζει και να καταπολεμά τα καρκινικά κύτταρα που εκφράζουν συγκεκριμένους τύπους πρωτεϊνών.

Πόσο αποτελεσματικό είναι το εμβόλιο κατά του καρκίνου του παγκρέατος;

Στη μελέτη συμμετείχαν 16 ασθενείς με καρκίνο του παγκρέατος πρώιμου σταδίου. Ο καρκίνος του παγκρέατος πρώιμου σταδίου μπορεί να αφαιρεθεί μέσω χειρουργικής επέμβασης. Μετά τη χειρουργική επέμβαση, οι ασθενείς υποβλήθηκαν σε χημειοθεραπεία, ενώ παράλληλα τους χορηγήθηκε το εμβόλιο mRNA μαζί με έναν αναστολέα του σημείου ελέγχου.

Παρακολουθώντας τους ασθενείς, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι από τους 16, οι μισοί ανταποκρίθηκαν θετικά στο εμβόλιο, με το ανοσοποιητικό τους σύστημα να καταπολεμά πιο αποτελεσματικά τα καρκινικά κύτταρα. Μάλιστα, 18 μήνες μετά τη θεραπεία, κανένας ασθενής δεν έδειξε σημάδια υποτροπής.  

Ωστόσο, παρόλο που η μελέτη έδειξε πολλά υποσχόμενα αποτελέσματα, οι επιστήμονες δεν μπορούν να γνωρίζουν αν τα αποτελέσματα αυτά οφείλονται αποκλειστικά στο εμβόλιο και όχι στις άλλες θεραπείες που χορηγήθηκαν παράλληλα στους ασθενείς. Για να ξεκαθαρίσει αυτό, θα πρέπει να πραγματοποιηθούν μεγαλύτερες μελέτες, με περισσότερους ασθενείς, που να εξετάζουν μεμονωμένα την αποτελεσματικότητα του εμβολίου.