Η πιπεριά καγιέν ανήκει στο είδος Capsicum annuum και οι αποξηραμένοι καρποί του φυτού, ύστερα από επεξεργασία δίνουν το γνωστό κόκκινο πιπέρι καγιέν. Το πιπέρι καγιέν χρησιμοποιείται ως μπαχαρικό για την ήπια καυτερή γεύση του, αλλά και ως βότανο για τις ευεργετικές ιδιότητες που παρουσιάζει. Η κύρια δραστική ουσία του, στην οποία οφείλεται και η χαρακτηριστική γεύση του, ονομάζεται καψαϊκίνη.

Για τι χρησιμοποιείται παραδοσιακά το πιπέρι καγιέν;

Το πιπέρι καγιέν (Capsicum annuum) χρησιμοποιείται ευρέως για την ήπια καυτερή γεύση, τη μυρωδιά και το χρώμα του στη μαγειρική. Στην παραδοσιακή ιατρική χρησιμοποιείται για την αντιμετώπιση του πονόδοντου, των μυϊκών πόνων, των νευραλγιών και των ρευματικών παθήσεων. Η τοπική χορήγηση καψαϊκίνης και των παραγώγων της, φαίνεται πως μειώνει τον πόνο και το πρήξιμο στην περιοχή δρώντας ως αναλγητικό. Όταν λαμβάνεται δια του στόματος, δρα ευεργετικά στην αντιμετώπιση γαστρεντερικών διαταραχών, βελτιώνει την πέψη και συμβάλει στην καλή κυκλοφορία του αίματος. Πιθανή είναι επίσης η εμπλοκή του στη μείωση της χοληστερόλης και της γλυκόζης στο αίμα σε διαβητικά άτομα, αλλά και στη διαχείριση του σωματικού βάρους. Στο αναπνευστικό σύστημα, χρησιμοποιείται για την ανακούφιση από τη συμφόρηση λόγω βρογχίτιδας και για την πρόληψη λοιμώξεων, όπως το κοινό κρυολόγημα.

Ποιες είναι οι ευεργετικές ιδιότητες που παρουσιάζει το πιπέρι καγιέν;

• Αντιμικροβιακή και αντιϊκή δράση

Εκχυλίσματα από κόκκινη πιπεριά καγιέν έχουν αποδειχθεί αποτελεσματικά έναντι βακτηρίων, όπως τα Escherichia coli, Salmonella typhimurium και Pseudomonas aeruginosa. Οι Hafiz et al. ανακάλυψαν επίσης πως διάφορες βιοδραστικές ενώσεις της πιπεριάς καγιέν, συμπεριλαμβανομένων της β-καροτίνης και του ασκορβικού οξέος, παρουσιάζουν αντιϊκές δράσεις έναντι του ιού του έρπητα (HSV-1 και HSV-2).

• Αντιοξειδωτικές και αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες

Διάφοροι δευτερογενείς μεταβολίτες, όπως τα καροτενοειδή, τα καψαϊκινοειδή και οι φαινολικές ενώσεις (κυρίως φλαβονοειδή και κερκετίνη) που περιέχονται στο πιπέρι καγιέν, του προσδίδουν ισχυρές αντιοξειδωτικές ιδιότητες. Συγκεκριμένα, μελέτη των Rosa et al. ανακάλυψε πως η κατανάλωση πιπεριού καγιέν για 4 εβδομάδες αυξάνει την αντίσταση των λιποπρωτεϊνών του ορού στην οξείδωση, σε ενήλικες άντρες και γυναίκες.

Σε εργαστηριακές δοκιμές σε ζώα, η κόκκινη πιπεριά καγιέν C. annuum φάνηκε να συμβάλει στη μείωση της χοληστερόλης, πράγμα το οποίο σε συνδυασμό με την αντιοξειδωτική του δράση, βοήθησε στην πρόληψη της αθηροσκλήρωσης και επομένως τη μειωμένη εμφάνιση καρδιαγγειακών παθήσεων.

• Καρδιοπροστατευτικές ιδιότητες

Αρκετές μελέτες υποστηρίζουν ότι τα καψαϊκινοειδή του πιπεριού καγιέν είναι αυτά που του προσδίδουν ευεργετικές ιδιότητες για την αντιμετώπιση καρδιαγγειακών παθήσεων. Εκτός από τον ευεργετικό ρόλο στη μείωση της χοληστερόλης, το κόκκινο πιπέρι καγιέν φαίνεται επίσης να δρα θετικά στη μείωση της υψηλής αρτηριακής πίεσης και την αποτροπή της πήξης του αίματος, που μπορεί να οδηγήσει σε εγκεφαλικά επεισόδια.

• Αντικαρκινικές ιδιότητες

Η καψαϊκίνη μπορεί να προκαλέσει απόπτωση σε καρκινικά κύτταρα του μαστού, αλλά και να επιβραδύνει την ανάπτυξη των καρκινικών κυττάρων του προστάτη. Αυτό καθιστά το κόκκινο πιπέρι έναν πολλά υποσχόμενο αντικαρκινικό παράγοντα.

Είναι ασφαλής η χρήση πιπεριού καγιέν;

Η κόκκινη πιπεριά καγιέν χρησιμοποιείται σε ποίκιλες μορφές, ως αλοιφή, λάδι, σκόνη, αποξηραμένος καρπός, έμπλαστρο, σπρέι, κλπ. Θεωρείται ασφαλής για του ενήλικες και η δοσολογία και συχνότητα χρήσης της για θεραπευτικούς σκοπούς εξαρτάται από τις οδηγίες του κάθε σκευάσματος.

Υπάρχουν πιθανές ανεπιθύμητες παρενέργειες από τη χρήση πιπεριού καγιέν;

Η υπερβολική κατανάλωση πιπεριού καγιέν μπορεί να προκαλέσει προβλήματα, όπως η οξεία γαστρίτιδα, λόγω της αυξημένης ποσότητας καψαϊκίνης που περιέχει. Σε σπάνιες περιπτώσεις η τοπική χρήση μπορεί να προκαλέσει κνησμό ή ερεθισμό του δέρματος, ενώ η επαφή με τα ματιά πρέπει πάντα να αποφεύγεται.

Άτομα που παρουσιάζουν αλλεργία στο πιπέρι συνιστάται να μην το χρησιμοποιούν, όπως επίσης και γυναίκες που είναι έγκυες ή θηλάζουν, χωρίς να έχουν πρώτα συμβουλευτεί κάποιον ειδικό.

Τέλος, άτομα που έχουν ενεργά γαστρικά και δωδεκαδακτυλικά έλκη, εκκολπωματίτιδα ή σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου πρέπει να αποφεύγουν τη χρήση του.