Γιατί τα ούρα είναι κίτρινα; Νέα μελέτη δίνει απαντήσεις μετά από χρόνια

Έχετε ποτέ αναρωτηθεί τον λόγο που τα ούρα μας είναι κίτρινα; Μελέτες που εξέτασαν το ανθρώπινο σώμα, μέχρι πολύ πρόσφατα, δεν είχαν δημιουργήσει μια ξεκάθαρη εικόνα που να δίνει σαφή απάντηση στο γιατί τα ούρα είναι κίτρινα. Σήμερα όμως, ερευνητές μιας πρόσφατα δημοσιευμένης μελέτης, διαπίστωσαν ότι το κίτρινο χρώμα των ούρων, είναι αποτέλεσμα ενός ενζύμου με την επωνυμία αναγωγάση της χολερυθρίνης (BilR), το οποίο παράγεται από ορισμένα μικρόβια στο έντερο.

Σύμφωνα με τον Brantley Hall,  επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης και επίκουρος καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Μέριλαντ, η συγκεκριμένη ανακάλυψη, ξετυλίγει το μυστήριο του χρώματος των ούρων, καθώς πρόκειται για ένα καθημερινό βιολογικό φαινόμενο που παρέμενε ανεξήγητο εδώ και πολλά χρόνια. Παρόλο που οι επιστήμονες γνώριζαν εδώ και καιρό ότι το χρώμα των ούρων οφείλεται στην ουροβιλίνη, κανείς δεν μπόρεσε να εντοπίσει ακριβώς το τι δημιουργεί αυτή τη χημική ουσία στο ανθρώπινο σώμα. Όπως εξήγησε ο Hall, η αναγωγάση της χολερυθρίνης(BilR), που κωδικοποιείται από τα μικρόβια του εντέρου δεν είχε εντοπιστεί προηγουμένως. Έτσι, ενώ οι επιστήμονες γνώριζαν ότι για αυτή τη λειτουργία ήταν υπεύθυνα τα μικρόβια του εντέρου, εν τούτοις δεν γνώριζαν το πώς ακριβώς την εκτελούν.

Αυτά τα ευρήματα, πέραν από το να ρίξουν φως στην χρωστική ουσία των ούρων, πιστεύεται ότι μπορούν να χρησιμοποιηθούν και σε μελλοντικές έρευνες για την υγεία του εντέρου, βοηθώντας στην κατανόηση καταστάσεων υγείας όπως ο ίκτερος και η  φλεγμονώδης νόσος του εντέρου. Όπως εξήγησε ο Xiaofang Jiang,  συν-συγγραφέας της μελέτης και ερευνητής του Εθνικού Ινστιτούτου Υγείας, μετά τον εντοπισμό του συγκεκριμένου ενζύμου, μπορούν να αρχίσουν μελέτες για την εξέταση του τρόπου με τον οποίο τα βακτήρια του εντέρου επηρεάζουν τα επίπεδα της χολερυθρίνης στην κυκλοφορία του αίματος και οδηγούν σε σχετικές παθήσεις όπως ο ίκτερος.

Διαβάστε επίσης: Ίκτερος νεογνών: Όλα όσα πρέπει να γνωρίζουν οι γονείς

Τι δίνει στα ούρα το κίτρινό τους χρώμα;

Τα ούρα έχουν μια κιτρινωπή μορφή εξαιτίας μιας χημικής ουσίας που ονομάζεται ουροβιλίνη (urobilin), η οποία προέρχεται από το ένζυμο χολερυθρίνη. Συγκεκριμένα και σύμφωνα με τον David Shusterman,  ουρολόγο και ιδρυτή της NY Urology, κατά τη διάσπαση των ερυθρών αιμοσφαιρίων από το σώμα, δημιουργείται μια κίτρινη χημική ουσία που ονομάζεται χολεθρίνη. Η χολεθρίνη χρησιμοποιείται από το συκώτι για την παραγωγή χολής, ενός υγρού που είναι σημαντικό στη διαδικασία της πέψης. Μια ποσότητα χολής κατευθύνεται στα έντερα και η υπόλοιπη αποθηκεύεται στην χοληδόχο κύστη.

Τα καλά βακτήρια του εντέρου, διασπούν μέρος της χολερυθρίνης στη χολή σε μια ουσία που ονομάζεται ουροχολινογόνο, η οποία μετατρέπεται σε ουροβιλίνη. Μέρος της ουροβιλίνης εξέρχεται από το σώμα μέσω των κοπράνων και μέρος της επιστρέφει στο συκώτι και εξέρχεται από το σώμα μέσω των ούρων, τα οποία ως αποτέλεσμα γίνονται κίτρινα.

Διαβάστε επίσης: Χολή: Τι είναι; Σε τι χρησιμεύει; Τι πρέπει να γνωρίζετε για αυτήν;

Σύμφωνα με τον Hall, ένας από τους βασικούς λόγους για τους οποίους οι ερευνητές κατάφεραν να βρουν το συγκεκριμένο ένζυμο, είναι ο συνδυασμός της εξέτασης των γονίδιων και των βακτηρίων του εντέρου με τα ερευνητικά πειράματα. Όπως εξήγησε, μέχρι πρόσφατα, τα βακτήρια στο έντερο δεν μπορούσαν να μελετηθούν εύκολα, όμως με τις σύγχρονες τεχνολογικές εξελίξεις στην ανάλυση της αλληλουχίας των γονιδιωμάτων και στην εκτέλεση πειραμάτων στα βακτήρια του εντέρου, οι ερευνητές άρχισαν να βλέπουν πιο ξεκάθαρα το πώς λειτουργούν διάφορα βακτήρια του εντέρου.

Διαβάστε επίσης: Γενική εξέταση ούρων: Τι πρέπει να γνωρίζετε;

Γιατί τα ούρα δεν είναι πάντα κίτρινα;

Το χρώμα των ούρων δεν είναι πάντα το ίδιο εξαιτίας πολλών παραγόντων, όπως η ενυδάτωση και οι διατροφικές συνήθειες. Για παράδειγμα, όταν ένας άνθρωπος είναι καλά ενυδατωμένος, τα ούρα του είναι πιο ανοιχτόχρωμα και πολλές φορές μοιάζουν με το ίδιο το νερό. Αν όμως δεν είναι καλά ενυδατωμένος, τότε το χρώμα των ούρων του είναι πιο συμπυκνωμένο κίτρινο ή πορτοκαλί. Αυτό συμβαίνει διότι η συμπύκνωση ουσιών, όπως η ουροβιλίνη, στα ούρα, γίνεται πιο αραιή όταν υπάρχει άφθονο νερό στο σώμα, ενώ παραμένει αυξημένη όταν δεν υπάρχει αρκετό νερό για τη διάσπασή τους.

Διαβάστε επίσης: Αφυδάτωση: 4 πράγματα που πρέπει να γνωρίζετε και ποια είναι τα σημάδια της;

Άλλοι παράγοντες, πέραν από την ενυδάτωση, που συμβάλλουν στο χρώμα των ούρων είναι οι ακόλουθοι:

• Διατροφή: Υπάρχουν διάφορες τροφές που επηρεάζουν το χρώμα των ούρων. Για παράδειγμα, τα παντζάρια μπορούν να κάνουν τα ούρα ροζ και τα φασόλια μπορούν να τα κάνουν σκούρα καφέ.
• Ιατρικές καταστάσεις υγείας: Κάποιες παθήσεις μπορούν να συμβάλουν στο χρώμα των ούρων, όπως οι λοιμώξεις του ουροποιητικού συστήματος (ουρολοιμώξεις) που κάνουν τα ούρα να φαίνονται πιο γαλακτώδη, οι πέτρες στα νεφρά που κάνουν τα ούρα να φαίνονται πιο κόκκινα ή ροζ λόγω αιματουρίας και κάποιοι καρκίνοι που προκαλούν αίμα στα ούρα, κάνοντάς τα να φαίνονται πιο κόκκινα.
• Φάρμακα: Κάποια φάρμακα μπορούν να οδηγήσουν σε χρωματικές αλλαγές στα ούρα, κάνοντάς τα κόκκινα, πράσινα, μπλε ή πορτοκαλί, όπως η ινδομεθακίνη (φάρμακο που χρησιμοποιείται για τη θεραπεία της ουρικής αρθρίτιδας), το Pyridium (φάρμακο που χρησιμοποιείται για τη θεραπεία παθήσεων που επηρεάζουν το ουροποιητικό σύστημα), η ριφαμπικίνη, η δοξορουβικίνη και η προποφόλη.
• Βιταμίνες και συμπληρώματα: Διάφορα συμπληρώματα και βιταμίνες, όπως η βιταμίνη Β και η βιταμίνη C, μπορούν να αλλάξουν το χρώμα των ούρων. Η βιταμίνη C μπορεί να αλλάξει το χρώμα των ούρων σε πορτοκαλί, ενώ η βιταμίνη Β μπορεί να αλλάξει το χρώμα των ούρων σε πρασινωπό.

Διαβάστε επίσης: Συμπληρώματα διατροφής: 6 συνδυασμοί που πρέπει να αποφεύγονται

Τι δείχνει το χρώμα των ούρων ενός ανθρώπου για την υγεία του; Πότε κρίνεται απαραίτητη η επίσκεψη στον γιατρό;

Το χρώμα των ούρων ενός ανθρώπου μπορεί να δείξει διάφορες καταστάσεις υγείας που δεν είναι τόσο ανησυχητικές, όπως η αφυδάτωση. Την ίδια ώρα όμως, μπορεί να αποτελεί και σημάδι μιας πιο σοβαρής κατάστασης υγείας, όπως ο καρκίνος και οι πέτρες στα νεφρά, που χρήζουν ιατρικής παρέμβασης. 

Σε γενικές γραμμές θα πρέπει να επισκεφτείτε έναν γιατρό αν παρατηρηθεί:

• Αίμα στα ούρα: Η ύπαρξη αίματος στα ούρα, οδηγεί σε μια κοκκινωπή απόχρωση που είναι συνήθως αποτέλεσμα ουρολοιμώξεων και λίθων στα νεφρά. Αυτές οι καταστάσεις προκαλούν συνήθως πόνο. Οι καρκίνοι αντίθετα, προκαλούν αίμα στα ούρα χωρίς πόνο. Η κοκκινωπή απόχρωση χρήζει πάντα ιατρικής παρέμβασης, αν δεν έχει προηγηθεί κατανάλωση τροφίμων που θα μπορούσαν να έχουν αυτό το αποτέλεσμα, όπως τα παντζάρια.
• Σκούρα ή πορτοκαλί ούρα: Τα σκούρα κίτρινα ή πορτοκαλί ούρα μπορούν να αποτελούν σημάδι δυσλειτουργία του ήπατος. Χρειάζεται ιατρική παρέμβαση κυρίως αν τα σκούρα ούρα συνοδεύονται από άλλα συμπτώματα όπως τα χλωμά κόπρανα, το κίτρινο δέρμα και τα κίτρινα μάτια.

Διαβάστε επίσης: Ηπατική ανεπάρκεια: Όλα όσα πρέπει να γνωρίζετε για την πάθηση