Εξαρτησιογόνες ουσίες

Χρηση ουσιών: Πώς να εντοπίσετε τα σημάδια στο παιδί σας

Πολλοί γονείς τρομάζουν στη σκέψη ότι το παιδί τους, όσο μεγαλώνει, μπορεί να προβεί στην κατάχρηση αλκοόλ ή ναρκωτικών ουσιών. Ωστόσο, η χρήση ουσιών από τους εφήβους αποτελεί μια αόρατη απειλή, καθώς υπολογίζεται ότι το 58% των μαθητών λυκείου έχει δοκιμάσει αλκοόλ τουλάχιστον μια φορά, ενώ το 36% έχει δοκιμάσει μαριχουάνα. Αν και αρκετοί έφηβοι δοκιμάζουν ουσίες από περιέργεια ή πειραματισμό, είναι αρκετά πιθανό η κατάχρηση να οδηγήσει σε εθισμό στην ενήλικη ζωή, ενώ δεν πρέπει να αμελούνται και οι επιπλοκές που προκαλούν στον αναπτυσσόμενο οργανισμό ενός εφήβου. Αν ανησυχείτε ότι το παιδί σας χρησιμοποιεί ουσίες, παρατηρήστε αν παρουσιάζει κάποιες από τις παρακάτω αλλαγές στη συμπεριφορά του.

Ποιες συμπεριφορές μαρτυρούν ότι το παιδί μου κάνει χρήση ουσιών;

Αλλαγές στις συνήθειες

Οι διαφορετικές συνήθειες που έχει αποκτήσει το παιδί σας είναι ένα από τα πρώτα πράγματα που θα παρατηρήσετε. Παρόλο που μπορεί να πρόκειται για μεμονωμένα περιστατικά, ίσως πρέπει να ανησυχήσετε αν δείτε να συνδυάζει κάποια από τα παρακάτω συμπτώματα:

  • Απότομα αυξημένη ή μειωμένη όρεξη για φαγητό
  • Αλλαγή στους κύκλους παρεών: Το παιδί σας αρχίζει να κάνει παρέα με άτομα που δεν γνωρίζετε ή δεν κάνει πλέον παρέα με τους συνηθισμένους του φίλους
  • Χαμηλότερες σχολικές ή ακαδημαϊκές επιδόσεις και παράπονα από καθηγητές για ανάρμοστη συμπεριφορά
  • Μειωμένο ενδιαφέρον για δραστηριότητες που είχε μέχρι τώρα

Αλλαγές στην εμφάνιση

Οι αλλαγές στην εξωτερική εμφάνιση είναι πιθανό να ποικίλουν ανάλογα με την ουσία την οποία χρησιμοποιεί κανείς, γι’ αυτό και συχνά είναι δύσκολο να τις εντοπίσετε. Ωστόσο, οι συχνότερες εξωτερικές μεταβολές περιλαμβάνουν:

  • Κόκκινα μάτια
  • Ανεξήγητες πληγές ή ίχνη στα χέρια
  • Μακριά μανίκια κυρίως όταν έχει ζεστό καιρό
  • Παραμέληση της προσωπικής υγιεινής ή ατημέλητη εμφάνιση
  • Μυρωδιά καπνού στα δάχτυλα ή στα χείλη
  • Διαρκές τρέμουλο
  • Ασυνήθιστη μυρωδιά στα ρούχα ή στην αναπνοή
  • Ρινορραγίες ή καταρροή χωρίς κρυολόγημα
  • Διαρκώς ξεραμένα χείλη

Μυστικοπαθής συμπεριφορά

Αρκετοί έφηβοι είναι εσωστρεφείς από τη φύση τους, κάτι αρκετά φυσιολογικό. Βέβαια, είναι χαρακτηριστικό των εφήβων να αρχίζουν να μην μοιράζονται πτυχές της προσωπικής τους ζωής με τους γονείς τους. Αν όμως το παιδί σας είναι εξωστρεφές και ξαφνικά παρατηρήσετε ότι αρχίζει να κλείνεται στον εαυτό του και να κρατάει μυστικά, θα ήταν καλό να το διερευνήσετε παραπάνω, ειδικά αν εντοπίσετε κάποιες από τις παρακάτω συμπεριφορές:

  • Μεγάλα διαστήματα απουσίας από το σπίτι
  • Κλειδωμένες πόρτες
  • Αποφυγή οπτικής επαφής
  • Κλέψιμο χρημάτων ή πολύτιμων αντικειμένων
  • Διαρκείς απουσίες από το σχολείο, τη δουλειά ή εξωσχολικές δραστηριότητες

Αλλαγές στο σπίτι

Αν βρείτε κρυμμένες ποσότητες ουσιών ή αλκοόλ στο σπίτι, δεν υπάρχει αμφιβολία για το αν το παιδί σας χρησιμοποιεί ουσίες. Συνήθως όμως το παιδί σας μπορεί να διατηρεί μια πιο διακριτική στάση ώστε να μην το υποψιαστείτε. Κρατήστε τα μάτια σας ανοιχτά για ασυνήθιστες αλλαγές στο περιβάλλον του σπιτιού σας, όπως:

  • Δοχεία ή κουτιά των οποίων την ύπαρξη δεν γνωρίζατε
  • Αντικείμενα που σχετίζονται με τη χρήση ουσιών, όπως είδη καπνίσματος, οφθαλμικές σταγόνες, αναπτήρες, σύριγγες, λυγισμένα κουτάλια
  • Ανεξήγητες γρατζουνιές ή βαθουλώματα στο αυτοκίνητο
  • Ξαφνική έλλειψη στο αλκοόλ ή στα φάρμακα που υπάρχουν φυσιολογικά στο σπίτι

Πώς να αντιδράσω αν υποπτεύομαι ότι το παιδί μου χρησιμοποιεί ουσίες;

Πριν κατηγορήσετε το παιδί σας ότι χρησιμοποιεί ουσίες, ρωτήστε του. Πολλές φορές, είναι πιο αποτελεσματικό να το ρωτήσετε ευθέως και να έχετε ένα γόνιμο διάλογο μαζί του. Σε κάθε περίπτωση, μην αφήσετε τα συναισθήματά σας να καταβάλλουν την κατάσταση, όσο πεπεισμένοι και να είστε για την απάντηση που θα σας δώσει, είτε θετική είτε αρνητική. Αν το παιδί σας αρνηθεί ότι χρησιμοποιεί ουσίες ή αλκοόλ αλλά οι υποψίες σας είναι βάσιμες, ζητήστε του να κάνει τοξικολογικές εξετάσεις ή εξετάσεις ούρων, καθώς τα αποτελέσματα που παρέχουν δεν αφήνουν περιθώριο αμφιβολίας. Βέβαια, πρέπει να έχετε υπόψη σας ότι μια τέτοια κίνηση ίσως κλονίσει την εμπιστοσύνη του παιδιού προς εσάς και καταστήσει δυσκολότερο το να σας μιλήσει ανοιχτά για το αν όντως χρησιμοποιεί ουσίες. Αν είστε σίγουροι ότι το παιδί σας χρησιμοποιεί ουσίες, είναι καιρός να επαναθέστε κάποια όρια στον τρόπο ζωής σας. Για παράδειγμα, αν το παιδί σας οδηγεί, αποτρέψτε το από το να οδηγεί, καθώς η πρωταρχική αιτία θανάτου στις ηλικίες 16-19 είναι τα τροχαία ατυχήματα, ειδικά υπό την επήρεια ουσιών. Αν το παιδί σας όχι απλά χρησιμοποιεί ουσίες αλλά παρουσιάζει συμπτώματα εθισμού, είναι πιθανό να χρειαστεί ιατρική και ψυχολογική βοήθεια για να αποτοξινωθεί.

Σε κάθε περίπτωση, είναι σημαντικό να αντιμετωπίσετε το παιδί σας με κατανόηση ώστε να σας εμπιστευτεί και να μην θεωρήσει ότι στοχοποιείται. Αν αναζητάτε επιπλέον βοήθεια για το πώς να χειριστείτε την χρήση ουσιών ή τον εθισμό του παιδιού σας σε αυτές, μπορείτε να απευθυνθείτε στο Κέντρο Θεραπείας Εξαρτημένων Ατόμων (kethea.gr).