Τι είναι η εξέταση καρκινικού δείκτη α-φετοπρωτεΐνη;
Η α-φετοπρωτεΐνη, ή α-εμβρυϊκή σφαιρίνη, (AFP) είναι μία πρωτεΐνη που παράγεται στο ήπαρ ενός αναπτυσσόμενου εμβρύου. Τα επίπεδα της πρωτεΐνης αυτής είναι συνήθως πολύ υψηλά όταν το νεογνό γεννιέται, αλλά πέφτουν σε πολύ χαμηλή συγκέντρωση μέχρι την ηλικία του ενός έτους. Οι ενήλικες θα πρέπει να έχουν πολύ χαμηλά επίπεδα α-φετοπρωτεΐνης.
Η εξέταση καρκινικού δείκτη α-φετοπρωτεΐνη είναι μία εξέταση αίματος που μετράει τη συγκέντρωση της α-φετοπρωτεΐνης στους ενήλικες. Οι καρκινικοί δείκτες είναι ουσίες που παράγονται από τα καρκινικά κύτταρα ή από φυσιολογικά κύτταρα ως απόκριση σε καρκίνο. Υψηλά επίπεδα α-φετοπρωτεΐνης μπορεί να αποτελούν ένδειξη καρκίνου του ήπατος ή καρκίνου των ωοθηκών ή των όρχεων, καθώς και μη καρκινικών ασθενειών, όπως η κίρρωση και η ηπατίτιδα.
Υψηλά επίπεδα α-φετοπρωτεΐνης δεν σημαίνουν απαραίτητα καρκίνο και φυσιολογικά επίπεδα δεν αποκλείουν την πιθανότητα καρκίνου. Επομένως, η εξέταση του καρκινικού δείκτη α-φετοπρωτεΐνη δεν χρησιμοποιείται από μόνη της για τον έλεγχο ή τη διάγνωση καρκίνου. Όμως μπορεί να βοηθήσει στη διάγνωση καρκίνου σε συνδυασμό με άλλες εξετάσεις. Μπορεί επίσης να βοηθήσει στον έλεγχο της αποτελεσματικότητας αντικαρκινικών θεραπειών και για να διαπιστωθεί αν υπάρχει επανεμφάνιση καρκίνου μετά την ολοκλήρωση της θεραπείας.
Χρησιμότητα εξέτασης
Για ποιο λόγο χρησιμοποιείται η εξέταση του καρκινικού δείκτη α-φετοπρωτεΐνη;
Η εξέταση του καρκινικού δείκτη α-φετοπρωτεΐνη μπορεί να χρησιμοποιηθεί:
- Για την επιβεβαίωση ή τον αποκλεισμό διάγνωσης καρκίνου του ήπατος ή καρκίνου των ωοθηκών ή των όρχεων.
- Για τον έλεγχο αντικαρκινικής θεραπείας. Τα επίπεδα της πρωτεΐνης συχνά αυξάνονται αν ο καρκίνος κάνει μετάσταση και μειώνονται όταν η θεραπεία είναι αποτελεσματική.
- Για να διαπιστωθεί εάν υπάρχει επανεμφάνιση καρκίνου μετά τη θεραπεία.
- Για να παρακολουθείται η υγεία ατόμων με κίρρωση ή ηπατίτιδα.
Γιατί χρειάζομαι την εξέταση του καρκινικού δείκτη α-φετοπρωτεΐνη;
Μπορεί να χρειαστείτε την εξέταση αυτή εάν η κλινική εξέταση ή/και άλλες διαγνωστικές εξετάσεις δείξουν πως υπάρχει πιθανότητα καρκίνου του ήπατος ή καρκίνου των ωοθηκών ή των όρχεων. Ο γιατρός σας μπορεί να ζητήσει εξέταση α-φετοπρωτεΐνης για την επιβεβαίωση ή τον αποκλεισμό των αποτελεσμάτων άλλων εξετάσεων.
Επιπλέον, μπορεί να χρειαστείτε αυτή την εξέταση αν λαμβάνετε θεραπεία για έναν από τους προαναφερθέντες τύπους καρκίνου ή αν έχετε πρόσφατα ολοκληρώσει την αντικαρκινική σας θεραπεία. Η εξέταση θα βοηθήσει το γιατρό να διαπιστώσει εάν το θεραπευτικό πλάνο είναι αποτελεσματικό ή αν ο καρκίνος έχει επανεμφανιστεί.
Επιπρόσθετα, μπορεί να χρειαστείτε την εξέταση AFP αν έχετε μία μη-καρκινική νόσο του ήπατος. Συγκεκριμένες ασθένειες του ήπατος αυξάνουν τις πιθανότητες καρκίνου.
Διαδικασία εξέτασης
Πώς πραγματοποιείται η εξέταση του καρκινικού δείκτη α-φετοπρωτεΐνη;
Ένας επαγγελματίας υγείας θα λάβει δείγμα αίματος από μία φλέβα στο χέρι σας, χρησιμοποιώντας μία μικρή βελόνα. Όταν η βελόνα εισαχθεί, μία μικρή ποσότητα αίματος θα συλλεχθεί εντός μιας σύριγγας ή φιαλιδίου. Μπορεί να αισθανθείτε ένα μικρό τσίμπημα κατά την είσοδο ή την έξοδο της βελόνας. Η διαδικασία ολοκληρώνεται σε λιγότερο από πέντε λεπτά.
Προετοιμασία
Χρειάζεται κάποια προετοιμασία η εξέταση του καρκινικού δείκτη α-φετοπρωτεΐνη;
Δεν χρειάζεται καμία ειδική διαδικασία για την εξέταση α-φετοπρωτεΐνης.
Κίνδυνοι εξέτασης
Ποιοι κίνδυνοι σχετίζονται με την εξέταση καρκινικού δείκτη α-φετοπρωτεΐνη;
Οι κίνδυνοι που σχετίζονται με την αιμοληψία είναι ελάχιστοι. Μπορεί να αισθανθείτε ελαφρύ πόνο ή να σχηματιστεί μικρός μώλωπας στο σημείο που εισήχθη η βελόνα, όμως τα περισσότερα συμπτώματα υποχωρούν μέσα.
Ερμηνεία αποτελεσμάτων
Πώς ερμηνεύονται τα αποτελέσματα;
Εάν τα αποτελέσματα δείχνουν υψηλά επίπεδα α-φετοπρωτεΐνης, αυτό μπορεί να επιβεβαιώσει τη διάγνωση καρκίνου του ήπατος ή καρκίνου των ωοθηκών ή των όρχεων. Μερικές φορές, τα υψηλά επίπεδα α-φετοπρωτεΐνης μπορεί να αποτελούν ένδειξη άλλων καρκίνων, όπως το λέμφωμα και το λέμφωμα Hodgkin, ή μη καρκινικών διαταραχών του ήπατος.
Αν λαμβάνετε θεραπεία για καρκίνο, μπορεί να χρειαστεί να υποβληθείτε στη συγκεκριμένη εξέταση πολλές φορές κατά τη διάρκεια της θεραπείας. Μετά από επαναλαμβανόμενες εξετάσεις, τα αποτελέσματα μπορεί να δείξουν:
- Τα επίπεδα α-φετοπρωτεΐνης αυξάνονται. Αυτό μπορεί να σημαίνει ότι ο καρκίνος εξαπλώνεται η/και ότι η θεραπεία δεν είναι αποτελεσματική.
- Τα επίπεδα α-φετοπρωτεΐνης μειώνονται. Αυτό μπορεί να σημαίνει ότι η θεραπεία είναι αποτελεσματική.
- Τα επίπεδα α-φετοπρωτεΐνης δεν έχουν αυξηθεί ή μειωθεί. Αυτό μπορεί να σημαίνει ότι η ασθένεια είναι σταθερή.
- Τα επίπεδα α-φετοπρωτεΐνης μειώθηκαν, αλλά στη συνέχεια αυξήθηκαν. Αυτό μπορεί να σημαίνει ότι ο καρκίνος έχει επανεμφανιστεί μετά τη θεραπεία.
Περαιτέρω πληροφορίες
Υπάρχει κάτι άλλο που πρέπει να γνωρίζω για την εξέταση του καρκινικού δείκτη α-φετοπρωτεΐνη;
Μπορεί να έχετε ακούσει για έναν άλλο τύπο εξέτασης α-φετοπρωτεΐνης που πραγματοποιείται σε έγκυες γυναίκες. Παρόλο που και αυτή μέτρα τα επίπεδα της AFP στο αίμα, δεν χρησιμοποιείται με τον ίδιο τρόπο, όπως ο καρκινικός δείκτης AFP. Χρησιμοποιείται για τον έλεγχο του κινδύνου συγκεκριμένων συγγενών ανωμαλιών και δεν σχετίζεται με καρκίνο ή ηπατική νόσο.
+ 16 πηγές
©2022 WikiHealth All Rights Reserved1. Allina Health [Internet]. Minneapolis: Allina Health; Alpha-1-fetoprotein measurement, serum; [updated 2016 Mar 29; cited 2018 Jul 25]; [about 3 screens]. Available from: https://account.allinahealth.org/library/content/49/150027
2. American Cancer Society [Internet]. Atlanta: American Cancer Society Inc.; c2018. Can Liver Cancer Be Found Early?; [updated 2016 Apr 28; cited 2018 Jul 25]; [about 3 screens]. Available from: https://www.cancer.org/cancer/liver-cancer/detection-diagnosis-staging/detection.html
3. American Cancer Society [Internet]. Atlanta: American Cancer Society Inc.; c2020. How Targeted Therapies are Used to Treat Cancer; [updated 2019 Dec 27; cited 2020 May 16]; [about 4 screens]. Available from: https://www.cancer.org/treatment/treatments-and-side-effects/treatment-types/targeted-therapy/what-is.html
4. Cancer.Net [Internet]. Alexandria (VA): American Society of Clinical Oncology; 2005–2018. Germ Cell Tumor- Childhood: Diagnosis; 2018 Jan [cited 2018 Jul 25]; [about 3 screens]. Available from: https://www.cancer.net/cancer-types/germ-cell-tumor-childhood/diagnosis
5. Cancer.net [Internet]. Alexandria (VA): American Society of Clinical Oncology; c2005–2020. Understanding Targeted Therapy; 2019 Jan 20 [cited 2020 May 16]; [about 4 screens]. Available from: https://www.cancer.net/navigating-cancer-care/how-cancer-treated/personalized-and-targeted-therapies/understanding-targeted-therapy
6. Johns Hopkins Medicine [Internet]. Johns Hopkins Medicine; Health Library: Liver Cancer (Hepatocellular Carcinoma); [cited 2018 Jul 25]; [about 3 screens]. Available from: https://www.hopkinsmedicine.org/healthlibrary/conditions/adult/digestive_disorders/liver_cancer_hepatocellular_carcinoma_22,livercancerhepatocellularcarcinoma
7. Lab Tests Online [Internet]. Washington D.C.: American Association for Clinical Chemistry; c2001–2018. Alpha-fetoprotein (AFP) Tumor Marker; [updated 2018 Feb 1; cited 2018 Jul 25]; [about 2 screens]. Available from: https://labtestsonline.org/tests/alpha-fetoprotein-afp-tumor-marker
8. Mayo Clinic [Internet]. Mayo Foundation for Medical Education and Research; c1998–2018. Cancer blood tests: lab tests used in cancer diagnosis: 2016 Nov 22 [cited 2018 Jul 25]; [about 4 screens]. Available from: https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/cancer/in-depth/cancer-diagnosis/art-20046459
9. Mayo Clinic: Mayo Medical Laboratories [Internet]. Mayo Foundation for Medical Education and Research; c1995–2018. Test ID: AFP: Alpha-Fetoprotein (AFP), Tumor Marker, Serum: Clinical and Interpretive; [cited 2018 Jul 25]; [about 4 screens]. Available from: https://www.mayomedicallaboratories.com/test-catalog/Clinical+and+Interpretive/8162
10. Merck Manual Consumer Version [Internet]. Kenilworth (NJ): Merck & Co. Inc.; c2018. Diagnosis of Cancer; [cited 2018 Jul 25]; [about 2 screens]. Available from: https://www.merckmanuals.com/home/cancer/overview-of-cancer/diagnosis-of-cancer
11. National Cancer Institute [Internet]. Bethesda (MD): U.S. Department of Health and Human Services; Tumor Markers; [cited 2018 Jul 25]; [about 4 screens]. Available from: https://www.cancer.gov/about-cancer/diagnosis-staging/diagnosis/tumor-markers-fact-sheet
12. National Heart, Lung, and Blood Institute [Internet]. Bethesda (MD): U.S. Department of Health and Human Services; Blood Tests; [cited 2018 Jul 25]; [about 3 screens]. Available from: https://www.nhlbi.nih.gov/health-topics/blood-tests
13. Oncolink [Internet]. Philadelphia: Trustees of the University of Pennsylvania; c2018. Patient Guide to Tumor Markers; [updated 2018 Mar 5; cited 2018 Jul 25]; [about 3 screens]. Available from: https://www.oncolink.org/cancer-treatment/procedures-diagnostic-tests/blood-tests-tumor-diagnostic-tests/patient-guide-to-tumor-markers
14. Perkins, GL, Slater ED, Sanders GK, Pritchard JG. Serum Tumor Markers. Am Fam Physician [Internet]. 2003 Sep 15 [cited 2018 Jul 25]; 68(6):1075–82. Available from: https://www.aafp.org/afp/2003/0915/p1075.html
15. University of Rochester Medical Center [Internet]. Rochester (NY): University of Rochester Medical Center; c2018. Health Encyclopedia: Alpha-fetoprotein (AFP); [cited 2018 Jul 25]; [about 2 screens]. Available from: https://www.urmc.rochester.edu/encyclopedia/content.aspx?contenttypeid=90&contentid=P02426
16. University of Rochester Medical Center [Internet]. Rochester (NY): University of Rochester Medical Center; c2018. Health Encyclopedia: Alpha-Fetoprotein Tumor Marker (Blood); [cited 2018 Jul 25]; [about 2 screens]. Available from: https://www.urmc.rochester.edu/encyclopedia/content.aspx?contenttypeid=167&contentid=alpha_fetoprotein_tumor_marker