Υπάρχει σύνδεση μεταξύ ύπνου και φλεγμονής;

Η σχέση αυτή συγκεντρώνει δύο πολύπλοκα και θεμελιώδη συστήματα του σώματος – το ανοσοποιητικό σύστημα και την ανάγκη μας για ύπνο. Η διατήρηση της φλεγμονής υπό έλεγχο έχει μεγάλες συνέπειες για την υγεία μας. Ο καλός ύπνος μπορεί να είναι ένας τρόπος με τον οποίο μπορούμε να προφυλαχθούμε από την ανθυγιεινή φλεγμονή που σχετίζεται με χρόνιες ασθένειες ,από καρκίνο και καρδιακές παθήσεις έως αυτοάνοσες διαταραχές ,όπως η ρευματοειδής αρθρίτιδα.

Τι είναι η φλεγμονή;

Η φλεγμονή είναι η φυσική αντίδραση του οργανισμού σε ασθένειες και τραυματισμούς. Όταν προσβάλλεστε από αναπνευστική λοίμωξη ή κόβεστε, το ανοσοποιητικό σας σύστημα ενεργοποιεί τα λευκά αιμοσφαίρια, τα οποία με τη σειρά τους απελευθερώνουν κυτταροκίνες και άλλα φλεγμονώδη μόρια που επιτίθενται στους εισβολείς με αποτέλεσμα να προστατεύουν τους ιστούς του σώματος. Όταν αυτή η αντίδραση είναι προσωρινή, χρησιμεύει ως αποτελεσματικός αμυντικός μηχανισμός. Όταν όμως η φλεγμονή δεν υποχωρεί, μπορεί να συμβάλει στην ανάπτυξη καρδιακών παθήσεων, διαβήτη, εγκεφαλικού επεισοδίου, καρκίνου και νόσου Αλτσχάιμερ.

Η στέρηση ύπνου σχετίζεται με δείκτες φλεγμονής, όπως αυξήσεις σε φλεγμονώδη μόρια -συμπεριλαμβανομένων των κυτοκινών, της ιντερλευκίνης-6, της C-αντιδρώσας πρωτεΐνης και άλλα- μεταξύ των ατόμων που δεν κοιμόντουσαν καλά. Αν και αυτά τα σημάδια φλεγμονής θα μπορούσαν να αποδοθούν σε άλλους παράγοντες – για παράδειγμα στο στρες, το κάπνισμα ή την παχυσαρκία – υποδηλώνουν ότι η στέρηση ύπνου παίζει ρόλο στη φλεγμονώδη διαδικασία. Και θα μπορούσαν να εξηγήσουν γιατί οι άνθρωποι που κοιμούνται άσχημα διατρέχουν κίνδυνο για καρδιαγγειακές παθήσεις, υψηλή αρτηριακή πίεση και διαβήτη, μεταξύ άλλων χρόνιων παθήσεων.

Πώς η έλλειψη ύπνου συμβάλλει στη φλεγμονή;

Μια θεωρία εστιάζει στα αιμοφόρα αγγεία. Κατά τη διάρκεια του ύπνου, η αρτηριακή πίεση πέφτει και τα αιμοφόρα αγγεία χαλαρώνουν. Όταν ο ύπνος είναι περιορισμένος, η αρτηριακή πίεση δεν μειώνεται όπως θα έπρεπε , γεγονός που θα μπορούσε να ενεργοποιήσει κύτταρα στα τοιχώματα των αιμοφόρων αγγείων που ενεργοποιούν τη φλεγμονή. Η έλλειψη ύπνου μπορεί επίσης να μεταβάλλει το σύστημα αντίδρασης του οργανισμού στο στρες.

Εργαστηριακές μελέτες έχουν δοκιμάσει οξεία, παρατεταμένη στέρηση ύπνου – συνθήκες υπό τις οποίες ο ύπνος περιορίζεται για 24 ώρες ή περισσότερο – και διαπίστωσαν ότι αυτός ο σοβαρός βαθμός απώλειας ύπνου αυξάνει τη δραστηριότητα της φλεγμονής στο σώμα. Οι επιστήμονες έχουν επίσης μελετήσει τη μερική στέρηση ύπνου, το είδος του χρόνιου, ανεπαρκούς ύπνου που βιώνουν τόσοι πολλοί άνθρωποι στην καθημερινή τους ζωή. Ενώ τα αποτελέσματα της μελέτης είναι μικτά, πολλές μελέτες δείχνουν ότι αυτή η μορφή καθημερινής απώλειας ύπνου αυξάνει επίσης τη φλεγμονή.

Απο την άλλη μπορεί να σας εκπλήξει όταν μάθετε ότι ο πολύς ύπνος μπορεί επίσης να προκαλέσει ανθυγιεινή φλεγμονή. Μια μελέτη του 2016 εξέτασε περισσότερες από 70 επιστημονικές έρευνες σχετικά με τη σχέση μεταξύ φλεγμονής και ύπνου . Διαπίστωσε ότι εκτός από τις αρνητικές επιπτώσεις του σύντομου ύπνου στη φλεγμονώδη απόκριση του ανοσοποιητικού συστήματος, ο υπερβολικός ύπνος αύξησε επίσης τα επίπεδα βασικών φλεγμονωδών δεικτών, συμπεριλαμβανομένης της C-αντιδρώσας πρωτεΐνης, η οποία σχετίζεται με καρδιακές παθήσεις, υψηλή αρτηριακή πίεση και διαβήτη τύπου 2

Πιο αναλυτικά, η έλλειψη ύπνου παρεμβαίνει στη φυσιολογική λειτουργία του συστήματος καθαρισμού του εγκεφάλου, που ονομάζεται γλυμφατικό σύστημα. Στις βαθύτερες φάσεις του ύπνου, το εγκεφαλονωτιαίο υγρό ρέει μέσα στον εγκέφαλο, παρασύροντας τη β-αμυλοειδή πρωτεΐνη που συνδέεται με τη βλάβη των εγκεφαλικών κυττάρων. Με την απουσία ένας καλού ύπνου, αυτή η διαδικασία καθαρισμού είναι λιγότερο διεξοδική, επιτρέποντας τη συσσώρευση της πρωτεΐνης – και την ανάπτυξη φλεγμονής. Στη συνέχεια, αρχίζει ένας φαύλος κύκλος. Η συσσώρευση β-αμυλοειδούς στον μετωπιαίο λοβό του εγκεφάλου αρχίζει να επηρεάζει τον βαθύτερο, μη-REM ύπνο αργών κυμάτων. Αυτή η βλάβη καθιστά δυσκολότερο τόσο τον ύπνο όσο και τη διατήρηση και παγίωση των αναμνήσεων.

Μία μόνο νύχτα χαμένου ύπνου μπορεί να διατηρήσει τα επίπεδα του β-αμυλοειδούς υψηλότερα από το συνηθισμένο. Το πρόβλημα δεν είναι τόσο ο κακός ύπνος μιας μόνο νύχτας, τον οποίο μπορείτε να αντισταθμίσετε, αλλά ένα σωρευτικό μοτίβο απώλειας ύπνου, που οδηγεί σε μείωση της δομικής ακεραιότητας, του μεγέθους και της λειτουργίας περιοχών του εγκεφάλου, όπως ο θάλαμος και ο ιππόκαμπος, οι οποίες είναι ιδιαίτερα ευάλωτες σε βλάβες κατά τα πρώιμα στάδια της νόσου Αλτσχάιμερ.