Είναι γνωστό πως μια ισορροπημένη διατροφή είναι εξαιρετικά σημαντική για τη σωματική υγεία. Αποτελέσματα ερευνών δείχνουν όμως πως οι διατροφικές συνήθειες ενός ατόμου μπορεί να επηρεάσουν εκτός από τη σωματική και την ψυχική του υγεία. Συγκεκριμένα, η κατανάλωση θρεπτικών τροφών έχει συνδεθεί με τη βελτίωση των συμπτωμάτων ορισμένων ψυχικών διαταραχών, ενώ το αντίθετο είναι πιθανό να συμβεί αν καταναλώνονται σε υπερβολικές ποσότητες επεξεργασμένα τρόφιμα και ποτά, με υψηλή περιεκτικότητα σε καφεΐνη και αλκοόλ.

Ποια είναι η σχέση μεταξύ διατροφής και ψυχικής υγείας;

Τα προβλήματα ψυχικής υγείας αντιμετωπίζονται συνήθως με τη χρήση φαρμακευτικής αγωγής ή ψυχοθεραπείας. Στις μέρες μας, η διατροφική ψυχιατρική είναι ένας νέος, αναπτυσσόμενος κλάδος που έχει ως στόχο την υποστήριξη της θεραπείας των ψυχιατρικών διαταραχών μέσω αλλαγών στη διατροφή και τον τρόπο ζωής.

Η επίδραση που έχουν οι διατροφικές επιλογές του κάθε ατόμου στον εγκέφαλο και τη ψυχική υγεία του, οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στο γεγονός πως το γαστρεντερικό σύστημα είναι στενά συνδεδεμένο με τον εγκέφαλο. Συγκεκριμένα, το έντερο φιλοξενεί εκατομμύρια ευεργετικά βακτήρια, τα οποία συμμετέχουν σε διάφορες σημαντικές λειτουργίες στο σώμα, όπως για παράδειγμα η σύνθεση νευροδιαβιβαστών που στέλνουν μηνύματα στον εγκέφαλο για τη ρύθμιση του ύπνου, της όρεξης, της διάθεσης, των συναισθημάτων, κλπ. Αυτός είναι και ο λόγος που το έντερο συχνά αποκαλείται «δεύτερος εγκέφαλος». Σύμφωνα με μελέτες λοιπόν, το είδος των τροφών που καταναλώνει ένα άτομο μπορεί να επηρεάσει τη μικροχολωρίδα του εντέρου και κατά συνέπεια τον εγκέφαλο και τη ψυχική του υγεία.

Διατροφή & κατάθλιψη

Αρκετές μελέτες των τελευταίων ετών έχουν παρατηρήσει μια σχέση μεταξύ της διατροφής και του κινδύνου εμφάνισης κατάθλιψης. Χαρακτηριστικά, μια μελέτη του 2020 διαπίστωσε πως μια διατροφή πλούσια σε φρούτα, λαχανικά, δημητριακά ολικής αλέσεως, όσπρια, και χαμηλή σε κόκκινο και επεξεργασμένο κρέας, σχετίζεται με 10% χαμηλότερο κίνδυνο εμφάνισης συμπτωμάτων κατάθλιψης. Άλλες μελέτες έδειξαν επίσης πως η υιοθέτηση μιας μεσογειακής διατροφής μπορεί να βελτιώσει την υγεία του εντέρου και συνεπώς να μειώσει τον κίνδυνο κατάθλιψης.

Διατροφή & άγχος

Ορισμένες ουσίες, όπως η καφεΐνη, το αλκοόλ και τα πρόσθετα σάκχαρα, έχουν συνδεθεί με την επιδείνωση των συμπτωμάτων του άγχους. Οι διατροφές με υψηλή περιεκτικότητα σε κορεσμένα λιπαρά και χαμηλή πρόσληψη φρούτων έχουν συσχετιστεί επίσης με τον αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης συμπτωμάτων άγχους. Η ενσωμάτωση τροφών που μειώνουν τη φλεγμονή και το στρες στο σώμα, όπως τα φρούτα και τα λαχανικά με υψηλές ποσότητες φυτικών ινών, τα ακόρεστα λιπαρά και τα τρόφιμα που έχουν υποστεί ζύμωση (πχ. κεφίρ), θεωρείται εξαιρετικά ευεργετική για άτομα που νιώθουν έντονα συναισθήματα ανησυχίας και άγχους.

Διατροφή & διάθεση

Μια ισορροπημένη διατροφή, πλούσια σε θρεπτικά συστατικά, παίζει σημαντικό ρόλο σύμφωνα με μελέτες στη βελτίωση της διάθεσης. Για παράδειγμα, μερικές μελέτες έχουν διαπιστώσει πως η κατανάλωση περισσότερων φρούτων και λαχανικών συνδέεται με τη μειωμένη ανησυχία και ένταση, καθώς και τη μεγαλύτερη ικανοποίηση από τη ζωή.

Ποιες τροφές μπορούν να επηρεάσουν θετικά τη ψυχική υγεία;

Ορισμένες διατροφικές αλλαγές που μπορεί να έχουν θετικό αντίκτυπο στη ψυχική και συναισθηματική υγεία είναι οι εξής:

• Προτίμηση τροφών πλούσιων σε ω-3 λιπαρά οξέα, φολικό οξύ, σίδηρο, μαγνήσιο, ψευδάργυρο, βιταμίνες Α, C και του συμπλέγματος Β
• Ενσωμάτωση τροφών που περιέχουν προβιοτικά και πρεβιοτικά στη διατροφή
• Αυξημένη κατανάλωση φρούτων και λαχανικών
• Κατανάλωση δημητριακών ολικής αλέσεως
• Αποφυγή έξτρα επεξεργασμένων τροφίμων
• Περιορισμός της κατανάλωσης αλκοόλ
• Υιοθέτηση ενός σταθερού προγράμματος γευμάτων μέσα στην ημέρα

Ωστόσο, είναι σημαντικό να αναφερθεί πως η συνολική ποιότητα της διατροφής ενός ατόμου είναι αυτή που παίζει το σημαντικότερο ρόλο. Επιπλέον, άτομα που αντιμετωπίζουν ήδη συμπτώματα ψυχικών διαταραχών, συνιστάται να επικοινωνήσουν με κάποιο ειδικό ψυχίατρο ή ψυχολόγο, για τη θεραπεία αυτών και να μην βασιστούν μόνο στις πληροφορίες αυτές.