Η άνοια είναι μια πολύ διαδεδομένη πάθηση σε ενήλικες μεγαλύτερης ηλικίας, καθώς υπολογίζεται πως 6 εκατομμύρια άνθρωποι ζουν με τη νόσο του Alzheimer μόνο στις ΗΠΑ. Ο αριθμός αυτός αναμένεται να αυξηθεί ακόμη περισσότερο μέχρι το 2050 λόγω της γήρανσης του πληθυσμού.

Η νόσος του Alzheimer επηρεάζει τη μνήμη, τη σκέψη και τη συμπεριφορά ενός ατόμου καθώς εξελίσσεται. Οι πιθανές αιτίες της άνοιας γενικότερα, συμπεριλαμβανομένης της νόσου Alzheimer, παραμένουν ασαφείς και αποτελούν τομέα συνεχούς έρευνας.

Πρόσφατα μια νέα μελέτη παρατήρησης, που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Alzheimer’s & Dementia, διερεύνησε για πρώτη φορά την παρουσία της βιταμίνης D στον εγκέφαλο και την πιθανή επίδρασή της στη γνωστική λειτουργία του εγκεφάλου. Η μελέτη διαπίστωσε πως η καλύτερη γνωστική λειτουργία σχετίζεται με τις υψηλότερες συγκεντρώσεις βιταμίνης D στον εγκέφαλο των ατόμων.

Προηγούμενες μελέτες έχουν αναφέρει πως τα υψηλότερα επίπεδα βιταμίνης D στο αίμα σχετίζονται με το χαμηλότερο κίνδυνο άνοιας, αλλά καμία από αυτές δεν ανέφερε την παρουσία της βιταμίνης D στον εγκέφαλο και την επίδραση αυτής στη γνωστική λειτουργία.

Πώς σχετίζεται η βιταμίνη D με τη γνωστική λειτουργία;

Στην προαναφερθείσα μελέτη, οι ερευνητές ανέλυσαν δεδομένα από 290 νεκρούς ηλικιωμένους, οι οποίοι είχαν συμμετάσχει προηγουμένως στο Rush Memory and Aging Project μέχρι το θάνατό τους. Κατά την εγγραφή τους στο πρόγραμμα αυτό, κανένας δεν είχε άνοια, ενώ η γνωστική τους υγεία αξιολογούταν συνεχώς κατά τη διάρκεια αυτού.

Με το θάνατό τους, τα άτομα αυτά δώρισαν τα όργανά τους, με αποτέλεσμα οι ερευνητές να μπορούν να εξετάσουν τους εγκεφάλους τους. Μέσω της εξέτασης, οι ερευνητές διαπίστωσαν πως οι υψηλότερες συγκεντρώσεις βιταμίνης D σε τέσσερεις περιοχές του εγκεφάλου συσχετίστηκαν με 25-33% χαμηλότερες πιθανότητες εμφάνισης άνοιας ή ήπιας γνωστικής εξασθένισης στους ηλικιωμένους πριν το θάνατο.

Συγκεκριμένα, τα επίπεδα της 25-υδροξυ-βιταμίνης D3  μετρήθηκαν στο μεσαίο κροταφικό φλοιό, στο μετωπιαίο φλοιό, στην παρεγκεφαλίδα και στην πρόσθια περιοχή απορροής της λευκής ουσίας του εγκεφάλου, τα οποία είναι σημεία που έχουν εμπλακεί σε διάφορους τύπους και στάδια ανάπτυξης της άνοιας.

Παρά τα εντυπωσιακά αποτελέσματα που παρατηρήθηκαν, οι ερευνητές τόνισαν πως όλοι οι συμμετέχοντες είχαν επίπεδα βιταμίνης D εντός του φυσιολογικού εύρους, με αποτέλεσμα να μην μελετήθηκε η συσχέτιση μεταξύ των ανεπαρκών επιπέδων βιταμίνης D και της γνωστικής λειτουργίας.

Επιπλέον, οι ερευνητές σημειώνουν πως τα ευρήματά τους μπορεί να έχουν και άλλη πιθανή ερμηνεία. Συγκεκριμένα, θεωρούν πως είναι πιθανό οι συγκεντρώσεις της βιταμίνης D στον εγκέφαλο να είναι ένας δείκτης γνωστικής ανθεκτικότητας και πως τα άτομα με υψηλότερα επίπεδα βιταμίνης D μπορεί να εμφανίζουν λιγότερα σημάδια γνωστικής εξασθένησης παρά την υψηλή νευροπαθολογική επιβάρυνση.

Πώς επηρεάζει η βιταμίνη D τον εγκέφαλο;

Ο ρόλος που παίζει η βιταμίνη D στη γνωστική λειτουργία του εγκεφάλου δεν είναι πλήρως κατανοητός, αλλά η παραπάνω μελέτη είναι η πρώτη που εξετάζει τα επίπεδα της βιταμίνης D στον εγκέφαλο και δείχνει πιθανή συσχέτιση αυτών με γνωστικά αποτελέσματα.

Φαίνεται πως η βιταμίνη D εμπλέκεται σε μονοπάτια κυτταρικής σηματοδότησης που μπορεί να αποτελούν μέρος του νευροεκφυλισμού, αλλά ο νευροεκφυλισμός είναι αρκετά πολύπλοκος και όχι καλά κατανοητός.

Η ανεπάρκεια της βιταμίνης D έχει συσχετιστεί με το μειωμένο όγκο του ιππόκαμπου του εγκεφάλου και τη διαταραγμένη δομική συνδεσιμότητα σε άτομα με ήπια γνωστική εξασθένηση, αλλά καμία μελέτη δεν έχει αποδείξει αιτιώδη σχέση μεταξύ της ανεπάρκειας βιταμίνης D και της γνωστικής εξασθένησης.

Πόση βιταμίνη D χρειάζεται ένας άνθρωπος ημερησίως;

Τα περισσότερα παιδιά και ενήλικες, ηλικίας 1 έως 70 ετών, χρειάζονται 15 mcg ή 600 IU βιταμίνης D ημερησίως. Τα βρέφη κάτω του ενός έτους χρειάζονται 10 mcg (400 IU), ενώ οι ενήλικες άνω των 70 ετών χρειάζονται 20 mcg (800 IU).

Όσον αφορά τα άτομα που έχουν ανεπάρκεια βιταμίνης D, αυτά πρέπει να συμβουλευτούν το γιατρό τους για την κατάλληλη δόση συμπληρωμάτων βιταμίνης D που πρέπει να λάβουν.