Τα αγχολυτικά είναι μια κατηγορία φαρμάκων που χρησιμοποιούνται για την πρόληψη ή τη θεραπεία συμπτωμάτων ή διαταραχών άγχους.

Τα εν λόγω φάρμακα μπορούν να μετατραπούν εύκολα σε συνήθεια και να οδηγήσουν σε εξάρτηση ή διαταραχή χρήσης ουσιών. Για τον λόγο αυτό συνταγογραφούνται μόνο για μικρό χρονικό διάστημα. (5 βότανα που ανακουφίζουν από το άγχος και βοηθούν στον ύπνο)

Πώς λειτουργούν τα αγχολυτικά;

Υπάρχουν διάφοροι τύποι αγχολυτικών φαρμάκων που δρουν με διαφορετικούς τρόπους.

1. Βενζοδιαζεπίνες

Οι βενζοδιαζεπίνες είναι κατασταλτικά φάρμακα του κεντρικού νευρικού συστήματος. Δεν είναι απολύτως σαφές το πώς λειτουργούν, αλλά οι επιστήμονες γνωρίζουν ότι αυξάνουν τα επίπεδα ενός αμινοξέος στον εγκέφαλο που ονομάζεται γάμμα-αμινοβουτυρικό οξύ (GABA). Το GABA μπλοκάρει άλλες δραστηριότητες του εγκεφάλου, προκαλώντας ηρεμιστικά αποτελέσματα. Σημειώνεται ότι οι βενζοδιαζεπίνες προκαλούν συνήθως υπνηλία.(Ποια φάρμακα προκαλούν κόπωση και υπνηλία;)

Μερικά αγχολυτικά παραδείγματα βενζοδιαζεπίνης περιλαμβάνουν:

• Λοραζεπάμη
• Διαζεπάμη
• Αλπραζολάμη
• Κλοναζεπάμη

2. Βαρβιτουρικά

Τα βαρβιτουρικά αγχολυτικά λειτουργούν όπως οι βενζοδιαζεπίνες, αλλά είναι πολύ ισχυρότερα. Σε χαμηλές δόσεις μειώνουν το ήπιο και μέτριο άγχος, παρέχοντας ένα χαλαρωτικό συναίσθημα. Τα εν λόγω αγχολυτικά χρησιμοποιούνται ως βραχυπρόθεσμα φάρμακα, διότι μπορούν να προκαλέσουν εθισμό.

Παραδείγματα βαρβιτουρικών περιλαμβάνουν:

• Πεντοβαρβιτάλη
• Φαινοβαρβιτάλη
• Αμοβαρβιτάλη

3. Μη βενζοδιαζεπινικά φάρμακα

Τα μη βενζοδιαζεπινικά φάρμακα έχουν διαφορετική δομή από τις βενζοδιαζεπίνες, αλλά και αυτά στοχεύουν το GABA του εγκεφάλου. Οι μη βενζοδιαζεπίνες προορίζονται για βραχυπρόθεσμη χρήση. (Ποια είναι τα 5 εργαλεία διαχείρισης του άγχους;)

Ορισμένα μη βενζοδιαζεπινικά φάρμακα περιλαμβάνουν:

• Ζολπιδέμη
• Ζαλεπλών
• Ζοποκλών

4. Βήτα-αναστολείς

Παρόλο που οι βήτα-αναστολείς χρησιμοποιούνται κυρίως για τις καρδιακές παθήσεις, οι γιατροί μερικές φορές συνταγογραφούν ένα β-αναστολέα που ονομάζεται προπρανολόλη ως αγχολυτικό. Το συγκεκριμένο φάρμακο, ανακουφίζει συμπτώματα άγχους όπως η ταχυκαρδία, η εφίδρωση και το ρίγος. Μάλιστα, μπορεί να συνταγογραφηθεί και για την αντιμετώπιση του φόβου σε δύσκολες καταστάσεις.

Σε ποιες περιπτώσεις χρησιμοποιούνται τα αγχολυτικά;

Ορισμένα αγχολυτικά φάρμακα είναι ταυτόχρονα και ηρεμιστικά, αλλά χρησιμοποιούνται διαφορετικά από τα καθαρά ηρεμιστικά φάρμακα.

Τα ηρεμιστικά χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία της αϋπνίας, της επιληψίας και άλλων διαταραχών ύπνου και ως μέσω καταστολής σε χειρουργικές επεμβάσεις. Αντίθετα τα αγχολυτικά είναι ειδικά κατασκευασμένα για τη θεραπεία του άγχους. (Πώς να διαχειριστείτε το φόβο και το άγχος της πτήσης σας;)

Ποιες είναι οι παρενέργειες των αγχολυτικών;

Ορισμένες βραχυπρόθεσμες παρενέργειες των αγχολυτικών περιλαμβάνουν:

• Μειωμένος καρδιακός ρυθμός
• Δυσκολία στην ομιλία
• Χαμηλή πίεση αίματος
• Ακανόνιστη αναπνοή
• Απώλεια μνήμης
• Σύγχυση
• Κατάθλιψη
• Ζάλη
• Εσφαλμένη κρίση
• Ναυτία
• Εφιάλτες

Η μακροχρόνια χρήση αγχολυτικών μπορεί να προκαλέσει παρενέργειες όπως:

• Αλλαγές διάθεσης
• Επιθετική συμπεριφορά
• Προβλήματα όρασης
• Προβλήματα ύπνου
• Αναπνευστικά προβλήματα
• Ηπατική βλάβη
• Σεξουαλικά προβλήματα
• Χρόνια κόπωση

Τι πρέπει να προσέχουν τα άτομα που λαμβάνουν αγχολυτικά;

Τα άτομα που λαμβάνουν αγχολυτικά θα πρέπει να ακολουθούν τις οδηγίες του γιατρού τους. Σε περίπτωση που δεν χρησιμοποιούνται κατάλληλα, τα εν λόγω φάρμακα μπορούν να προκαλέσουν προβλήματα υγείας.

• Εθισμός: Τα εν λόγω φάρμακα όταν λαμβάνονται μακροχρόνια και σε υψηλές δόσεις, προκαλούν εθισμό. Όσο περισσότερα αγχολυτικά παίρνει ένας άνθρωπος, τόσο πιο ανεκτικός γίνεται ο οργανισμός του, με αποτέλεσμα να χρειάζεται υψηλότερες δόσεις για να έχει το ίδιο αποτέλεσμα.
• Απόσυρση: Όταν έρθει η ώρα διακοπής των αγχολυτικών, ο γιατρός μειώνει αργά τη δόση, γιατί η ξαφνική διακοπή προκαλεί συμπτώματα στέρησης, όπως επιληπτικές κρίσεις, σύγχυση, ανησυχία και αϋπνία. (Αντικαταθλιπτικά: Ποιος είναι ο ασφαλέστερος τρόπος διακοπής;)
• Υπερδοσολογία: Σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να λαμβάνονται μεγαλύτερες από τις συνταγογραφούμενες ποσότητες αγχολυτικών. Η λήψη υψηλών δόσεων μπορεί να προκαλέσει δηλητηρίαση. Τα συμπτώματα της υπερδοσολογίας περιλαμβάνουν:
  • Αργή αναπνοή
  • Σοβαρή υπνηλία
  • Δυσκολία στην ομιλία
  • Σύγχυση
  • Αναισθησία
  • Θάνατος
• Αλληλεπιδράσεις με άλλα φάρμακα: Τα αγχολυτικά μπορούν να επηρεάσουν τη σωστή λειτουργία ορισμένων φαρμάκων. Συζητήστε με τον γιατρό σας για πιθανές αλληλεπιδράσεις.