Μοναξιά: Πόσο σημαντικός είναι ο ποιοτικός χρόνος για την αντιμετώπισή της;

Οι μικρές δόσεις μοναξιάς κατά διαστήματα, αποτελούν αναπόσπαστο και φυσιολογικό μέρος της ανθρώπινης ζωής, πολλές φορές και ευεργετικό, αλλά, όταν η μοναξιά τείνει να γίνεται σταθερή και συνηθισμένη κατάσταση στη ζωή ενός ατόμου, τότε τείνει να  έχει σημαντικά αρνητικό αντίκτυπο στη ψυχική και σωματική του υγεία και γενικά στην ποιότητα της ζωής του.

Σύμφωνα με μια έρευνα της Gallup, που πραγματοποιήθηκε το 2023, το 17% των ενηλίκων των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής, σε δικές τους αναφορές επισήμαναν ότι η ζωή τους χαρακτηρίζεται από αυξημένα επίπεδα μοναξιάς, παρά τις μειώσεις που αναφέρθηκαν σε άλλες μελέτες που εξέτασαν την αναφερόμενη μοναξιά που σημειώθηκε κατά τη διάρκεια της πανδημίας COVID-19. Σημειώνεται ότι αυτό το 17%, αντιπροσωπεύει περίπου 44 εκατομμύρια ενήλικες που ζουν στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής. 

Διαβάστε επίσης: Κατάθλιψη και μοναξιά: Πώς να καταλάβετε τη διαφορά

Τι προκαλεί αυτή τη βαθιά αίσθηση μοναξιάς στους ανθρώπους;

Μια μελέτη που πραγματοποιήθηκε πρόσφατα, διαπίστωσε ότι οι άνθρωποι που περνούν χρόνο μόνοι τους, είτε αυτός είναι πολύς (αντιστοιχεί στο 75% του χρόνου που περνούν ξύπνιοι), είτε λίγος (ελάχιστη ώρα μόνοι τους), βιώνουν τα μεγαλύτερα επίπεδα μοναξιάς. Αντίθετα, τα άτομα που περνούν μέτριο χρόνο μόνοι τους, που αντιστοιχεί περίπου στο 25% του χρόνου που περνούν ξύπνιοι, βιώνουν χαμηλότερα επίπεδα μοναξιάς. Ωστόσο, καθώς οι άνθρωποι μεγαλώνουν, ο χρόνος που περνούν μόνοι τους είναι περισσότερος και τείνει να συνδέεται περισσότερο με τη μοναξιά. Οι ερευνητές της παρούσας μελέτης, διαπίστωσαν ότι τα άτομα άνω των 40 ετών, που δεν είναι παντρεμένα, τείνουν να νιώθουν περισσότερη μοναξιά, συγκριτικά με τα άτομα που είναι παντρεμένα με παιδιά ή έχουν σταθερό σύντροφο.

Μια άλλη μελέτη όμως, που πραγματοποιήθηκε το 2018, διαπίστωσε ότι το αίσθημα της μοναξιάς σχετίζεται περισσότερο με την ποιότητα των σχέσεων που έχει ένας άνθρωπος στη ζωή του και όχι τόσο πολύ με τον χρόνο που περνά μόνος του, πράγμα που δείχνει ότι η «αντιληπτή ποιότητα» των διαπροσωπικών σχέσεων σχετίζεται άμεσα με την κακή ή καλή ψυχική υγεία. Η εν λόγω μελέτη, διαπίστωσε παράλληλα ότι οι κακής ποιότητας διαπροσωπικές σχέσεις, αυξάνουν το επίπεδο της δυσφορίας και της μοναξιάς, περισσότερο από το να έχει κάποιος πολύ λιγότερες, αλλά υγιείς διαπροσωπικές σχέσεις στη ζωή του.

Διαβάστε επίσης: Αυτές οι 8 συνήθειες εγγυόνται καλύτερη ψυχική υγεία!

Αυτό που οδηγεί συνήθως στο αίσθημα της μοναξιάς, είναι η έλλειψη της ουσιαστικής σύνδεσης ενός ανθρώπου με τον περίγυρό του, παρά ο χρόνος που περνά μόνος του. Όπως μας εξηγούν ειδικοί, όταν ένας άνθρωπος εργάζεται, συναναστρέφεται ή ζει με άτομα με τα οποία δεν έχει καλές και ουσιαστικές σχέσεις, τείνει να νιώθει περισσότερη μοναξιά, διότι όλοι οι άνθρωποι έχουν την ανάγκη να νιώθουν ότι ακούγονται, κατανοούνται και εκτιμόνται. Όταν αυτές οι επιθυμίες δεν ικανοποιούνται, τότε δημιουργείται ένα αίσθημα αποσύνδεσης από το περιβάλλον και τους γύρω ανθρώπους, γεγονός που τελικά οδηγεί σε αυξημένο αίσθημα μοναξιάς.

Η Laura Rutledge, LMHC, LPC, θεραπεύτρια στο GIA Miami, από την πλευρά της, πρόσθεσε ότι η μοναξιά προκαλείται σε ορισμένες περιπτώσεις από τη βαθύτερη επιθυμία των ανθρώπων για σύνδεση και κατανόηση. «Πριν η μοναξιά, γίνει συνήθεια ζωής», πρόσθεσε, «θα πρέπει να αντιμετωπίζεται ως σημάδι αλλαγής και επαναπροσδιορισμού των διαπροσωπικών σχέσεων που έχει ο κάθε άνθρωπος στη ζωή του».

Διαβάστε επίσης: 9+1 τρόποι να αντιμετωπίσετε τη μοναξιά των Χριστουγέννων

Υπάρχει θεραπεία και στρατηγικές αντιμετώπισης της μοναξιάς;

Η απόκτηση ενός κατοικίδιου ζώου, η καλλιέργεια φιλικών σχέσεων με άτομα που έχουν κοινά ενδιαφέροντα και η δημιουργία οικογένειας ή μιας ουσιαστικής ερωτικής σχέσης, αποτελούν σημαντικές στρατηγικές αντιμετώπισης της μοναξιάς. Όμως η κάθε μια από αυτές έχει και διαφορετικό αντίκτυπο στον κάθε άνθρωπο ξεχωριστά, διότι ο καθένας είναι μοναδικός και έχει διαφορετικές ανάγκες.

Ένα κατοικίδιο ζώο μπορεί να προσφέρει συντροφιά στους ανθρώπους, γεγονός που έχει σημαντική επίδραση στην ψυχική υγεία, κυρίως των ανθρώπων που δεν έχουν μια σταθερή παρέα, οικογένεια ή μια σταθερή ερωτική σχέση. Η καλλιέργεια φιλικών σχέσεων με ανθρώπους με κοινά ενδιαφέροντα, βοηθά στην οικοδόμηση του αισθήματος του “ανήκειν” και κατά συνέπεια της συντροφιάς, της συναναστροφής, της εμπλοκής και της χρησιμότητας. Οι υγιείς γάμοι, από την άλλη, ή οι υγιείς ερωτικές σχέσεις που στηρίζονται σε αμοιβαία αισθήματα ασφάλειας, εμπιστοσύνης και εγγύτητας, αυξάνουν το αίσθημα της σύνδεσης και μειώνουν τη μοναξιά μεταξύ των συντρόφων.

Διαβάστε επίσης: Μοναξιά: Πώς μπορεί να επηρεάζει το κρυολόγημα ή την γρίπη;

Σε κάθε περίπτωση και παρά την αποτελεσματικότητα των πιο πάνω στρατηγικών,  το πρώτο βήμα για τη θεραπεία της μοναξιάς είναι η καλλιέργεια της σχέσης που έχει ο κάθε άνθρωπος με τον ίδιο του τον εαυτό. Συνήθως οι άνθρωποι που δεν αγαπούν τον εαυτό τους και δεν τον αποδέχονται όπως είναι, αποτυγχάνουν να αγαπήσουν ή να αγαπηθούν πραγματικά, να αποδεχτούν άλλους ή να τους αποδεχτούν πραγματικά οι άλλοι γι΄ αυτό που είναι. Αυτό  αποδίδεται κυρίως στο τι πιστεύει ότι αξίζει ή δεν αξίζει ο καθένας για τον εαυτό του. Το να μάθει ο καθένας από εμάς να απολαμβάνει την παρέα του εαυτού του και να βρίσκει τη χαρά πρώτα πρώτα μέσα του, είναι ζωτικής σημασίας για την μετέπειτα οικοδόμηση ουσιαστικών διαπροσωπικών σχέσεων με άλλους ανθρώπους. Αυτό κατά συνέπεια συμβάλλει καταλυτικά στην οικοδόμηση υγιών και ποιοτικών διαπροσωπικών σχέσεων.

Διαβάστε επίσης: Αντικοινωνική διαταραχή προσωπικότητας: Τι είναι και πώς θεραπεύεται;

Για να αγαπήσετε και να εκτιμήσετε τον εαυτό σας και για να μάθετε να περνάτε ποιοτικό χρόνο μαζί του, ακολουθήστε πρακτικές όπως οι ακόλουθες:

• Πρωινός διαλογισμός
• Διατήρηση ενός καθημερινού ημερολογίου
• Καθημερινές βόλτες στη φύση
• Ακρόαση μουσικής
• Πρακτικές ευγνωμοσύνης

Η συνεχής διαδικασία ανακάλυψης του εαυτού μας και η σκόπιμη οικοδόμηση ποιοτικών σχέσεων, τόσο με τον εαυτό μας, όσο και με τους άλλους, συμβάλλει καταλυτικά στη διαμόρφωση μιας πιο συνδεδεμένης και ποιοτικής ζωής.

Διαβάστε επίσης: Ποια η σχέση ανάμεσα σε μοναξιά και διαβήτη; Τι πρέπει να γνωρίζετε;

Ποιους κινδύνους εγκυμονεί η μοναξιά για την ανθρώπινη υγεία;

Η μοναξιά έχει ένα ευρύ φάσμα αρνητικών επιπτώσεων, τόσο στη σωματική, όσο και στην ψυχική υγεία των ανθρώπων, όπως αναφέρθηκε και στην αρχή αυτού του άρθρου. Τέτοιες επιπτώσεις μπορεί να είναι οι ακόλουθες:

• Κατάχρηση αλκοόλ
• Χρήση και κατάχρηση ναρκωτικών
• Αλλαγή της εγκεφαλικής λειτουργίας
• Ανάπτυξη ή επιδείνωση της νόσου του Αλτσχάϊμερ
• Αντικοινωνική συμπεριφορά
• Κατάθλιψη
• Αυτοκτονικές σκέψεις
• Καρδιαγγειακές παθήσεις και εγκεφαλικό επεισόδιο
• Μειωμένη μνήμη
• Μειωμένη ικανότητα μάθησης
• Αυξημένα επίπεδα άγχους
• Κακή ικανότητα λήψης αποφάσεων

Διαβάστε επίσης: Στρατηγικές αυτοφροντίδας: Απλοί τρόποι για να τονώσετε τη διάθεσή σας