9+1 τρόποι να αντιμετωπίσετε τη μοναξιά των Χριστουγέννων

Το αίσθημα της μοναξιάς είναι ένα συνηθισμένο μέρος της ανθρώπινης εμπειρίας, αλλά αυτό δεν κάνει τη μοναξιά πιο εύκολη στο χειρισμό της. Ξεκινώντας με την προετοιμασία των γιορτών και τελειώνοντας με το μεγάλο φινάλε -την παραμονή της Πρωτοχρονιάς- το επίκεντρο των επόμενων εβδομάδων είναι οι γιορτές με την οικογένεια, τους συναδέλφους, τους γείτονες και τους φίλους.

Ενώ πολλοί άνθρωποι αγκαλιάζουν αυτή την εποχή του χρόνου και νιώθουν χαρά, για άλλους είναι μια δύσκολη εποχή. Αν ζείτε με ψυχική ασθένεια, το επιπλέον άγχος και η αγωνία της εποχής μπορεί να πυροδοτήσει συμπτώματα. Το 2014 η National Alliance on Mental Illness (NAMI) ανέφερε ότι το 64% των ατόμων με ψυχική ασθένεια δήλωσαν ότι οι γιορτές επιδεινώνουν τα συμπτώματά τους.

Οι λόγοι για τη μοναξιά μπορεί να ποικίλλουν ευρέως. Αν πενθείτε την απώλεια ενός αγαπημένου σας προσώπου -και όπου κι αν κοιτάξετε υπάρχουν οδυνηρές υπενθυμίσεις της απώλειάς σας-, οι γιορτές μπορεί να ενισχύσουν τη θλίψη σας. Είναι επίσης πιθανό να αισθάνεστε μοναξιά ενώ βρίσκεστε σε παρέα με άλλους. Έτσι, δεν είναι μόνο η φυσική μοναξιά.

Ποια είναι η σχέση μεταξύ μοναξιάς και υγείας μας;

Οι άνθρωποι είναι, από τη φύση τους, κοινωνικοί. Οι ανθρώπινες σχέσεις μπορούν να δώσουν νόημα στη ζωή και να πυροδοτήσουν τη χαρά.

Οι έρευνες δείχνουν ότι οι άνθρωποι που απολαμβάνουν ισχυρούς κοινωνικούς δεσμούς ζουν περισσότερο (κατά μέσο όρο τέσσερα χρόνια περισσότερο). Προστατεύουν επίσης από τη γνωστική παρακμή. Μια μελέτη με περισσότερους από 2.000 συμμετέχοντες (που δημοσιεύτηκε στις αρχές του 2022) έδειξε ότι οι άνθρωποι που θεωρούνταν μοναχικοί (σε κλινική κλίμακα) είχαν υψηλότερα ποσοστά άνοιας.

Η μοναξιά συνδέεται επίσης με αυξημένα ποσοστά κατάθλιψης, διαταραχής χρήσης αλκοόλ, καρδιακών προβλημάτων, προβλημάτων ύπνου και προβλημάτων του ανοσοποιητικού συστήματος.

Γιατί οι γιορτές ενισχύουν τη μοναξιά;

Υπάρχει μια πολιτισμική προσδοκία, η οποία πολλές φορές ενισχύεται από τις ταινίες του Χόλιγουντ και άλλα μέσα ενημέρωσης, ότι οι γιορτές είναι μια εποχή που οι οικογένειες και οι φίλοι συγκεντρώνονται για να απολαύσουν χρόνο μαζί, να επανασυνδεθούν, να απολαύσουν παλιές αναμνήσεις και να δημιουργήσουν νέες αναμνήσεις.

Συχνά βλέπουμε ταινίες ή διαφημίσεις με οικογένειες να κάθονται μαζί και να μοιράζονται ένα γεύμα ή να ξετυλίγουν τα δώρα και να χαμογελούν χαρούμενα σε κάθε τους βήμα. Ωστόσο, αυτό συνήθως δεν ισχύει για όλους. Στην πραγματικότητα, οι γιορτές μπορεί να κάνουν τους ανθρώπους να αισθάνονται ακόμα πιο μοναχικοί και αποκομμένοι από ποτέ.

Η λήψη ευχετήριων καρτών με φωτογραφίες ευτυχισμένων οικογενειών μαζί και η θέαση αναρτήσεων στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για τις γιορτές , όταν εσείς δεν περιλαμβάνεστε, μπορεί να πυροδοτήσει συναισθήματα μοναξιάς καθώς και κατάθλιψη και άγχος. Πολλοί άνθρωποι δεν αισθάνονται ότι τους αγαπούν ή ότι τους υποστηρίζουν γενικά. Μπορεί να έχουν παράλογες προσδοκίες. Αυτό ισχύει όλο το χρόνο, αλλά είναι πιο αισθητό κατά τη διάρκεια των διακοπών.

Οι αναμνήσεις από προηγούμενες γιορτές όπου γιορτάζατε με αγαπημένα πρόσωπα μπορεί να κάνουν το να είστε μόνοι στο παρόν ακόμη πιο δύσκολο. Οι άνθρωποι που δεν μπορούν να βρεθούν με την οικογένεια και τους φίλους τους μπορεί να νιώθουν μεγαλύτερη νοσταλγία κατά τη διάρκεια των διακοπών. Μερικές φορές θυμούνται παλιές εποχές, όταν η κατάσταση ήταν διαφορετική, ή φαντάζονται ένα μέλλον που δεν γίνεται πιο ευτυχισμένο, δηλαδή φαντάζονται ότι η μοναξιά θα επιμένει, χρόνο με το χρόνο.

Αυτό ισχύει ιδιαίτερα μετά τα τελευταία χρόνια που ζούσαμε μέσα στην πανδημία και γιορτάζαμε τις γιορτές μέσω βίντεοκλήσεων, αντί να τις γιορτάζουμε αυτοπροσώπως.

Οι ηλικιωμένοι ή οι άνθρωποι με σοβαρά προβλήματα υγείας μπορεί να εξακολουθούν να απομονώνονται ή να ελαχιστοποιούν την κοινωνικοποίησή τους για λόγους υγείας. Η κοινωνική απομόνωση μεταβάλλει τη χημεία του εγκεφάλου σας. Όταν είστε μόνοι για οποιονδήποτε λόγο, βιώνετε δύσκολες γιορτές, επειδή οι περισσότεροι άνθρωποι τις γιορτάζουν μαζί.

Με ποιους τρόπους μπορείτε να αντιμετωπίσετε τη μοναξιά των διακοπών;

1. Αναγνωρίστε ότι αυτά τα συναισθήματα είναι φυσιολογικά

Μπορεί να αισθάνεστε ότι είστε ο μόνος άνθρωπος που περνάει δύσκολες στιγμές κατά τη διάρκεια των διακοπών. Υπενθυμίστε στον εαυτό σας ότι δεν είστε, υπάρχουν πολλοί άνθρωποι που βρίσκουν αυτή την εποχή του χρόνου να επιβαρύνει τη συναισθηματική τους υγεία.

Αντί να εκνευρίζεστε με τον εαυτό σας επειδή αισθάνεστε άσχημα, να είστε ευγενικοί και χαρούμενοι, δώστε στον εαυτό σας χώρο για να θρηνήσετε αυτούς που χάσατε. Είναι απολύτως κατανοητό ότι οι γιορτές θα τους φέρουν στο προσκήνιο του μυαλού σας και η απουσία τους μπορεί να γίνει πιο έντονα αισθητή κατά τη διάρκεια αυτών των περιόδων. Αντί να αγνοείτε ή να ακυρώνετε αυτές τις σκέψεις, επιτρέψτε στον εαυτό σας να αναγνωρίσει και να αγκαλιάσει τη μνήμη τους.

2. Απευθυνθείτε για υποστήριξη

Αυτό που μερικές φορές μπορεί να κάνει τα πράγματα ακόμα πιο δύσκολα είναι όταν οι άνθρωποι δεν θέλουν να παραδεχτούν στους άλλους ή στον εαυτό τους ότι είναι μόνοι, γεγονός που τους εμποδίζει να προσεγγίσουν ενδεχομένως και να εμπλακούν όταν το χρειάζονται περισσότερο.

Αν οι φίλοι σας ρωτήσουν πώς είστε, μην απαντάτε απλώς “Καλά”. Αντίθετα, πείτε τους την αλήθεια. Η ειλικρίνεια μπορεί να οδηγήσει σε πιο ανοιχτή επικοινωνία. Μπορεί να εκπλαγείτε όταν διαπιστώσετε ότι οι άλλοι βιώνουν τα ίδια αρνητικά συναισθήματα με εσάς.

3. Εφαρμόστε υγιείς συνήθειες

Μπορεί να φαίνεται προφανές, αλλά μερικές φορές πρέπει απλώς να θυμόμαστε τα βασικά – βεβαιωθείτε ότι κοιμάστε αρκετά, πίνετε αρκετό νερό, τρώτε ισορροπημένα γεύματα και βγαίνετε στον ήλιο. Αν αισθάνεστε θλιμμένοι ή αγχωμένοι, αλλάξτε το σκηνικό και πηγαίνετε μια βόλτα. Ο διαλογισμός και οι ασκήσεις βαθιάς αναπνοής μπορούν επίσης να βοηθήσουν.

4. Ζήστε στο παρόν όσο το δυνατόν περισσότερο

Αντί να σκέφτεστε το παρελθόν ή να ανησυχείτε για το μέλλον, προσέξτε τι συμβαίνει αυτή τη στιγμή μπροστά σας. Επικεντρωθείτε λιγότερο σε αυτό που δεν έχετε ή σε αυτό που σας λείπει. Κάντε απολογισμό των πραγμάτων στη ζωή σας που πάνε καλά και των ανθρώπων για τους οποίους είστε ευγνώμονες στην παρούσα στιγμή.

5. Βρείτε τη σύνδεση

Η μοναξιά είναι κάτι περισσότερο από το να αισθάνεστε μόνοι. Είναι επίσης μια αίσθηση απομόνωσης και αποσύνδεσης. Ακόμη και αν δεν μπορείτε να είστε φυσικά με φίλους ή οικογένεια κατά τη διάρκεια των διακοπών, είναι δυνατό να συνδεθείτε με άλλους ανθρώπους.

Προσκαλέστε έναν γείτονα για καφέ ή γίνετε εθελοντής σε μια εκδήλωση της κοινότητας ή πιάστε κουβέντα με τον άνθρωπο μπροστά σας στο σούπερ μάρκετ. Κάτι που πρέπει να θυμάστε είναι ότι πολλοί άνθρωποι νιώθουν μοναξιά και μερικές φορές χρειάζεται ένα άτομο να κάνει το πρώτο βήμα για να προσεγγίσει τους άλλους. Μη φοβάστε να ζητήσετε την παρέα κάποιου.

6. Αποφύγετε τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και άλλα συναισθηματικά ερεθίσματα

Μια μελέτη του Πανεπιστημίου της Κοπεγχάγης, ανέφερε ότι η υπερβολική περιήγηση στο Facebook κατά τη διάρκεια των διακοπών και η θέαση όλων των “τέλειων” οικογενειών και των φωτογραφιών των διακοπών είναι πιο πιθανό να κάνει τους ανθρώπους δυστυχισμένους παρά να μπουν στο mood των γιορτών. Αποφύγετε τη χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης που “παραμονεύουν” και ασχοληθείτε πραγματικά με τους ανθρώπους σε αυτές τις πλατφόρμες.

7. Ακούστε την εσωτερική σας φωνή

Είναι πιθανό να βρίσκεστε σε ένα μεγάλο πάρτι με πολλούς ανθρώπους και να εξακολουθείτε να αισθάνεστε μοναξιά. Ορισμένες δραστηριότητες των διακοπών μπορεί να σας εξαντλήσουν συναισθηματικά, γι’ αυτό είναι σημαντικό να ακούτε την εσωτερική σας φωνή.

Το να επιτρέπετε στον εαυτό σας να θέτει υγιή όρια κατά τη διάρκεια των διακοπών σημαίνει ότι δεν αισθάνεστε υποχρεωμένοι να λέτε ναι σε κάθε πρόσκληση. Είναι επίσης μια αποτελεσματική στρατηγική αυτοφροντίδας να θέτετε υγιή όρια για να περιορίσετε το χρόνο σας με ανθρώπους που είναι βαμπίρ ενέργειας ή που σας πιέζουν.

8. Δημιουργήστε νέες τελετουργίες

Αν έχετε ρεπό από τη δουλειά και δεν έχετε προγραμματίσει διακοπές, εκμεταλλευτείτε την ευκαιρία να περάσετε ποιοτικό χρόνο με τον εαυτό σας. Δείτε τις μέρες του ρεπό ως μια ευκαιρία να κάνεις μια μίνι-διακοπή χωρίς να βγεις από το σπίτι σου.

Απολαύστε μια μεγάλη προπόνηση, πάρτε έναν χαλαρό ύπνο, δείτε πώς λειτουργεί ο καθοδηγούμενος διαλογισμός, κάντε ένα ζεστό μπάνιο, μαγειρέψτε ή παραγγείλτε το αγαπημένο σας φαγητό. Αγκαλιάστε αυτή την ευκαιρία για να χαθείτε σε ένα βιβλίο που σκοπεύατε να διαβάσετε ή να απολαύσετε τη νέα τηλεοπτική σειρά που δεν είχατε χρόνο να δείτε μέχρι τώρα.

9. Συμμετέχετε σε εικονικές συγκεντρώσεις

Παρόλο που μπορεί να μην είναι τόσο ωραίο όσο το να βρεθείτε από κοντά, η σύνδεση με μακρινούς φίλους και συγγενείς μέσω βιντεοκλήσεις μπορεί να είναι μια διασκεδαστική εναλλακτική λύση. Επιλέξτε ανθρώπους που μοιράζονται τις αξίες σας και με τους οποίους μπορείτε να είστε αυθεντικοί, ειλικρινείς και ευάλωτοι. Οι θετικοί άνθρωποι, οι οποίοι μπορεί να ανήκουν ή να μην ανήκουν στην οικογένειά σας ή στους στενούς σας φίλους, μπορούν να σχηματίσουν έναν “κύκλο υποστήριξης” για να βοηθήσουν να γίνει αυτή η περίοδος των γιορτών λιγότερο μοναχική.

10. Αναζητήστε επαγγελματική βοήθεια

Αν παρουσιάσετε συμπτώματα κατάθλιψης κατά τη διάρκεια των διακοπών ή αντιμετωπίζετε άλλα προβλήματα ψυχικής υγείας, ζητήστε βοήθεια από έναν ειδικό ψυχικής υγείας.

Ενώ τα συναισθήματα μοναξιάς κατά τη διάρκεια των διακοπών είναι δύσκολα, υπενθυμίστε στον εαυτό σας ότι αυτά τα συναισθήματα που βιώνετε είναι κοινά – καθώς και παροδικά. Η θλίψη θα περάσει… κάποια στιγμή.

Να είστε ευγενικοί με τον εαυτό σας. Οι διακοπές μπορεί να είναι δύσκολες, αλλά δεν χρειάζεται να είναι τέλειες. Το να αποδεχτείτε ότι τα πράγματα δεν θα είναι πάντα χαρούμενα και ευτυχισμένα μπορεί να σας βοηθήσει να περάσετε αυτή τη δύσκολη περίοδο.