Ο ευκάλυπτος είναι ένα από τα πιο ευρέως καλλιεργούμενα αειθαλή δέντρα, ιδίως σε τροπικά κλίματα, με καταγωγή από την Αυστραλία.  Τα διάφορα μέρη του δέντρου έχουν χρησιμοποιηθεί για διαφορετικούς σκοπούς, όπως για παράδειγμα ως υλικό σε βαριές κατασκευές, ως καύσιμο, στη βυρσοδεψία, για την απορρόφηση πλεοναζόντων νερών των ελών, για την απομάκρυνση των κουνουπιών αλλά και ως πολύτιμο συστατικό στα καλλυντικά, τα τρόφιμα και τη φαρμακευτική.

Το ευκαλυπτέλαιο, δηλαδή το αιθέριο έλαιο που περιλαμβάνουν τα φύλλα του ευκαλύπτου, περιέχει διάφορα συστατικά, όπως η κινεόλη, η αρωμαδενδρίνη, διάφορες αλκοόλες και πινένια, τα οποία παρουσιάζουν σημαντικές ευεργετικές ιδιότητες για την υγεία και έχουν μελετηθεί εκτενώς.

Ποιες είναι οι ευεργετικές ιδιότητες του ευκαλύπτου;

1. Είναι πλούσιος σε αντιοξειδωτικά

Παρόλο που τα φύλλα του ευκαλύπτου είναι δυσκολοχώνευτα και δεν μπορούν να καταναλωθούν αυτούσια σε φρέσκια μορφή, το τσάι που προκύπτει από τα αποξηραμένα φύλλα του είναι ασφαλές και πολύ ευεργετικό για κατανάλωση.

Τα φύλλα του ευκαλύπτου και επομένως το τσάι που προκύπτει από αυτά, είναι μια εξαιρετική πηγή αντιοξειδωτικών ενώσεων, κυρίως φλαβονοειδών, όπως η λουτεολίνη, η καμπφερόλη, η κερκετίνη και οι κατεχίνες, οι οποίες προσφέρουν προστασία ενάντια στο οξειδωτικό στρες και τις βλάβες που αυτό μπορεί να επιφέρει.

Ωστόσο, η ευεργετική αυτή δράση φαίνεται πως περιορίζεται στους ενήλικες, καθώς στα παιδιά είναι πιθανό να παρουσιαστεί τοξικότητα και επομένως η επικοινωνία με το γιατρό είναι απαραίτητη προϋπόθεση πριν οποιαδήποτε χρήση ευκαλύπτου.

2. Ανακουφίζει από τα συμπτώματα του κρυολογήματος

Παραδοσιακά ο ευκάλυπτος χρησιμοποιείται ως φυσικός τρόπος αντιμετώπισης των φλεγμονών του αναπνευστικού συστήματος, των συμπτωμάτων του κρυολογήματος, όπως ο πονόλαιμος, ο βήχας, η ρινική συμφόρηση, αλλά και του άσθματος. Μάλιστα, πολύ συχνά αποτελεί συστατικό αρκετών προϊόντων που προωθούνται για την ανακούφιση των παραπάνω.

Μελέτες έχουν δείξει πως η βασική ένωση στην οποία οφείλεται η ευεργετική αυτή δράση του ευκαλύπτου είναι πιθανότατα η ευκαλυπτόλη ή αλλιώς γνωστή ως κινεόλη, η οποία αποτελεί συστατικό του αιθέριου ελαίου ευκαλύπτου (ευκαλυπτέλαιο).

Ο πιο συνήθης τρόπος χρήσης του ευκαλυπτέλαιου είναι μέσω εισπνοής του ατμού του ή εντριβής αυτού στο στήθος, καθώς η κατανάλωσή του έστω και σε μικρές δόσεις είναι τοξική.

3. Προστατεύει το δέρμα

Η τοπική χρήση εκχυλίσματος ευκαλύπτου έχει παρατηρηθεί από μελέτες πως ενισχύει την παραγωγή κεραμιδίων του δέρματος, τα οποία είναι υπεύθυνα για την προστασία του επιδερμικού φραγμού και τη διατήρηση της υγρασίας του δέρματος.

Έτσι συχνή είναι η χρήση του ευκαλύπτου για την επούλωση πληγών και ελκών, ελαφρών εγκαυμάτων, την αντιμετώπιση της ξηροδερμίας, όπως επίσης και ως συστατικό αρκετών προϊόντων περιποίησης των μαλλιών και της επιδερμίδας.

4. Μειώνει τον πόνο

Ορισμένα αντιφλεγμονώδη συστατικά που περιέχει ο ευκάλυπτος, όπως η κινεόλη και το λιμονένιο, φαίνεται πως μπορεί να δρουν ως παυσίπονα, με αποτέλεσμα η εισπνοή του ευκαλυπτέλαιου να θεωρείται ένα πολλά υποσχόμενο μέσο για τη μείωση του πόνου.

5. Προάγει τη χαλάρωση

Οι εισπνοές ελαίου ευκαλύπτου φαίνεται πως μπορεί να συμβάλουν στη χαλάρωση και ανακούφιση από το άγχος, πιθανότατα μέσω μείωσης της δράσης του συμπαθητικού και αύξησης της δράσης του παρασυμπαθητικού νευρικού συστήματος.

6. Διατηρεί τα δόντια υγιή

Ο ευκάλυπτος αποτελεί συχνά συστατικό προϊόντων στοματικής υγιεινής και αυτό οφείλεται στην υψηλή περιεκτικότητά του σε ενώσεις που δρουν ενάντια σε αρκετά βακτήρια, τα οποία προκαλούν τερηδόνα και ασθένεια των ούλων.

7. Ρυθμίζει τα επίπεδα σακχάρου

Παρόλο που δεν έχει μελετηθεί σε μεγάλο επίπεδο η αντιδιαβητική δράση του ευκαλύπτου, φαίνεται πως αυτός μπορεί να αποτελεί ένα σημαντικό μέσο για τη ρύθμιση των επιπέδων σακχάρου στο αίμα και επομένως αντιμετώπισης του σακχαρώδη διαβήτη.

Τι απαιτεί προσοχή κατά τη χρήση του ευκαλύπτου;

Παρόλο που η χρήση των φύλλων του ευκαλύπτου θεωρείται ασφαλής για τους ενήλικες, η κατανάλωση έστω και μικρής ποσότητας ευκαλυπτέλαιου μπορεί να είναι τοξική. Επίσης, κατά τη τοπική χρήση αυτού έχουν αναφερθεί περιστατικά δερματίτιδας.

Η χρήση ευκαλύπτου από παιδιά μπορεί να είναι επικίνδυνη και να προκαλέσει σπασμούς, δυσκολία στην αναπνοή και απώλεια συνείδησης, γι’ αυτό καλό θα ήταν να αποφεύγεται.

Τέλος, το ευκαλυπτέλαιο μπορεί να αλληλεπιδράσει με συγκεκριμένα φάρμακα, όπως αυτά για το διαβήτη, την υψηλή χοληστερόλη, τη γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση και τις ψυχιατρικές διαταραχές. Για το λόγο αυτό απαιτείται η επικοινωνία με τον πάροχο υγειονομικής περίθαλψης.