Ο κισσός (Hedera helix) είναι ένα αειθαλές αναρριχόμενο φυτό, το οποίο συναντάται σε όλη την Ευρώπη και περιοχές της Ασίας. Τα φύλλα του κισσού είναι το μέρος του φυτού που παρουσιάζει φαρμακευτικές ιδιότητες και διάφορα παρασκευάσματα αυτών χρησιμοποιούνται ευρέως για την αντιμετώπιση κυρίως παθήσεων του αναπνευστικού συστήματος.

Κύρια δραστική ένωση του κισσού αποτελεί μια σαπωνίνη γνωστή ως χεδερακοσίδιο, ενώ επίσης περιέχει (κυρίως τα φύλλα) συστατικά όπως τα φλαβονοειδή, η χεδερίνη και η εντερίνη. Μερικές από τις ευεργετικές ιδιότητες του κισσού για τις οποίες ευθύνονται οι δραστικές αυτές ενώσεις είναι οι αντισπασμωδικές, αντιφλεγμονώδεις, αντιβηχικές, βρογχοδιασταλτικές και μυκητοκτόνες δράσεις του.

Πώς συμβάλει ο κισσός στην αντιμετώπιση παθήσεων του αναπνευστικού συστήματος;

Σύμφωνα με μελέτες, διάφορα φυτικά παρασκευάσματα του κισσού μπορεί να αποτελέσουν εξαιρετική επιλογή για τη θεραπεία πρώιμων συμπτωμάτων των λοιμώξεων του αναπνευστικού συστήματος, τόσο σε ενήλικες όσο και σε παιδιά. Τα καλύτερα αποτελέσματα έχουν παρατηρηθεί στην αντιμετώπιση του βήχα, αλλά υπάρχουν επίσης στοιχεία που δείχνουν πως μπορεί να βελτιώσει συμπτώματα που σχετίζονται και με τις ιώσεις του αναπνευστικού, όπως ο πυρετός, η κόπωση, ο πονόλαιμος, ο σωματικός πόνος, κλπ.

Μεταξύ των διαφόρων συστατικών των φύλλων κισσού, όπως τα φλαβονοειδή, τα φαινολικά οξέα και το αιθέριο έλαιο, οι σαπωνίνες αποτελούν τις κύριες δραστικές ενώσεις, στις οποίες οφείλονται οι θεραπευτικές τους ιδιότητες. Συγκεκριμένα, η α-εδερίνη, η οποία προέρχεται από τη σαπωνίνη εδερακοσίδη C, αποτρέπει την εσωτερίκευση των β2-αδρενεργικών υποδοχέων και κάνει δυνατή την ενεργοποίηση περισσότερων υποδοχέων από τον ενδογενή προσδέτη της αδρεναλίνης. Ως αποτέλεσμα, αυξάνεται η βρογχοδιαστολή και η παραγωγή επιφανειοδραστικών ουσιών, οδηγώντας έτσι σε ισχυρή βρογχοσπασμολυτική, βλεννολυτική, αποχρεμπτική και αντιβηχική δράση του ξηρού εκχυλίσματος φύλλων κισσού, όπως έχει παρατηρηθεί σε κλινικές δοκιμές.

Λόγω των ευεργετικών αυτών αποτελεσμάτων που έχουν παρατηρηθεί, η χρήση σκευασμάτων που περιλαμβάνουν εκχύλισμα φύλλων κισσού είναι αρκετά διαδεδομένη όσον αφορά τη θεραπεία του παραγωγικού βήχα, αλλά και ως συνοδευτική θεραπεία άλλων φλεγμονωδών βρογχικών παθήσεων, όπως η βρογχίτιδα, η χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια, κλπ.

O συνδυασμός του κισσού με άλλα βότανα, όπως το θυμάρι και το νυχτολούλουδο, έχει φανεί επίσης αποτελεσματικός στην αντιμετώπιση του βήχα, σύμφωνα με μελέτη.

Σε ποιες άλλες περιπτώσεις μπορεί να είναι ευεργετική η χρήση κισσού;

• Καταπράυνση πρησμένων αδένων (πχ. μαγουλάδες)
• Ανακούφιση από ρευματικούς πόνους και νευραλγίες
• Αντιμετώπιση χρόνιων δερματικών παθήσεων (πχ. ψωρίαση, ερυσίπελας, ψώρα)
• Θεραπεία εγκαυμάτων πρώτου και δεύτερου βαθμού
• Ρύθμιση του έμμηνου κύκλου
• Πρόληψη της πιτυρίδας
• Αντιμετώπιση της ρινίτιδας, της ραχίτιδας και του καταρράκτη
• Ανακούφιση από τον πυρετό
• Μείωση της κυτταρίτιδας
• Πρόληψη της πήξης του αίματος και θρόμβωσης

Είναι ασφαλής η χρήση του κισσού;

Τα νεαρά φύλλα του κισσού είναι το μέρος του φυτού που χρησιμοποιείται συνήθως ως φαρμακευτικό και αυτό γιατί οι καρποί του είναι τοξικοί και μπορούν να προκαλέσουν ερεθισμούς στο δέρμα και εμφάνιση φλυκταινών.

Η κατανάλωση κισσού δια του στόματος σε μεγάλες δόσεις, έχει αναφερθεί επίσης πως μπορεί να οδηγήσει στην εμφάνιση ανεπιθύμητων παρενεργειών, όπως η ναυτία, ο έμετος και η διάρροια.

Τέλος, παρόλο που η χρήση του κισσού, σύμφωνα με μια μικρή μελέτη, φαίνεται να είναι ασφαλής κατά την περίοδο της εγκυμοσύνης, συνιστάται η  επικοινωνία με το γιατρό πριν τη χρήση αυτού για θεραπευτικούς σκοπούς.