Θυμάρι: Ένα βότανο με σπουδαίες θεραπευτικές ιδιότητες που αξίζει να γνωρίζεις!

Το ευρέως γνωστό σε όλο τον κόσμο θυμάρι είναι ένα βότανο που αναπτύσσεται κυρίως στις χώρες της Μεσογείου και χρησιμοποιείται τόσο στη γαστρονομία όσο και για διάφορους φαρμακευτικούς λόγους, όπως η θεραπεία διαταραχών του αναπνευστικού, πεπτικού, καρδιαγγειακού και νευρικού συστήματος. Αναφορές υπάρχουν επίσης για χρήση του θυμαριού ως αντιμικροβιακός και αντιπαρασιτικός παράγοντας, ως διουρητικό, εφιδρωτικό και αντισπασμωδικό.

Το θυμάρι περιέχει υψηλές συγκεντρώσεις μονοτερπενικών φαινολών, όπως η θυμόλη και η καρβακρόλη, οι οποίες θεωρείται πως συμβάλουν στην ευεργετική δράση του για την υγεία. Συγκεκριμένα, τόσο η θυμόλη όσο και η καρβακρόλη έχουν:

• αντιβηχικές
• αντιοξειδωτικές
• αντιμικροβιακές
• αποχρεμπτικές
• αντισπασμωδικές
• αντιβακτηριαδιακές ιδιότητες

Στις μέρες μας, τα αιθέρια έλαια θυμαριού χρησιμοποιούνται ευρύτατα ως αντισηπτικά και επουλωτικά τραυμάτων, ενώ στη βιομηχανία των τροφίμων και των καλλυντικών χρησιμεύουν ως αντιοξειδωτικά, συντηρητικά και αρωματικές ύλες.

Ποιες είναι οι φαρμακευτικές ιδιότητες του θυμαριού;

• Αντιμικροβιακή και αντισηπτική δράση

Το θυμάρι και η δραστική ουσία που περιέχει, γνωστή ως θυμόλη, παρουσιάζουν ένα ευρύ φάσμα αντιμικροβιακής δράσης, συμπεριλαμβανομένων θετικών και αρνητικών κατά Gram βακτηρίων. Συγκεκριμένα, θετικά αποτελέσματα έχουν παρατηρηθεί ενάντια σε βακτήρια, όπως τα Salmonella, Escherichia, Pseudomonas, Listeria και Bacillus, αλλά και ορισμένα παθογόνα που εμπλέκονται σε λοιμώξεις του ανώτερου αναπνευστικού συστήματος, όπως τα H. influenzae, S. pneumoniae, S. pyogenes και S. aureus.

• Αντιμετώπιση των λοιμώξεων του ανώτερου αναπνευστικού συστήματος

Οι αντιμικροβιακές ιδιότητες του θυμαριού φαίνεται πως μπορεί να είναι χρήσιμες στην περίπτωση λοιμώξεων του ανώτερου αναπνευστικού συστήματος. Όσον αφορά την υγεία των πνευμόνων, το θυμάρι είναι ένα εξαιρετικό αποχρεμπτικό, που συμβάλει στη διάσπαση της βλέννας, καθαρίζοντας έτσι τους αεραγωγούς. Επιπλέον, φαίνεται πως μπορεί να βοηθά στην ανακούφιση από το βήχα και τον πονόλαιμο, με αποτέλεσμα να χρησιμοποιείται συχνά ως φυτικό φάρμακο για τη θεραπεία της βρογχίτιδας, του κρυολογήματος, του άσθματος και άλλων λοιμώξεων.

Στην Ευρώπη το θυμαρίσιο τσάι χρησιμοποιείται εδώ και αιώνες παραδοσιακά για τη θεραπεία του κοκκύτη, ενώ τα εκχυλίσματα αυτού χρησιμοποιούνται ως βλεννολυτικά και αποχρεμπτικά.

• Νευροπροστατευτική δράση

Μια μελέτη του 2016 έδειξε πως η παρουσία φαινολικών ενώσεων και αιθέριων ελαίων στο εκχύλισμα θυμαριού, είναι πιθανότατα υπεύθυνη για την αγχολυτική δράση που αυτό παρουσιάζει όταν χορηγείται σε αρουραίους.

Μια άλλη μελέτη του 2017 ανάφερε πως η θυμόλη, που περιέχει το θυμάρι, μείωσε τις επιδράσεις του β-αμυλοειδούς στη μνήμη και επομένως θα μπορούσε να δρα νευροπροστατευτικά.

• Μείωση του κινδύνου εμφάνισης καρδιαγγειακών νοσημάτων

Το θυμάρι φαίνεται πως μπορεί να είναι χρήσιμο στην πρόληψη καρδιαγγειακών νοσημάτων, λόγω της ικανότητας των φαινολικών ενώσεων, που περιέχει, να βελτιώνουν το λιπιδαιμικό προφίλ και να προλαμβάνουν την οξείδωση της χοληστερόλης και του σχηματισμού αθηρωματικής πλάκας.

Μια πρόσφατη μελέτη έδειξε πως η χορήγηση εκχυλίσματος θυμαριού σε αρουραίους για οκτώ συνεχόμενες εβδομάδες μείωσε την αρτηριακή πίεση και βελτίωσε την αορτική αγγειακή βλάβη και τις βιοχημικές αλλαγές που σχετίζονται με την υπέρταση.

• Αντιφλεγμονώδης δράση

Η αντιφλεγμονώδης δράση του θυμαριού έχει αποδειχθεί in vitro και in vivo σε διάφορα κύτταρα και ζωικά μοντέλα, και φαίνεται πως σχετίζεται σε μεγάλο βαθμό με την αναστολή της παραγωγής και γονιδιακής έκφρασης των προφλεγμονωδών μεσολαβητών.

• Αντιοξειδωτική δράση

Η αντιοξειδωτική δράση του θυμαριού φαίνεται πως πιθανότατα σχετίζεται με την περιεκτικότητά του σε φαινολικές ενώσεις, η οποία συμβάλει στην εξουδετέρωση των ελεύθερων ριζών, όπως αυτές του υδροξυλίου.

Επιπλέον, η θυμόλη αυξάνει τη δραστικότητα των ενδογενών αντιοξειδωτικών ενζύμων, όπως η υπεροξειδάση, η καταλάση, η υπεροξειδάση της γλουταθειόνης, η γλουταθειόνη-S-τρανσφεράση, αλλά και το επίπεδο άλλων μη ενζυματικών αντιοξειδωτικών, όπως η βιταμίνη C και η βιταμίνη Ε.

Τέλος, ορισμένες μελέτες έχουν δείξει πως η θυμόλη μπορεί να αναστείλει την υπεροξείδωση των λιπιδίων και το σχηματισμό ενώσεων οξειδωτικής φθοράς, όπως τα υπεροξείδια και η εξανάλη.