Το κόκκινο τριφύλλι (Trifolium pretense) είναι ένα πολυετές βότανο που ανήκει στην οικογένεια των οσπρίων και έχει χρησιμοποιηθεί παραδοσιακά για τη θεραπεία δερματικών παθήσεων, όπως το έκζεμα και η ψωρίαση, του κοκκύτη, του άσθματος, της μαστίτιδας, της ουρικής αρθρίτιδας αλλά και του καρκίνου. Στις μέρες μας, τα εκχυλίσματα και συμπληρώματα διατροφής κόκκινου τριφυλλιού προωθούνται κυρίως για την αντιμετώπιση συμπτωμάτων της εμμηνόπαυσης, της οστεοπόρωσης και των υψηλών επιπέδων χοληστερόλης.

Η ευεργετική δράση του κόκκινου τριφυλλιού όσον αφορά τις ορμονικές παθήσεις, οφείλεται στην περιεκτικότητα του σε ισοφλαβόνες, οι οποίες είναι δομικά παρόμοιες με τα οιστρογόνα και πιθανότατα δρουν με παραπλήσιο τρόπο στο σώμα.

Ποια οφέλη μπορεί να προσφέρει το κόκκινο τριφύλλι;

Παρόλο που δεν υπάρχουν αρκετά επιστημονικά δεδομένα, ώστε να επιβεβαιωθεί η ευεργετική δράση του κόκκινου τριφυλλιού σε διάφορους τομείς, η χρήση του είναι διαδεδομένη για τις παρακάτω περιπτώσεις:

• Ανακούφιση συμπτωμάτων εμμηνόπαυσης

Το χαμηλό επίπεδο οιστρογόνων στις γυναίκες κατά την περίοδο της εμμηνόπαυσης αποτελεί αιτία για την εμφάνιση συμπτωμάτων, όπως οι εξάψεις, οι νυχτερινές εφιδρώσεις, η ευερεθιστικότητα, η ξηρότητα του κόλπου, κλπ.

Οι ισοφλαβόνες, που περιέχει το κόκκινο τριφύλλι, φαίνεται πως πιθανότατα δρουν ως φυτοοιστρογόνα προσομοιάζοντας την έκκριση των σεξουαλικών ορμονών στο γυναικείο σώμα. Μάλιστα, σε ορισμένες κλινικές μελέτες έχει παρατηρηθεί πως η λήψη συμπληρώματος κόκκινου τριφυλλιού από γυναίκες σε εμμηνόπαυση έχει την ικανότητα να μειώνει τη συχνότητα και ένταση των εξάψεων και νυχτερινών εφιδρώσεων. Ωστόσο, υπάρχουν και κλινικές μελέτες στις οποίες δεν παρατηρήθηκε κάτι αντίστοιχο, με αποτέλεσμα να απαιτείται παραπάνω έρευνα για να εκτιμηθεί η ακρίβεια της οιστρογονικής δράσης του κόκκινου τριφυλλιού.

• Πρόληψη καρδιαγγειακών παθήσεων στις μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες

Ορισμένες προκλινικές μελέτες έχουν δείξει πως η λήψη σκευασμάτων κόκκινου τριφυλλιού από μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες μπορεί να ρυθμίσει τα ανισορροπημένα επίπεδα των λιποπρωτεϊνών του αίματος, τα οποία οδηγούν σε αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης καρδιαγγειακών παθήσεων, όπως η στεφανιαία νόσος, το εγκεφαλικό επεισόδιο και η συμφορητική καρδιακή ανεπάρκεια. Συγκεκριμένα, θετικά αποτελέσματα έχουν παρατηρηθεί όσον αφορά τη μείωση των επιπέδων της LDL και αύξηση των επιπέδων της HDL χοληστερόλης.

Παρόλα αυτά όμως οι περισσότερες από τις έρευνες αυτές ήταν μικρές και όχι απόλυτα οργανωμένες, όποτε τα αποτελέσματα απαιτούν επανεξέταση.

• Μείωση του κινδύνου εμφάνισης οστεοπόρωσης σε μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες

Δεδομένα ερευνών έχουν δείξει πως η περιεκτικότητα του κόκκινου τριφυλλιού σε ισοβλαφόνες συνδέεται με τη μείωση του κινδύνου εμφάνισης οστεοπόρωσης σε μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες.

Σε μια κλινική δοκιμή του 2017, στην οποία συμμετείχαν οστεοπενικές μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες, φάνηκε πως μετά από λήψη εκχυλίσματος κόκκινου τριφυλλιού πλούσιου σε ισοφλαβόνες, αγλυκόνες και προβιοτικά, για ορισμένο χρονικό διάστημα, υπήρξαν σημαντικές διαφορές. Συγκεκριμένα, παρατηρήθηκε μείωση της απώλειας οστικής πυκνότητας, η οποία προκύπτει λόγω ανεπάρκειας οιστρογόνων, και βελτίωση της οστικής ανανέωσης.

Ωστόσο, υπάρχουν και μελέτες με αντικρουόμενα αποτελέσματα, με συνέπεια να απαιτείται περισσότερη έρευνα πάνω στον τομέα αυτό.

Ποια άτομα πρέπει να αποφεύγουν τη χρήση κόκκινου τριφυλλιού;

Το κόκκινο τριφύλλι θεωρείται γενικά ασφαλές αλλά υπάρχουν ορισμένες ομάδες ατόμων που πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικές και να επικοινωνήσουν με τον πάροχο υγειονομικής περίθαλψης πριν τη χρήση του. Οι ομάδες αυτές περιλαμβάνουν άτομα που πάσχουν από κάποιο είδος ορμονοευαίσθητου καρκίνου, λόγω της οιστρογόνου δράσης του βοτάνου, άτομα που λαμβάνουν αντιπηκτικά φάρμακα, λόγω πιθανής αλληλεπίδρασης αυτών και γυναίκες κατά την περίοδο της εγκυμοσύνης.