Ποιες είναι οι πιθανές θεραπείες για την COVID-19;

Η πρόκληση της COVID-19, ήταν και συνεχίζει αν είναι μεγάλη για την επιστημονική κοινότητα, η οποία προσπαθεί να βρει ασφαλείς τρόπους θεραπείας για μια ασθένεια η οποία μέχρι πρότινως ήταν άγνωστη και για την οποία τα διαθέσιμα στοιχεία είναι περιορισμένα. Σήμερα, επιστήμονες σε όλο τον κόσμο εξετάζουν πάνω από 200 πιθανές επιλογές θεραπειών, πραγματοποιώντας χιλιάδες μελέτες.

Ποιες είναι οι πιθανές θεραπείες για την COVID-19;

Ο κορωνοϊός που προκαλεί την ασθένεια COVID-19, είναι ένας εντελώς νέος ιός, για τον οποίο πολλά πράγματα μέχρι στιγμής είναι άγνωστα. Έτσι, οι ερευνητές ακολουθούν ένα ευρύ φάσμα προσεγγίσεων, για να βρουν μια αποτελεσματική και ασφαλή θεραπεία. Οι τρεις κύριες προσεγγίσεις στις οποίες βασίζονται οι ερευνητές είναι αντιιικά, αντιφλεγμονώδη φάρμακα και θεραπείες αντισωμάτων.

1. Αντιιικά

Τα αντιιικά φάρμακα αποτρέπουν την ανάπτυξη ενός ιού μέσα στο ανθρώπινο σώμα.

Κάθε ιός είναι διαφορετικός και επιτίθεται στα κύτταρα με συγκεκριμένους τρόπους, έτσι τα αντιιικά φάρμακα που καταπολεμούν αυτούς τους ιούς είναι συγκεκριμένα. Πολύ σπάνια, ένα αντιϊικό που έχει δημιουργηθεί για έναν συγκεκριμένο ιό, λειτουργεί και για διαφορετικούς ιούς. Αλλά αυτό μπορεί να συμβεί σε κάποιες περιπτώσεις, για παράδειγμα, ορισμένα φάρμακα για τον HIV, έχουν αποδειχθεί ότι είναι αποτελεσματικά και στην καταπολέμηση της ηπατίτιδας Β.

Το να βρεθεί ένα αντιϊκό φάρμακο ειδικά για την  COVID-19 θα ήταν πράγματι ευχής έργο, αλλά αυτό θα έπαιρνε χρόνια. Οι ερευνητές, ωστόσο, είναι αισιόδοξοι ότι ορισμένα υπάρχοντα αντιιικά, που είτε είναι ήδη στην αγορά, είτε βρίσκονται σε πειραματικό στάδιο, θα μπορούσαν να δράσουν κατά του νέου κορωνοϊού. Τα φάρμακα αυτά είναι τα ακόλουθα:

• Το Remdesivir είναι ένα αντιϊκό που δοκιμάστηκε ως θεραπεία του ιού έμπολα, ενώ είχε αρκετά θετικά αποτελέσματα και σε μελέτες που πραγματοποιήθηκαν σε ζώα για το αναπνευστικό σύνδρομο της Μέσης Ανατολής (MERS-CoV) και το σοβαρό οξύ αναπνευστικό σύνδρομο (SARS), που προκαλούνται, επίσης, από κορωνοϊούς. Αυτό υποδηλώνει ότι ενδεχομένως να είναι χρήσιμο και κατά της COVID-19.
• Το Lopinavir-Ritonavir, είναι ένας συνδυασμός αντιιικών που χρησιμοποιείται για τη θεραπεία του HIV. Τα εργαστηριακά πειράματα έχουν δείξει κάποια επίδραση στην COVID-19, αλλά οι μελέτες σε ανθρώπους, μέχρι στιγμής, ήταν ασαφείς.
• Χλωροκίνη και υδροξυχλωροκίνη, είναι φάρμακα που χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία της ελονοσίας και των ρευματικών παθήσεων. Μικρές μελέτες έδωσαν κάποιες ενδείξεις για πιθανό αντιιικό όφελος έναντι της COVID-19, αλλά ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας προειδοποίησε, πρόσφατα, για θέματα ασφάλειας. Τα στοιχεία δεν είναι καθόλου σαφή και χρειάζονται κλινικές δοκιμές μεγάλης κλίμακας για να δώσουν μια οριστική απάντηση.

2. Αντιφλεγμονώδη

Τα αντιφλεγμονώδη φάρμακα, λειτουργούν ηρεμώντας το ανοσοποιητικό σύστημα. Σε άτομα με σοβαρή ασθένεια COVID-19, η βίαιη αντίδραση του σώματος στην προσπάθεια του να καταπολεμήσει τον ιό, μπορεί να προκαλέσει σοβαρή βλάβη, ακόμη και θάνατο. Τα αντιφλεγμονώδη μπορούν να μειώσουν αυτήν την απόκριση. Μερικά από τα φάρμακα που εξετάζουν οι ερευνητές είναι:

• Η ιντερφερόνη βήτα-1α χρησιμοποιείται για τη θεραπεία της σκλήρυνσης κατά πλάκας, σταματώντας το ανοσοποιητικό σύστημα από το να βλάψει τις επενδύσεις των νευρικών κυττάρων. Σε μελέτες που πραγματοποιήθηκαν στο παρελθόν φάνηκε ότι οι ιντερφερόνες είχαν κάποια θετικά αποτελέσματα κατά των MERS-CoV και SARS, σύνδρομα τα οποία προκαλούνται επίσης από κορωνοϊούς.
• Η δεξαμεθαζόνη, είναι ένας τύπος στεροειδούς που χρησιμοποιείται για τη μείωση της φλεγμονής σε διάφορες καταστάσεις, όπως ο πονόλαιμος.

3. Θεραπείες αντισωμάτων

Τα αντισώματα επιτίθενται άμεσα στον ιό. Σε αντίθεση με τα αντιιικά και τα αντιφλεγμονώδη φάρμακα, τα αντισώματα παράγονται φυσικά στο σώμα του ατόμου που είχε υποστεί λοίμωξη και έχει αναρρώσει. Όταν τα αντισώματα χορηγούνται σε ασθενείς που καταπολεμούν τη λοίμωξη, είναι σε θέση να ενισχύσουν την ανοσολογική απόκριση του σώματος και να εμποδίσουν τον ιό από το να προκαλέσει περαιτέρω βλάβη.

Υπάρχουν δύο τρόποι με τους οποίους μπορούν να χρησιμοποιηθούν τα αντισώματα:

• Το ανθεκτικό πλάσμα, εξάγεται από το αίμα ενός πρώην ασθενούς με COVID-19 και εγχέεται σε ασθενείς που προσπαθούν να καταπολεμήσουν την ασθένεια. Αυτή η τεχνική είναι πολύ βοηθητική, αλλά η μόνη πηγή πλάσματος είναι οι αιμοδότες που έχουν ξεπεράσει τη λοίμωξη, οπότε δεν μπορεί να υπάρξει αρκετή ποσότητα για τη θεραπεία μεγάλου αριθμού ασθενών. Νοσοκομεία σε όλο τον κόσμο χρησιμοποιούν ήδη αυτήν την προσέγγιση, αλλά αυτές οι προσπάθειες είναι απαραίτητα τοπικές και μικρής κλίμακας.
• Τα μονοκλωνικά αντισώματα είναι αντισώματα ειδικά για την COVID-19. Τα αντισώματα αυτά εξάγονται από το αίμα πρώην ασθενών, επεκτείνονται και στη συνέχεια παρασκευάζονται σε μεγάλες ποσότητες για ευρεία χρήση. Η έρευνα για την αποτελεσματικότητα τους είναι σε αρχικό στάδιο και βρίσκεται σε εξέλιξη σε πολλά μέρη του κόσμου, ωστόσο, δεν έχουν ακόμη ξεκινήσει κλινικές μελέτες.

Πώς αποδεικνύεται εάν αυτές οι θεραπείες λειτουργούν;

Για να δημιουργηθούν πιθανά νέα φάρμακα, πρέπει να περάσουν χρόνια εργαστηριακής έρευνας, δοκιμών σε ζώα και κλινικών δοκίμων σε ανθρώπους πριν αποδειχθούν ότι είναι ασφαλή και αποτελεσματικά έναντι μιας συγκεκριμένης ασθένειας. Επομένως, η ανάπτυξη ενός νέου φαρμάκου κατά του νέου κορωνοϊού, δεν είναι η καλύτερη επιλογή για μια συνεχιζόμενη πανδημία.

Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο οι ερευνητές ερευνούν τα υπάρχοντα φάρμακα, ορισμένα πειραματικά και κάποια που ήδη έχουν εξασφαλίσει άδεια, τα οποία αναπτύχθηκαν για άλλες λοιμώξεις, όπως ο έμπολα και η ελονοσία. Αυτά τα φάρμακα είναι ήδη γνωστά, με αποτέλεσμα οι ερευνητές να μπορούν να διαπιστώσουν πιο γρήγορα εάν είναι χρήσιμα κατά της COVID-19.

• Πειραματικά φάρμακα, όπως το remdesivir, μπορεί να έχουν ήδη δοκιμαστεί σε ζώα για την ασφάλεια τους. Αλλά, συνήθως, πρέπει να υποβληθούν σε δοκιμές ασφάλειας και σε ανθρώπους, ώστε να εκτιμηθεί η ασφαλής δόση, προτού οι ερευνητές προχωρήσουν σε κλινικές δοκιμές, για να εκτιμήσουν το πόσο αποτελεσματικά είναι.
• Τα υπάρχοντα αντιιικά έχουν ήδη αποδειχθεί ασφαλή για τον άνθρωπο, σε μια συγκεκριμένη δόση, οπότε αυτό που πρέπει να γίνει τώρα είναι να ελεγχθεί το αν λειτουργούν σε άτομα με COVID-19. Παρόλο που υπάρχουν πολλές μικρές μελέτες που διερευνούν την αποτελεσματικότητα φαρμάκων όπως η χλωροκίνη, αυτές μπορούν να δώσουν μόνο ενδείξεις, όχι αποτελέσματα που να είναι αρκετά πειστικά, για να δικαιολογήσουν την έγκριση τους. «Αυτό που χρειαζόμαστε είναι μεγάλες τυχαιοποιημένες ελεγχόμενες δοκιμές, με εκατοντάδες ή χιλιάδες άτομα σε όλο τον κόσμο, για να δούμε αν τα υπάρχοντα αντιιικά παρέχουν πραγματικά οφέλη σε άτομα με COVID-19», υπογραμμίζουν οι ειδικοί.
• Τα υπάρχοντα αντιφλεγμονώδη φάρμακα, όπως η ιντερφερόνη βήτα-1α, είναι γνωστό ότι είναι ασφαλή εάν χρησιμοποιούνται με συγκεκριμένους τρόπους. Αλλά, λόγω του τρόπου με τον οποίο αυτά τα φάρμακα αλληλεπιδρούν με το ανοσοποιητικό σύστημα, χρειάζονται περισσότερα δεδομένα για να καταλάβουν οι επιστήμονες εάν είναι ασφαλή κατά της COVID-19. Αυτό μπορεί να γίνει μέσω μικρών μελετών πρώτα, για να εκτιμηθεί η σωστή δόση, προτού οι επιστημονική κοινότητα προχωρήσει σε μεγάλες τυχαιοποιημένες ελεγχόμενες μελέτες, για να ελέγξει την αποτελεσματικότητα τους.
• Τα μονοκλωνικά αντισώματα είναι πιο εφικτή θεραπεία, αλλά πρέπει να υποβληθούν σε δοκιμές ασφάλειας σε ανθρώπους. Το γεγονός ότι αυτά τα αντισώματα δεν προέρχονται από συνθετικές ενώσεις, αλλά παράγονται φυσικά στο ανθρώπινο σώμα καθιστά πιο γρήγορες τις δοκιμές ασφαλείας. Αμέσως μετά μπορούν να ξεκινήσουν οι μελέτες αποτελεσματικότητας.

Οι μεγάλες τυχαιοποιημένες κλινικές δοκιμές, όπως η κλινική δοκιμή Αλληλεγγύης του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας και η δοκιμή ανάκτησης του Ηνωμένου Βασιλείου, είναι απαραίτητες για τη λήψη ισχυρών δεδομένων, σχετικά με το ποιες θεραπείες λειτουργούν κατά της COVID-19.

Πώς οι θεραπείες θα γίνουν προσβάσιμες από όλους;

Η COVID-19 εξαπλώθηκε σχεδόν σε ολόκληρο τον κόσμο και θα συνεχίσει να εξαπλώνεται, αν δεν τεθεί υπό έλεγχο. Για να σταματήσει η πανδημία, να επανέλθουν οι κοινωνίες στο φυσιολογικό και να κινηθούν ξανά οι οικονομίες, πρέπει όλοι οι άνθρωποι να έχουν πρόσβαση στις θεραπείες και τα εμβόλια, ανεξάρτητα από την οικονομική τους δυνατότητα.

Για να συμβεί, ωστόσο, αυτό πρέπει:

• Οι κυβερνήσεις και η βιομηχανία να συγκεντρώσουν πόρους και να χρηματοδοτήσουν την έρευνα, την κατασκευή και τη διανομή των φαρμάκων και να διασφαλίσουν ότι ο καθένας έχει πρόσβαση στις θεραπείες
• Οι κλινικές δοκιμές πρέπει να πραγματοποιούνται σε όλο τον κόσμο, για να διασφαλιστεί ότι οι θεραπείες λειτουργούν για όλους σε παγκόσμιο επίπεδο.
• Οι κυβερνήσεις πρέπει να συνεργαστούν μεταξύ τους για να διασφαλίσουν ότι οι θεραπείες, μπορούν να κατασκευαστούν σε όσο το δυνατόν περισσότερες χώρες και να διανεμηθούν παγκοσμίως σε όλους όσους τις χρειάζονται.