Τι είναι η αιμόπτυση;

Η αιμόπτυση, ή η αποβολή αίματος κατά το βήχα, μπορεί να σας ανησυχήσει, ανεξάρτητα με το εάν η ποσότητα αίματος είναι μεγάλη ή μικρή. Η αιμόπτυση σχεδόν πάντα αποτελεί σύμπτωμα κάποιας νόσου.

Η σοβαρότητα της πάθησης εξαρτάται από την ποσότητα του αίματος και τη χρονική περίοδο κατά την οποία βήχετε αίμα, αλλά είναι ένα σύμπτωμα που σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να αγνοηθεί.

Το αίμα που βήχετε μπορεί να προέρχεται από τη μύτη, το λαιμό, τους άνω αεραγωγούς ή τους πνεύμονες.

Πότε πρέπει να καλέσετε το γιατρό σας ή να κατευθυνθείτε στο νοσοκομείο

Είναι εξαιρετικά σημαντικό να επικοινωνήσετε το γιατρό σας οποτεδήποτε παρατηρήσετε αιμόπτυση, καθώς μπορεί να αποτελεί ένδειξη σοβαρής αναπνευστικής νόσου.

Αναζητήστε επείγουσα ιατρική φροντίδα εάν:

• Βήχετε αίμα ύστερα από μία πτώση ή τραυματισμό στο στήθος
• Βήχετε περισσότερο από λίγες «κουταλιές του γλυκού» αίμα
• Παρατηρείτε επίσης αίμα στα ούρα ή τα κόπρανα σας
• Βιώνετε πόνο στο θώρακα, ζάλη, πυρετό, ελαφρά ζαλάδα ή λαχάνιασμα

Τι πρέπει να παρατηρήσετε κατά την αιμόπτυση

Το αίμα που προέρχεται από τους πνεύμονες ή τον αναπνευστικό σωλήνα συχνά έχει φυσαλίδες. Και αυτό διότι αναμιγνύεται με τον αέρα και τη βλέννα των πνευμόνων.

Το χρώμα μπορεί να κυμαίνεται από σκούρο έως πολύ ανοιχτό κόκκινο. Η βλέννα μπορεί να είναι τελείως βαμμένη με αίμα ή να περιέχει κηλίδες αίματος.

Η αιμορραγία από το στόμα (σε περίπτωση κάποιας εκδοράς, για παράδειγμα) δεν είναι το ίδιο με την αιμόπτυση. Αν αιμορραγείτε από το στόμα, μπορεί να το παρατηρήσετε κατά το πλύσιμο των δοντιών ή μετά το φαγητό.

Ποιες είναι οι πιθανές αιτίες της αιμόπτυσης;

Το εν λόγω σύμπτωμα μπορεί να προκαλείται από μία πληθώρα διαφορετικών προβλημάτων, τα οποία κυμαίνονται από ερεθισμό του λαιμού έως καρκίνο των πνευμόνων.

Παρόλο που η αιμόπτυση δεν αποτελεί σύμπτωμα που πρέπει να αγνοηθεί, οι περισσότερες αιτίες είναι ήπιες και όχι σοβαρές. Όταν ένα άτομο έχει κάποια αναπνευστική ασθένεια ή πολύ έντονο βήχα, αυτό μπορεί να ερεθίσει τους αεραγωγούς και πιθανόν να προκαλέσει την εμφάνιση αίματος κατά το βήχα.

Σύμφωνα με την Αμερικάνικη Ακαδημία Οικογενειακών Ιατρών, οι πιο κοινές αιτίες αιμόπτυσης που καταγράφονται κατά την επίσκεψη του ασθενούς στο γραφείο του ιατρού είναι ήπιες αναπνευστικές λοιμώξεις, άσθμα και χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια.

Κατά την επίσκεψη ενός ασθενή με αιμόπτυση στο νοσοκομείο, είναι πιο πιθανό να πάσχει από βρογχιέκταση, καρκίνο των πνευμόνων, βρογχίτιδα ή πνευμονία. Όμως, σε παγκόσμιο επίπεδο, η πιο κοινή αιτία αιμόπτυσης είναι η φυματίωση.

Υπάρχουν ορισμένες σοβαρές αιτίες της αιμόπτυσης που χρήζουν επείγουσας ιατρικής φροντίδας και περιλαμβάνουν:

• Τραύμα στο θώρακα
• Εισπνοή ξένων σωμάτων
• Τραυματισμό σε αρτηρίες των πνευμόνων
• Κυστική ίνωση
• Καρκίνο των πνευμόνων
• Θρόμβος αίματος στους πνεύμονες
• Φυματίωση

Συγκεκριμένες ιατρικές εξετάσεις και διαδικασίες, όπως η βρογχοσκόπηση, η σπιρομέτρηση, λαρυγγοσκόπηση αμυγδαλεκτομή, κάποια ρινική χειρουργική επέμβαση και η βιοψία των άνω αεραγωγών, μπορεί να έχουν παρενέργειες που να οδηγήσουν σε αιμόπτυση.

Πώς αντιμετωπίζεται η αιμόπτυση;

Ανάλογα με την αιτία, η αιμόπτυση μπορεί να αντιμετωπιστεί με αρκετούς διαφορετικούς τρόπους. Εάν υπεύθυνος είναι ο ερεθισμός του λαιμού λόγω υπερβολικού βήχα, μη συνταγογραφούμενες παστίλιες για το λαιμό και κατασταλτικά του βήχα μπορεί να επαρκούν για την αντιμετώπιση της κατάστασης.

Ο γιατρός θα εξετάσει το θώρακα και τους πνεύμονές σας, συνήθως ξεκινώντας με μία ακτινογραφία θώρακος. Μπορεί επίσης να ζητήσει τις ακόλουθες εξετάσεις:

• Βρογχοσκόπηση (για τον έλεγχο του εσωτερικού των πνευμόνων με έναν λεπτό σωλήνα – βρογχοσκόπιο – το οποίο φέρει κάμερα και φακό στην άκρη)
• Αξονική τομογραφία θώρακος (για την παραγωγή εικόνων εγκάρσιας διατομής του θώρακα)
• Πλήρες αιμοδιάγραμμα (για τον εντοπισμό συγκεκριμένων ασθενειών και παθήσεων)
• Βιοψία των πνευμόνων (για την απομάκρυνση και εξέταση ενός τμήματος του πνευμονικού ιστού)
• Σάρωση αερισμού/αιμάτωσης των πνευμόνων (για την αξιολόγηση της αιματικής ροής και της ροής του αέρα στους πνεύμονες)
• Πνευμονική αγγειογραφία (για την αξιολόγηση της αιματικής ροής στους πνεύμονες)
• Καλλιέργεια πτυέλων (για τον εντοπισμό μικροοργανισμών που προκαλούν λοίμωξη)
• Παλμική οξυμετρία (για τον έλεγχο των επιπέδων οξυγόνου στο αίμα)

Αυτές οι εξετάσεις θα χρησιμοποιηθούν για την ταυτοποίηση ή τον αποκλεισμό συγκεκριμένων ασθενειών ή παθήσεων που θα μπορούσαν να προκαλέσουν αιμόπτυση.

Οι στόχοι της θεραπείας είναι αρχικά ο τερματισμός της αιμορραγίας, ιδιαίτερα αν αυτή είναι σε μεγάλες ποσότητες, και η αντιμετώπιση της υποκείμενης αιτίας. Εάν η αιτία είναι κάποια λοίμωξη, ο γιατρός θα σας συνταγογραφήσει φαρμακευτική αγωγή.

Σε περιπτώσεις σοβαρής αιμορραγίας, θα χρειαστεί να νοσηλευτείτε. Ο γιατρός θα σας προτείνει μία διαδικασία γνωστή ως ενδοαγγειακός εμβολισμός που σταματά την αιμορραγία. Άλλες διαδικασίες ή χειρουργικές επεμβάσεις μπορεί να κριθούν απαραίτητες αναλόγως με την αιτία.

Πώς μπορεί να προληφθεί η αιμόπτυση;

Η αιμόπτυση αποτελεί σύμπτωμα μιας νόσου ή πάθησης. Αν την αγνοήσετε, η υποκείμενη αιτία θα επιδεινωθεί.

Για αυτό, η πρόληψη έγκειται στη διευθέτηση του προβλήματος και τη λήψη κατάλληλης θεραπείας. Ο τερματισμός του καπνίσματος (ή να μην το αρχίσετε καν), καθώς και η αποφυγή της ατμοσφαιρικής ρύπανσης και του καπνού είναι ιδιαίτερα επιβοηθητικά.

Αν έχετε επίμονο βήχα επίσης δεν θα πρέπει να τον αγνοήσετε, αν σας ενδιαφέρει η πρόληψη της αιμόπτυσης.

Ποια είναι η έκβαση της αιμόπτυσης;

Η αιμόπτυση μπορεί να αποτελεί ένδειξη μιας σοβαρής πάθησης. Ακόμη και αν ο γιατρός διαγνώσει κάποια ήπια αιτία, θα πρέπει πάντα να αναζητάτε ιατρική φροντίδα.

Θα πρέπει να είστε σε θέση να περιγράψετε την εμφάνιση του αίματος που βήχετε, όπως το χρώμα και την υφή του.

Καλέστε το 166 ή αναζητήστε επείγουσα ιατρική φροντίδα αν έχετε μεγάλη ποσότητα αίματος, εάν έχετε επιπλέον συμπτώματα, όπως πόνο στο στήθος ή λαχάνιασμα, ή εάν η αιμορραγία επιδεινώνεται.

Βιβλιογραφία

Earwood JS, et al. (2015). Hemoptysis: Evaluation and management.
aafp.org/afp/2015/0215/p243.html

Ittrich H, et al. (2017). The diagnosis and treatment of hemoptysis.
ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5478790/

Mayo Clinic Staff. (2018). Coughing up blood.
mayoclinic.org/symptoms/coughing-up-blood/basics/definition/sym-20050934