Τα αντιισταμινικά χρησιμοποιούνται για την αντιμετώπιση των συμπτωμάτων που προκαλούν οι εποχικές αλλεργίες (αλλεργική ρινίτιδα). Τα συμπτώματα αυτά περιλαμβάνουν το φτάρνισμα, τη φαγούρα, την καταρροή και τον ερεθισμένο λαιμό.

Πολλοί άνθρωποι λαμβάνουν αντιισταμινικά φάρμακα, αλλά υπάρχουν και ορισμένα φυσικά αντιισταμινικά που μπορεί να χρησιμοποιηθούν.

Πώς λειτουργούν τα αντιισταμινικά;

Οι αλλεργίες προκύπτουν από μια ανώμαλη απόκριση του ανοσοποιητικού συστήματος όταν αυτό έρχεται σε επαφή με ένα αλλεργιογόνο, το οποίο εκλαμβάνει ως μια απειλή. Ως μέρος της απόκρισης του ανοσοποιητικού συστήματος σε αυτή την απειλή απελευθερώνεται μια χημική ουσία, η οποία ονομάζεται ισταμίνη.

Η ισταμίνη βοηθά στην καταπολέμηση των εισβολέων και προκαλεί άμεσα συμπτώματα αλλεργίας. Τα αντιισταμινικά μπλοκάρουν τη δράση της ισταμίνης, παρεμποδίζοντας έτσι και την πρόκληση των συμπτωμάτων αλλεργίας και φλεγμονής, που συνδέονται με αυτή.

Ποιες ουσίες δρουν ως φυσικά αντιισταμινικά;

Αρκετές φυσικές ουσίες περιέχουν αντιισταμινικά, αλλά η έρευνα σχετικά με την ασφάλεια και αποτελεσματικότητα αυτών βρίσκεται ακόμη σε αρχικά στάδια. Μερικές από αυτές που έχουν δείξει πολλά υποσχόμενα αποτελέσματα είναι οι εξής:

1. Τσουκνίδα

Η τσουκνίδα (Urtica dioica) έχει χρησιμοποιηθεί ως φυτικό φάρμακο στην παραδοσιακή ιατρική για αιώνες. Στοιχεία πρώιμων ερευνών δείχνουν πολλά υποσχόμενα αποτελέσματα της τσουκνίδας ως αντιισταμινικό.

Όταν η τσουκνίδα έρχεται σε επαφή με το δέρμα, τα τριχίδια στα φύλλα και τους μίσχους της απελευθερώνουν χημικές ουσίες, οι οποίες μπορεί να προκαλέσουν εξανθήματα. Ως αντιισταμινικό όμως χρησιμοποιείται συνήθως σε μορφή βάμματος, τσαγιού ή συμπληρώματος διατροφής και παρουσιάζει ήπιες μόνο παρενέργειες, όπως οι στομαχικές διαταραχές, η κατακράτηση υγρών και η διάρροια.

2. Βιταμίνη C

Η βιταμίνη C είναι γνωστό πως διαθέτει ισχυρές αντιοξειδωτικές και αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες. Τόσο η φλεγμονή όσο και το οξειδωτικό στρες είναι βασικές πτυχές των αλλεργιών, με αποτέλεσμα η βιταμίνη C να θεωρείται πολλά υποσχόμενη στην αντιμετώπισή τους.

Στοιχεία από μελέτες έχουν δείξει πως οι υψηλές δόσεις ενδοφλέβιας βιταμίνης C μπορούν να βελτιώσουν τα συμπτώματα της αλλεργίας, ενώ αντιστρόφως η ανεπάρκεια της βιταμίνης C μπορεί να οδηγήσει σε αλλεργίες.

Ωστόσο, απαιτείται προσοχή καθώς οι πολύ υψηλές δόσεις βιταμίνης C μπορεί να επηρεάσουν τα επίπεδα άλλων βιταμινών και μετάλλων.

3. Κερσετίνη

Η κερσετίνη είναι μια αντιοξειδωτική ένωση, η οποία συναντάται σε πολλά φυτά και φαίνεται να έχει αντιαλλεργικές και αντιισταμινικές ιδιότητες. Μια μελέτη προτείνει μάλιστα πως η κερσετίνη μπορεί να καταστέλλει την έκφραση ενός γονιδίου που συμβάλλει στην αλλεργική απόκριση ενάντια σε αλλεργιογόνα.

Η κερσετίνη είναι διαθέσιμη ως συμπλήρωμα διατροφής, αλλά υπάρχει και σε τρόφιμα, όπως ο άνηθος, τα φύλλα μάραθου, τα κρεμμύδια, η ρίγανη, οι πιπεριές τσίλι, τα μούρα, το σπανάκι, τα κεράσια, το μαρούλι και το σπαράγγι.

Άτομα που έχουν νεφρική νόσο και έγκυες ή θηλάζουσες γυναίκες πρέπει να συμβουλευτούν το γιατρό τους πριν την πρόσληψη συμπληρωμάτων κερσετίνης, καθώς αυτά μπορεί να μην είναι ασφαλή για εκείνους.

4. Πετασίτης

Ο πετασίτης (Petasites hybridus) είναι ένας θάμνος, ο οποίος χρησιμοποιείται στην παραδοσιακή ιατρική από τον Μεσαίωνα. Μια ανασκόπηση μελετών σχετικά με τη χρήση του πετασίτη για την ανακούφιση των αλλεργιών κατέληξε στο συμπέρασμα πως αυτός ήταν πιο αποτελεσματικός από ένα εικονικό φάρμακο και εξίσου αποτελεσματικός με ορισμένα αντιισταμινικά φάρμακα. Ωστόσο, τα στοιχεία αυτά παραμένουν προκαταρτικά και απαιτείται παραπάνω έρευνα.

Ο πετασίτης διατίθεται στο εμπόριο σε χάπια, εκχύλισμα ή αποξηραμένη μορφή. Ορισμένες μορφές του περιέχουν μερικές χημικές ουσίες που ονομάζονται αλκαλοειδή πυρρολιζιδίνης (PAs) και μπορεί να βλάπτουν το ήπαρ, τους πνεύμονες και την κυκλοφορία του αίματος. Ο πετασίτης χωρίς αλκαλοειδή πυρρολιζιδίνης θεωρείται ασφαλέστερος, αλλά μπορεί και αυτός να προκαλέσει ορισμένες παρενέργειες, όπως ρέψιμο, πονοκέφαλος, φαγούρα στα μάτια, διάρροια και προβλήματα αναπνοής.

5. Βρομελίνη

Η βρομελίνη είναι μια ομάδα ενζύμων που βρίσκονται στον ανανά και χρησιμοποιείται συχνά στην παραδοσιακή ιατρική. Ορισμένα στοιχεία ερευνών δείχνουν πως η βρομελίνη είναι αντιφλεγμονώδες και βοηθά στη ρινική συμφόρηση.

Συγκεκριμένα, σε μια μικρή μελέτη, η βρομελίνη φάνηκε να διεισδύει στους βλεννογόνους των ιγμορείων, γεγονός που θα μπορούσε να σημαίνει πως είναι αποτελεσματική στην αντιμετώπιση των αλλεργιών και άλλων καταστάσεων που αφορούν τη ρινική κοιλότητα.

Στον ανανά τα υψηλότερα επίπεδα βρομελίνης βρίσκονται στον πυρήνα και στο στέλεχός του, τα οποία δεν καταναλώνονται. Επομένως, δεν είναι εύκολο να προσληφθεί σε επαρκείς ποσότητες μόνο από την κατανάλωση ανανά.

Ιδιαίτερη προσοχή απαιτείται σε πιθανές σοβαρές αλληλεπιδράσεις που μπορεί να έχει η βρομελίνη με ορισμένα φάρμακα, όπως η αμοξικιλλίνη.

6. Προβιοτικά

Το προβιοτικά είναι ζωντανοί μικροοργανισμοί, οι οποίοι βρίσκονται στο γαστρεντερικό σωλήνα και παίζουν σημαντικό ρόλο στην υγεία του πεπτικού συστήματος, αλλά και τη γενικότερη υγεία ενός ανθρώπου.

Ορισμένες μελέτες δείχνουν πως τα προβιοτικά μπορεί να βοηθούν σε διαταραχές που σχετίζονται με το ανοσοποιητικό σύστημα, όπως οι αλλεργίες, αλλά τα στοιχεία είναι ακόμη ασαφή.

Τα προβιοτικά μπορούν να ληφθούν μέσω της διατροφής από τρόφιμα, όπως το γιαούρτι, το κεφίρ, η κομπούχα, τα τουρσί και ορισμένα προϊόντα σόγιας. Χρησιμοποιούνται επίσης σε μορφή συμπληρωμάτων διατροφής, τα οποία θεωρούνται γενικά ασφαλή, αλλά χρειάζεται περισσότερη έρευνα για την αποτελεσματικότητα της φαρμακευτικής τους χρήσης για την αντιμετώπιση των αλλεργιών.

Σε καμία περίπτωση δεν συνιστάται η διακοπή της λήψης αντιισταμινικών φαρμάκων ή η έναρξη της λήψης των παραπάνω φυτικών συμπληρωμάτων χωρίς τη συμβουλή του γιατρού.