Ο χαλκός είναι ένα μαλακό πορτοκαλο-κοκκινωπό μέταλλο που συναντάται φυσικά στο έδαφος, στο νερό και στα πετρώματα. Αποτελεί απαραίτητο ιχνοστοιχείο για τον ανθρώπινο οργανισμό και βρίσκεται σε ορισμένα τρόφιμα, αλλά και συμπληρώματα διατροφής.
Στο ανθρώπινο σώμα, ο χαλκός είναι απαραίτητος:
Τα επίπεδα χαλκού είναι συνήθως υψηλότερα στο ήπαρ και τον εγκέφαλο, αλλά σε μικρότερες συγκεντρώσεις ο χαλκός βρίσκεται και στους νεφρούς, στο πάγκρεας, στα οστά, στο μυϊκό ιστό και στην καρδιά. Τα επίπεδα του χαλκού είναι συνήθως υψηλότερα κατά την περίοδο της εγκυμοσύνης λόγω της δράσης των οιστρογόνων.
Δεδομένου του ότι δεκάδες ένζυμα σε όλο το σώμα χρησιμοποιούν χαλκό για την εκτέλεση μεταβολικών διεργασιών, θεωρείται πως η περίσσεια ή η ανεπάρκεια χαλκού μπορεί να προκαλέσουν διακοπή των φυσιολογικών αυτών διεργασιών και να επηρεάσουν αρνητικά την υγεία. Το σώμα συνήθως μπορεί να ρυθμίσει αποτελεσματικά τα επίπεδα χαλκού από μόνο του, αλλά ορισμένοι παράγοντες, όπως η γήρανση, οι περιβαλλοντικές συνθήκες και οι γενετικές μεταλλάξεις μπορεί να οδηγήσουν σε προβλήματα υγείας που διαταράσσουν τα επίπεδά του.
Ο χαλκός μπορεί να προσληφθεί μέσω της διατροφής, αλλά και μέσω συμπληρωμάτων. Τα συμπληρώματα χαλκού περιέχουν χηλικό χαλκό και χρησιμοποιούνται συνήθως από άτομα που έχουν ανεπάρκεια και παρουσιάζουν αυξημένο κίνδυνο αναιμίας. Η συνιστώμενη ημερήσια πρόσληψη χαλκού σε μικρογραμμάρια (mcg) για την κάθε ηλικία φαίνεται στον παρακάτω πίνακα.
ΟΜΑΔΑ | ΣΥΝΙΣΤΩΜΕΝΗ ΗΜΕΡΗΣΙΑ ΔΟΣΗ ΧΑΛΚΟΥ |
Βρέφη έως 12 μηνών | 200 mcg |
Παιδιά ηλικίας 1 έως 3 ετών | 340 mcg |
Παιδιά ηλικίας 4 έως 8 ετών | 440 mcg |
Παιδιά ηλικίας 9 έως 13 ετών | 700 mcg |
Έφηβοι ηλικίας 14 έως 18 ετών | 890 mcg |
Ενήλικες άνω των 19 ετών | 900 mcg |
Έγκυες γυναίκες | 1.000 mcg |
Θηλάζουσες μητέρες | 1.300 mcg |
Ο χαλκός βρίσκεται σε υψηλότερες ποσότητες σε τρόφιμα πλούσια σε πρωτεΐνη, όπως τα κρέατα οργάνων, τα οστρακοειδή, τα ψάρια και οι ξηροί καρποί, αλλά και στα δημητριακά ολικής αλέσεως και στη σοκολάτα. Μερικές από τις καλύτερες διατροφικές πηγές χαλκού είναι οι εξής:
Η ανεπάρκεια χαλκού είναι σπάνια σε υγιείς ανθρώπους και εμφανίζεται κυρίως σε άτομα με γενετικές διαταραχές ή προβλήματα δυσαπορρόφησης, όπως η νόσος του Crohn και η κοιλιοκάκη.
Μια γενετική πάθηση, γνωστή ως νόσος Menkes, παρεμβαίνει στην απορρόφηση του χαλκού με αποτέλεσμα να οδηγεί σε σοβαρή ανεπάρκεια χαλκού που θα μπορούσε να αποβεί θανατηφόρα άμα αφεθεί αθεράπευτη.
Η ανεπάρκεια χαλκού μπορεί επίσης να προκύψει ως αποτέλεσμα της λήψης υψηλών δόσεων συμπληρωμάτων ψευδάργυρου, ο οποίος σε υψηλές συγκεντρώσεις στο σώμα παρεμποδίζει την απορρόφηση του χαλκού στο λεπτό έντερο.
Ορισμένες ενδείξεις της ανεπάρκειας χαλκού είναι οι εξής:
Η τοξικότητα λόγω υψηλών επιπέδων χαλκού είναι σπάνια, διότι το σώμα έχει την ικανότητα να αποβάλει αποτελεσματικά την περίσσεια χαλκού. Ωστόσο, έχει παρατηρηθεί πως στην περίπτωση της νόσου του Wilson, μιας σπάνιας γενετικής πάθησης, προκαλείται συσσώρευση του χαλκού σε διάφορα μέρη του σώματος, όπως το ήπαρ, το αίμα, ο εγκέφαλος, κλπ. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την πιθανή εμφάνιση σοβαρής ηπατικής νόσου (κίρρωσης) ή εγκεφαλικής βλάβης.
Άλλα συμπτώματα που μπορεί να εμφανιστούν λόγω των υψηλών επιπέδων χαλκού είναι τα εξής:
Οι αλλεργίες μπορεί να είναι ένα προβληματικό και ανησυχητικό ζήτημα για πολλούς γονείς, ειδικά όταν…
Η πρωτεΐνη παίζει πολλούς σημαντικούς ρόλους στην ανθρώπινη υγεία και ως εκ τούτου, η κατανάλωση…
Τα τελευταία χρόνια, η συζήτηση γύρω από το σωματικό βάρος έχει γίνει τόσο για την…
Η διάσειση είναι ένας τύπος τραυματικής εγκεφαλικής βλάβης που δεν πρέπει να λαμβάνεται αψήφιστα, ιδίως…
Το σαπούνι από κατσικίσιο γάλα συγκέντρωσε πρόσφατα την προσοχή ως φυσικό θαύμα για την περιποίηση…
Ο καρκίνος του προστάτη είναι ένας από τους πιο κοινούς τύπους καρκίνου μεταξύ των ανδρών.…