Τι είναι ο πυρετός;

Ο πυρετός είναι επίσης γνωστός ως υπερθερμία ή αυξημένη θερμοκρασία σώματος. Περιγράφει της θερμοκρασίας σώματος που είναι υψηλότερη από το φυσιολογικό. Ο πυρετός μπορεί να επηρεάσει παιδιά και ενήλικες.

Μία βραχυπρόθεσμη αύξηση της θερμοκρασίας βοηθά το σώμα να καταπολεμήσει ασθένειες. Όμως, ο υψηλός πυρετός μπορεί να είναι σύμπτωμα μιας σοβαρής πάθησης που απαιτεί άμεση ιατρική φροντίδα.

Ποιες ενδείξεις πρέπει να αναζητήσετε

Η αναγνώριση του πυρετού θα σας βοηθήσει να λάβετε κατάλληλη θεραπεία και να ελέγξετε την κατάσταση. Η φυσιολογική θερμοκρασία του σώματος είναι 36,6-37 ᵒC. Ωστόσο, η ακριβής τιμή ποικίλει ελαφρώς για κάθε άτομο.

Η φυσιολογική θερμοκρασία του σώματος επίσης παρουσιάζει διακυμάνσεις ανάλογα με την ώρα της ημέρας. Τείνει να είναι χαμηλότερη το πρωί και υψηλότερη αργά το απόγευμα και το βράδυ.

Άλλοι παράγοντες, όπως ο έμμηνος κύκλος ή η έντονη άσκηση, μπορούν επίσης να επηρεάσουν τη θερμοκρασία του σώματος.

Για τον έλεγχο της θερμοκρασίας του παιδιού σας χρησιμοποιήστε ένα θερμόμετρο του στόματος, της μασχάλης ή του πρωκτού.

Ένα θερμόμετρο στόματος θα πρέπει να τοποθετείται κάτω από τη γλώσσα για 3 λεπτά.

Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε ένα θερμόμετρο στόματος για να λάβετε τη θερμοκρασία και από τις μασχάλες. Απλά τοποθετήστε το θερμόμετρο στη μασχάλη και λυγίστε το χέρι σας ή το χέρι του παιδιού σας πάνω από το στήθος. Περιμένετε 4 με 5 λεπτά προτού απομακρύνετε το θερμόμετρο.

Ένα θερμόμετρο πρωκτού μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τη μέτρηση της θερμοκρασίας σε βρέφη. Για να το χρησιμοποιήσετε:

• Τοποθετήστε μία μικρή ποσότητα βαζελίνης στο θερμόμετρο.
• Ξαπλώστε το μωρό σας μπρούμυτα και εισάγετε το θερμόμετρο περίπου μία ίντσα στον πρωκτό.
• Κρατήστε το θερμόμετρο και το μωρό ακίνητα για τουλάχιστον 3 λεπτά.

Γενικά, ένα μωρό έχει πυρετό όταν η θερμοκρασία σώματος ξεπερνά τους 38 ᵒC. Ένα παιδί έχει πυρετό όταν η θερμοκρασία ξεπερνά τους 37,5 ᵒC. Ένας ενήλικας έχει πυρετό όταν η θερμοκρασία ξεπερνά τους 37,2-37,5 ᵒC.

Τι προκαλεί συνήθως τον πυρετό;

Ο πυρετός συμβαίνει όταν ένα μέρος του εγκεφάλου, που ονομάζεται υποθάλαμος, αυξάνει το σημείο της φυσιολογικής θερμοκρασίας του σώματος. Όταν αυτό συμβεί, μπορεί να αισθάνεστε ρίγος και να φορέσετε περισσότερα ρούχα ή μπορεί να αρχίσετε να τρέμετε, ώστε το σώμα να παράγει περισσότερη θερμότητα. Αυτό εν τέλει οδηγεί σε υψηλότερη θερμοκρασία σώματος.

Υπάρχουν πολλές διαφορετικές παθήσεις που μπορεί να πυροδοτήσουν πυρετό. Ορισμένες πιθανές αιτίες είναι οι εξής:

• Λοιμώξεις, όπως γρίπη και πνευμονία
• Ορισμένα εμβόλια, όπως το εμβόλιο της διφθερίτιδας ή του τετάνου (στα παιδιά)
• Οδοντοφυΐα (σε βρέφη)
• Ορισμένες φλεγμονώδεις νόσοι, όπως η ρευματοειδής αρθρίτιδα και η νόσος του Crohn
• Θρόμβοι του αίματος
• Τροφική δηλητηρίαση
• Θερμοπληξία
• Φάρμακα, όπως αντιβιοτικά

Ανάλογα με την αιτία του πυρετού, επιπρόσθετα συμπτώματα μπορεί να περιλαμβάνουν:

• Εφίδρωση
• Ρίγος
• Πονοκέφαλο
• Πόνο στους μύες
• Απώλεια όρεξης
• Αφυδάτωση
• Γενική αδυναμία

Πώς αντιμετωπίζεται ο πυρετός στο σπίτι;

Η φροντίδα για τον πυρετό εξαρτάται από τη σοβαρότητά του. Ένας ήπιος πυρετός χωρίς άλλα συμπτώματα τυπικά δεν απαιτεί θεραπεία. Πίνετε άφθονα υγρά και ξεκουραστείτε όσο το δυνατόν περισσότερο ώστε ο πυρετός να υποχωρήσει.

Όταν ο πυρετός συνοδεύεται από ήπια συμπτώματα, όπως μία γενικευμένη δυσφορία ή αφυδάτωση, μπορείτε να αντιμετωπίσετε την αυξημένη θερμοκρασία σώματος:

• Κάνοντας τακτικά ντους
• Βελτιώνοντας τη θερμοκρασία δωματίου όπου το άτομο ξεκουράζεται
• Λαμβάνοντας ακεταμινοφαίνη ή ιβουπροφαίνη
• Πίνοντας άφθονα υγρά

Πότε πρέπει να επισκεφτείτε το γιατρό σας για τον πυρετό

Ένας ήπιος πυρετός τυπικά αντιμετωπίζεται στο σπίτι. Σε μερικές περιπτώσεις, όμως, ο πυρετός αποτελεί σύμπτωμα μιας σοβαρής ιατρικής πάθησης που χρήζει άμεσης θεραπείας.

Θα πρέπει να πάτε το μωρό σας στον παιδίατρο εάν:

• Είναι μικρότερο από 3 μηνών και έχει πυρετό άνω των 38 ᵒC
• Είναι μεταξύ 3 και 6 μηνών, έχει πυρετό πάνω από 38,9 ᵒC και μοιάζει ευερέθιστο, ληθαργικό ή παρουσιάζει δυσφορία
• Είναι μεταξύ 6 και 24 μηνών και έχει πυρετό πάνω από 38,9 ᵒC που διαρκεί περισσότερο από μία ημέρα

Θα πρέπει ο παιδίατρος να δει το παιδί σας εάν:

• Έχει πυρετό πάνω από 39 ᵒC
• Έχει πυρετό για περισσότερο από τρεις ημέρες
• Δεν έχει καλή οπτική επαφή μαζί σας
• Εμφανίζει ευερεθιστότητα
• Έχει κάνει πρόσφατα ένα ή περισσότερα εμβόλια
• Έχει μία σοβαρή ασθένεια ή εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα
• Έχει ταξιδέψει πρόσφατα σε μία αναπτυσσόμενη χώρα

Θα πρέπει να καλέσετε τον γιατρό σας εάν εσείς:

• Έχετε θερμοκρασία σώματος που υπερβαίνει τους 39,4 ᵒC
• Έχετε πυρετό για περισσότερο από τρεις ημέρες
• Έχετε μία σοβαρή πάθηση ή εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα
• Έχετε ταξιδέψει πρόσφατα σε αναπτυσσόμενη χώρα

Εσείς ή το παιδί σας θα πρέπει να επισκεφθείτε το γιατρό όσο το δυνατόν συντομότερα εάν ο πυρετός συνοδεύεται από κάποιο από τα παρακάτω συμπτώματα:

• Έντονο πονοκέφαλο
• Διόγκωση του λαιμού
• Δερματικό εξάνθημα, ειδικά εάν το εξάνθημα επιδεινώνεται
• Ευαισθησία στο έντονο φως
• Ακαμψία και πόνο στον αυχένα
• Επίμονο εμετό
• Αεικινησία ή ευερεθιστότητα
• Κοιλιακό άλγος
• Πόνο κατά την ούρηση
• Μυϊκή αδυναμία
• Δυσκολία στην αναπνοή ή πόνο στο στήθος
• Σύγχυση

Ο γιατρός θα πραγματοποιήσει μία κλινική εξέταση και θα ζητήσει διαγνωστικές εξετάσεις. Έτσι, θα καθορίσει την αιτία του πυρετού και θα διαμορφώσει ένα αποτελεσματικό θεραπευτικό πλάνο.

Πότε ο πυρετός αποτελεί επείγον ιατρικό περιστατικό;

Κατευθυνθείτε στα πλησιέστερα επείγοντα ή καλέστε το 166 αν εσείς ή το παιδί σας βιώνετε οποιοδήποτε από τα ακόλουθα:

• Σύγχυση
• Ανικανότητα βάδισης
• Δυσκολία στην αναπνοή
• Πόνο στο στήθος
• Επιληπτικές κρίσεις
• Παραισθήσεις
• Ανεξέλεγκτο κλάμα (στα παιδιά)

Πώς μπορεί να προληφθεί ο πυρετός;

Η περιορισμένη έκθεση σε μολυσματικούς παράγοντες είναι ένας από τους καλύτερους τρόπους πρόληψης του πυρετού. Οι μολυσματικοί παράγοντες συχνά προκαλούν αύξηση της θερμοκρασίας του σώματος. Ακολουθούν ορισμένες συμβουλές που θα σας βοηθήσουν να μειώσετε την έκθεση:

• Πλένετε τα χέρια σας τακτικά, ειδικά πριν το φαγητό, μετά τη χρήση της τουαλέτας και μετά το συγχρωτισμό με μεγάλο πλήθος ατόμων.
• Δείξτε στα παιδιά σας πώς να πλένουν κατάλληλα τα χέρια τους. Διδάξτε τους πώς να καλύπτουν τις δύο πλευρές των χεριών με σαπούνι και να τα ξεπλένουν ενδελεχώς με ζεστό νερό.
• Να έχετε πάντα μαζί σας αντισηπτικό ή αντιμικροβιακά μαντηλάκια. Είναι ιδιαίτερα χρήσιμα όταν δεν έχετε πρόσβαση σε σαπούνι και νερό.
• Αποφύγετε να αγγίζετε τη μύτη, τα μάτια ή το στόμα σας. Αν το κάνετε αυτό, είναι ευκολότερο για τους ιούς και τα βακτήρια να εισέλθουν στο σώμα και να προκαλέσουν μόλυνση.
• Καλύψτε το στόμα σας όταν βήχετε και τη μύτη σας όταν φτερνίζεστε. Διδάξτε τα παιδιά σας να κάνουν το ίδιο.
• Αποφύγετε την κοινή χρήση ποτηριών και μαχαιροπίρουνων με άλλα άτομα.

Βιβλιογραφία

Fever in children. (n.d.).
stanfordchildrens.org/en/topic/default?id=fever-in-children-90-P02512

Lim T. (2015). Kids’ fevers: When to worry, when to relax.
health.clevelandclinic.org/kids-fevers-when-to-worry-when-to-relax/

Mayo Clinic Staff. (2017). Fever.
mayoclinic.org/diseases-conditions/fever/symptoms-causes/syc-20352759

Mayo Clinic Staff. (2019). Thermometer basics: Taking your child’s temperature.
mayoclinic.org/healthy-lifestyle/infant-and-toddler-health/in-depth/thermometer/art-20047410