Σύνδρομο διαρρέοντος εντέρου: Πώς συμβάλει στην εμφάνιση αυτοάνοσων νοσημάτων;

Τα τελευταία χρόνια, όλο και περισσότερα επιστημονικά στοιχεία αποκαλύπτουν πως η υγεία του εντέρου παίζει σημαντικό ρόλο στη συνολική ευημερία ενός ατόμου. Συγκεκριμένα, η μικροχλωρίδα του εντέρου θεωρείται πως παίζει σημαντικό ρόλο στη διατήρηση της ακεραιότητας της επιθηλιακής επένδυσής του, η οποία βοηθά στην προστασία του ανθρώπινου οργανισμού από περιβαλλοντικούς παράγοντες που μπορεί να προκαλέσουν ζημιές. Σε περίπτωση που η διαπερατότητα του επιθηλιακού φραγμού εξασθενήσει, τότε υπάρχει κίνδυνος εμφάνισης φλεγμονής και διαφόρων προβλημάτων υγείας.

Τι είναι το σύνδρομο διαρρέοντος εντέρου;

Ο γαστρεντερικός σωλήνας παίζει σημαντικό ρόλο στην προστασία του ανθρώπινου σώματος από τις επιβλαβείς ουσίες. Συγκεκριμένα, τα τοιχώματα του εντερικού σωλήνα είναι επενδυμένα από μια κυτταρική στρώση, η οποία εμποδίζει την είσοδο των επικίνδυνων τοξινών, επιβλαβών βακτηρίων και άπεπτων σωματιδίων τροφής στο εσωτερικό του σώματος και στην κυκλοφορία του αίματος.

Μικρά κενά στο εντερικό τοίχωμα επιτρέπουν τη διέλευση νερού και θρεπτικών συστατικών στο εσωτερικό του, αλλά όχι των επιβλαβών ουσιών. Κάτω από ορισμένες συνθήκες (πχ. διατάραξη της ισορροπίας της μικροχλωρίδας του εντέρου), μπορεί να προκληθεί φλεγμονή στο εσωτερικό του εντέρου και να επηρεαστεί η σταθερότητα του τοιχώματός του. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση της διαπερατότητας του εντερικού τοιχώματος και εισχώρηση των βλαβερών ουσιών από το έντερο στην κυκλοφορία του αίματος. Αυτή η κατάσταση είναι γνωστή ως σύνδρομο διαρρέοντος ή διαπερατού εντέρου (leaky gut syndrome).

Τι είναι τα αυτοάνοσα νοσήματα;

Τα αυτοάνοσα νοσήματα είναι φλεγμονώδεις παθήσεις, οι οποίες προκαλούνται όταν το ανοσοποιητικό σύστημα επιτίθεται στα ίδια τα κύτταρα του ανθρώπινου οργανισμού, λόγω λανθασμένης αναγνώρισής τους ως απειλή. Τα πιο κοινά αυτοάνοσα νοσήματα είναι:

• Σακχαρώδης διαβήτης τύπου 1
• Συστηματικός Ερυθηματώδης Λύκος
• Ρευματοειδής αρθρίτιδα
• Ελκώδης κολίτιδα
• Σκλήρυνση κατά πλάκας
• Ψωρίαση
• Θυρεοειδίτιδα Χασιμότο
• Κοιλιοκάκη

Πώς σχετίζεται το σύνδρομο του διαρρέοντος εντέρου με την εμφάνιση αυτοάνοσων νοσημάτων;

Σε άτομα που πάσχουν από το σύνδρομο διαρρέοντος εντέρου, η διαπερατότητα του εντερικού τοιχώματος είναι αυξημένη, με αποτέλεσμα να μπορούν να διέλθουν μέσω αυτού μεγαλύτερα επιβλαβή σωματίδια (τοξίνες, βλαβερά βακτήρια) και να εισέλθουν στην κυκλοφορία του αίματος. Στη συνέχεια, καθώς αυτά τα σωματίδια μετακινούνται προς διάφορα μέρη του σώματος ενεργοποιούν το ανοσοποιητικό σύστημα, το οποίο τα αναγνωρίζει ως επικίνδυνους εισβολείς και προκαλείται φλεγμονή. Η φλεγμονή αυτή μπορεί να επιδεινωθεί με την πάροδο του χρόνου και να προκαλέσει μια νέα σειρά συμπτωμάτων, που οδηγούν σε επίθεση του ανοσοποιητικού συστήματος σε υγιή κύτταρα και όργανα. Αυτό ενδεχομένως να έχει ως αποτέλεσμα την ανάπτυξη αυτοάνοσων νοσημάτων.

Αρκετές μελέτες έχουν συνδέσει το σύνδρομο διαρρέοντος έντερου με διάφορες χρόνιες παθήσεις, ειδικά αυτοάνοσες, όπως για παράδειγμα η κοιλιοκάκη, ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου 1 και το σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου. Ωστόσο, υπάρχουν και απόψεις που υποστηρίζουν πως το σύνδρομο διαρρέοντος εντέρου μπορεί να μην είναι η υποκείμενη αιτία εμφάνισης των αυτοάνοσων νοσημάτων, αλλά ένα σύμπτωμα αυτών. Για το λόγο αυτό απαιτείται περαιτέρω έρευνα σχετικά με το θέμα.

Τι προκαλεί το σύνδρομο διαρρέοντος εντέρου;

Τα αίτια εμφάνισης του συνδρόμου διαρρέοντος εντέρου είναι ακόμη άγνωστα. Μια πρωτεΐνη, γνωστή ως ζονουλίνη, είναι ο μόνος αναγνωρισμένος ρυθμιστής της διαπερατότητας του εντερικού τοιχώματος. Δύο παράγοντες, που πυροδοτούν την ενεργοποίηση της ζονουλίνης και αύξηση της διαπερατότητας του εντερικού τοιχώματος, είναι η διατάραξη της ισορροπίας της εντερικής μικροχλωρίδας και η γλουτένη.

Άλλοι παράγοντες που θεωρείται πως ενδεχομένως παίζουν ρόλο στην αύξηση της εντερικής διαπερατότητας είναι οι εξής:

• Υπερβολική κατανάλωση ζάχαρης
• Μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα (ΜΣΑΦ)
• Υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ
• Χρόνια φλεγμονή
• Έλλειψη απαραίτητων θρεπτικών συστατικών
• Χρόνιο στρες
• Υπερανάπτυξη ζύμης