Θεραπεία του HIV: Μια γυναίκα αναρρώνει πλήρως

Μια μεσήλικη Αμερικανίδα μικτής καταγωγής φαίνεται να είναι η πρώτη γυναίκα και το τρίτο άτομο σε όλο τον κόσμο που αναρρώνει πλήρως από τον ιό HIV. Η γυναίκα είχε υποβληθεί σε χημειοθεραπεία, καθώς έπασχε από οξεία μυελογενή λευχαιμία, στα πλαίσια της οποίας έλαβε θεραπεία με μεταμόσχευση βλαστοκυττάρων. Τα μοσχεύματα που χρησιμοποιήθηκαν ήταν δύο ειδών: αιμοποιητικά βλαστοκύτταρα από συγγενικό της άτομο και αιμοποιητικά κύτταρα από τον ομφάλιο λώρο μη συγγενικού νεογέννητου. Τα βλαστοκύτταρα του ενήλικου ατόμου χρησιμοποιούνται για τη γρήγορη αποκατάσταση του αριθμού των κυττάρων του αίματος, ενώ τα βλαστοκύτταρα που προέρχονται από το νεογέννητο χρησιμοποιούνται για την μακροπρόθεσμη παραγωγή κυττάρων του αίματος, εφόσον ο οργανισμός αδυνατεί να τα παράγει μόνος του. Η δεύτερη κατηγορία κυττάρων χρησιμοποιείται όταν δεν μπορεί να βρεθεί άλλος συμβατός δότης και τις περισσότερες φορές η διαδικασία αυτή στέφεται με επιτυχία, ακόμα και αν οι ανοσολογικοί δείκτες του δότη και του δέκτη δεν ταυτίζονται πλήρως. Για τη συγκεκριμένη μεταμόσχευση, χρησιμοποιήθηκαν βλαστοκύτταρα που έφεραν ένα γονίδιο που προσδίδει ανθεκτικότητα έναντι στον HIV. Συγκεκριμένα, το γονίδιο CCR5 κωδικοποιεί έναν κυτταρικό υποδοχέα στον οποίο προσδένεται ο HIV για να εισβάλλει στα κύτταρα του οργανισμού, αλλά η μετάλλαξη του γονιδίου CCR5Δ32 αποτρέπει την είσοδο του ιού στα κύτταρα.

Πώς ο ιός εξαφανίστηκε από τον οργανισμό της γυναίκας;

3 μήνες μετά την μεταμόσχευση των βλαστοκυττάρων, παρατηρήθηκε ότι τα κύτταρα του αίματος της ασθενούς προέρχονταν όλα από τα βλαστοκύτταρα του ομφάλιου λώρου που έφερε ανθεκτικότητα στον HIV. Όταν η γυναίκα υποβλήθηκε σε εξαιρετικά ευαίσθητες δοκιμασίες για τον ποσοτικό προσδιορισμό του HIV, δεν μπόρεσαν να ανιχνευθούν ίχνη του ιού στον οργανισμό της. Επόμενο βήμα ήταν να σταματήσει να λαμβάνει αντιρετροϊκή θεραπεία για την καταστολή του ιού. Πλέον έχουν περάσει 14 μήνες από τη θεραπεία και ο ιός δεν έχει επανεμφανιστεί στον οργανισμό της, ενώ παράλληλα έχει αναρρώσει και από τη λευχαιμία εδώ και 4 χρόνια.

Αξίζει να σημειωθεί ότι έχουν σημειωθεί μόνο άλλα δύο άτομα σε όλο τον κόσμο που έχουν αναρρώσει πλήρως από τον HIV, και οι δύο άντρες. Ταυτόχρονα, η συγκεκριμένη γυναίκα είναι το πρώτο άτομο μεικτής καταγωγής που λαμβάνει θεραπεία με βλαστοκύτταρα κατά του HIV, αφού η μετάλλαξη CCR5Δ32 συναντάται κυρίως σε άτομα Ευρωπαϊκής καταγωγής. Επιπλέον, τα κύτταρα ομφάλιου λώρου χρησιμοποιήθηκαν για πρώτη φορά κατ’ αυτό τον τρόπο προκειμένου να εκφραστεί το γονίδιο CCR5Δ32 σε άτομα μη Ευρωπαϊκής καταγωγής, για τα οποία θα ήταν εξαιρετικά δύσκολο να βρεθεί συμβατός ενήλικος δότης που έφερε τη συγκεκριμένη μετάλλαξη. Ωστόσο, η περίπτωση της γυναίκας αποτελεί ένα ιδιαίτερα ενδιαφέρον περιστατικό, καθώς έτσι υπάρχει μια κατεύθυνση στην οποία μπορεί να στραφεί το ερευνητικό ενδιαφέρον για την εύρεση θεραπείας του HIV. Βέβαια, παρόλο που δεν φέρει ίχνη του HIV στον οργανισμό της εδώ και μήνες, θεωρείται ότι ο ιός βρίσκεται σε μακροχρόνια ύφεση, χωρίς να έχει εξαλειφθεί τελείως.

Βρέθηκε η οριστική θεραπεία του HIV;

Η ιατρική ομάδα που ανέλαβε τη μεταμόσχευση των βλαστοκυττάρων δήλωσε πως η μεταμόσχευση αυτή, που έγινε με σκοπό τη θεραπεία της λευχαιμίας, είναι μια αρκετά ριψοκίνδυνη διαδικασία, και δεν υπάρχουν βλέψεις προς το παρόν για το ότι μπορεί να εφαρμοστεί σε παγκόσμια κλίμακα για τη θεραπεία των εκατομμυρίων ατόμων που είναι θετικά στον HIV. Η μεταμόσχευση θεωρείται σχετικά επικίνδυνη και μπορεί να εφαρμοστεί μόνο σε ασθενείς θετικούς στον HIV που πάσχουν από καρκίνο και χρειάζονται μεταμόσχευση βλαστοκυττάρων του αίματος. Επιπλέον, οι ειδικοί τονίζουν ότι η εύρεση θεραπείας είναι μόνο ένα μέρος στη μάχη κατά του HIV, αφού ήδη υπάρχουν διαθέσιμες αντιρετροϊκές θεραπείες που προστατεύουν το ανοσοποιητικό σύστημα, παρέχοντας μια μακρά και υγιή ζωή στα οροθετικά άτομα, αλλά και καταστέλλουν την ύπαρξη του ιού στον οργανισμό, εμποδίζοντας τη μετάδοσή του στους σεξουαλικούς τους συντρόφους. Το σημαντικότερο βήμα είναι η καταπολέμηση του στιγματισμού που συνοδεύει τα οροθετικά άτομα.