Υψηλή αρτηριακή πίεση: Συμπτώματα, αιτίες, διατροφή και θεραπεία

Τι είναι η υψηλή αρτηριακή πίεση;

Η υψηλή αρτηριακή πίεση (υπέρταση), ορίζεται ως η υψηλή πίεση (τάση) που ασκείται στις αρτηρίες, στα αγγεία δηλαδή που μεταφέρουν αίμα από την καρδιά στο υπόλοιπο σώμα.

Η συστολική αρτηριακή πίεση (ο κορυφαίος αριθμός) είναι η πίεση που ασκείται στις αρτηρίες καθώς η καρδιά συστέλλεται, ενώ η διαστολική πίεση (ο μικρότερος αριθμός) είναι η πίεση που ασκείται στις αρτηρίες καθώς η καρδιά χαλαρώνει. Οι μονάδες μέτρησης της αρτηριακής πίεσης είναι τα χιλιοστά υδραργύρου (mm Hg).

Το 2017, η Αμερικανική Ακαδημία Καρδιολογίας εξέδωσε νέες κατευθυντήριες γραμμές για την υψηλή αρτηριακή πίεση, ως ακολούθως:

Αυξημένη αρτηριακή πίεση: 120/80 και 129/80 mm Hg
Υπέρταση: 130/80 mm Hg ή μεγαλύτερη
Υπέρταση σταδίου 1: 130-139 ή 80-89 mm Hg
Υπέρταση σταδίου 2: 140 mm Hg ή υψηλότερη ή 90 mm Hg ή μεγαλύτερη

Ποιες επιπλοκές μπορεί να προκαλέσει η υψηλή αρτηριακή πίεση;

Η υψηλή αρτηριακή πίεση μπορεί να οδηγήσει σε καρδιακές παθήσεις, νεφρική νόσο, σκλήρυνση των αρτηριών (αθηροσκλήρωση), βλάβη στα μάτια και σε εγκεφαλικό επεισόδιο (εγκεφαλική βλάβη).

Σημειώνεται ότι η υπέρταση αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα προβλήματα για τη δημόσια υγεία. Μάλιστα, με βάση τις νέες κατευθυντήριες γραμμές που προσδιορίζουν την υψηλή αρτηριακή πίεση, η Αμερικανική Ένωση Καρδιολογίας εκτιμά ότι επηρεάζονται σχεδόν οι μισοί ενήλικες (46%) στις Ηνωμένες πολιτείες.

Τι σημαίνουν οι μετρήσεις της αρτηριακής πίεσης;

Οι μετρήσεις της πίεσης του αίματος, διαφέρουν από άτομο σε άτομο ανάλογα με την ηλικία, ενώ κατά τη διάρκεια της ημέρας παρατηρούνται διακυμάνσεις. Παράγοντες όπως το άγχος, διάφορα τρόφιμα (καφεΐνη ή αλάτι), το κάπνισμα και η άσκηση, αυξάνουν την αρτηριακή πίεση.

Η Αμερικανική Ένωση Καρδιολογίας ορίζει τη φυσιολογική αρτηριακή πίεση ως μικρότερη από 120/80. Η αυξημένη πίεση του αίματος κυμαίνεται μεταξύ 120/80 και 129/80, ενώ η υπέρταση ορίζεται ως 130/80 ή μεγαλύτερη. Σημειώνεται ότι κατά την εγκυμοσύνη, η αρτηριακή πίεση πρέπει να είναι κάτω από 120/80.

Στην περίπτωση που η αρτηριακή σας πίεση φτάσει στο πιο ψηλό επιτρεπτό σημείο, τότε θα πρέπει να επισκεφτείτε το γιατρό σας, κυρίως αν ταλαιπωρήστε και από άλλες καταστάσεις υγείας, όπως ο διαβήτης ή οι καρδιακές παθήσεις. Ο γιατρός σας θα σας συνταγογραφήσει τα κατάλληλα φάρμακα και θα σας προτείνει αλλαγές στις συνήθειες σας.

Σημειώνεται ότι η υψηλή αρτηριακή πίεση (για παράδειγμα, 180/110 ή υψηλότερη), μπορεί να υποδεικνύει μια σοβαρή κατάσταση υγείας που χρειάζεται άμεση περίθαλψη. Μάλιστα, εάν συνοδεύεται από συμπτώματα όπως πόνος στο στήθος, δύσπνοια, πονοκέφαλος, ζάλη, πόνος στην πλάτη ή στην κοιλιά, πρέπει να αναζητήσετε άμεσα ιατρική βοήθεια. Αν δεν έχετε άλλα συμπτώματα, τότε περιμένετε για λίγο και ξαναμετρήστε την. Αν και πάλι είναι αυξημένη τότε μιλήστε με το γιατρό σας.

Από την άλλη, εάν η αρτηριακή σας πίεση είναι μικρότερη από 100/60, τότε μπορεί να έχετε χαμηλή αρτηριακή πίεση (υπόταση), ανάλογα με τα συμπτώματα που παρουσιάζετε. Και σε αυτή την περίπτωση συνιστάται να μιλήσετε με τον γιατρό σας.

Ποια είναι τα συμπτώματα της υπέρτασης;

Πολλές φορές η υπέρταση δεν προκαλεί συμπτώματα και ως εκ τούτου χαρακτηρίζεται ως “σιωπηλός δολοφόνος”. Η μακροχρόνια υψηλή αρτηριακή πίεση μπορεί να οδηγήσει σε πολλαπλές επιπλοκές, όπως καρδιακή προσβολή, νεφρική νόσο ή εγκεφαλικό επεισόδιο.

Μερικοί άνθρωποι εμφανίζουν συμπτώματα όπως:

Πονοκέφαλος
Ζάλη
Δυσκολία στην αναπνοή
Θολή όραση
Αίσθημα παλμών στο λαιμό ή στο κεφάλι
Ναυτία

Ποιες είναι οι αιτίες της υπέρτασης;

Οι αιτίες της υπέρτασης είναι πολυπαραγοντικές, πράγμα που σημαίνει ότι υπάρχουν διάφοροι παράγοντες, των οποίων τα συνδυασμένα αποτελέσματα, προκαλούν υπέρταση.

Υψηλή πρόσληψη αλατιού ή ευαισθησία στο αλάτι: Από αυτή την κατάσταση επηρεάζονται κυρίως οι ηλικιωμένοι, οι Αφροαμερικανοί, οι παχύσαρκοι και τα άτομα με νεφρικά προβλήματα.
Γενετική προδιάθεση για υψηλή αρτηριακή πίεση: Οι άνθρωποι των οποίων ο ένας ή και οι δυο τους γονείς πάσχουν από υπέρταση, διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο να εμφανίσουν υπέρταση, περίπου στο διπλάσιο συγκριτικά με τον γενικό πληθυσμό.
Αυξημένη περιφερική αρτηριακή ακαμψία: Πρόκειται για μια ιδιαίτερη ανωμαλία των αρτηριών, η οποία οδηγεί σε αυξημένη αντίσταση (δυσκαμψία) στις μικροσκοπικές αρτηρίες. Η εν λόγω ανωμαλία, αναπτύσσεται σε άτομα μεγαλύτερης ηλικίας που είναι παχύσαρκα, που δεν ασκούνται και που καταναλώνουν υψηλές ποσότητες αλατιού.

Πώς διαγιγνώσκεται η υπέρταση;

Για να γίνει διάγνωση της υπέρτασης, η αρτηριακή πίεση πρέπει να ελεγχθεί σε δυο διαφορετικές επισκέψεις στο γιατρό, σε διαφορετικές ώρες την κάθε φορά. Μάλιστα, ο γιατρός ενδέχεται να σας ζητήσει να κρατάτε σημειώσεις για τις τιμές της πίεσης σας για ένα μικρό χρονικό διάστημα, ώστε να ελέγξει τις διακυμάνσεις. Στην περίπτωση που η πίεση σας είναι σταθερά πάνω από 134/80, τότε ο γιατρός θα σας διαγνώσει με υπέρταση. Σε αυτή την περίπτωση θα σας προτείνει αλλαγές στον τρόπο ζωής σας και θα σας συνταγογραφήσει φάρμακα.

Ποια είναι η θεραπεία της υπέρτασης;

Η αρτηριακή πίεση προκαλείται από πολλούς διαφορετικούς παράγοντες, έτσι υπάρχουν πολλές διαφορετικές θεραπείες. Ο στόχος της θεραπείας για την υπέρταση είναι να διατηρηθεί η αρτηριακή πίεση κάτω από 134/80. Οι πιο συνηθισμένες θεραπείες περιλαμβάνουν:

Αλλαγές στις συνήθειες
Φαρμακευτική αγωγή
Διακοπή καπνίσματος
Απώλεια βάρους, εάν είστε υπέρβαροι
Άσκηση
Αποφυγή αλκοόλ
Μείωση νατρίου και λιπαρών

Ποια φάρμακα χρησιμοποιούνται για την αντιμετώπιση της υπέρτασης;

Υπάρχουν πολλές διαφορετικές κατηγορίες φαρμάκων για την υπέρταση, αλλά ο γιατρός σας, θα συνεργαστεί μαζί σας για να βρει το φάρμακο που ταιριάζει στην περίπτωση σας. Οι κύριοι τύποι φαρμάκων είναι:

Βήτα-αναστολείς
Αναστολείς του μετατρεπτικού ενζύμου της αγγειοτενσίνης (ACE)
Αναστολείς του υποδοχέα της αγγειοτασίνης (ARB)
Αναστολείς διαύλων ασβεστίου
Διουρητικά
Θεραπεία υποκείμενων παθήσεων που προκαλούν υπέρταση, όπως:
- Στένωση της νεφρικής αρτηρίας
- Φαιοχρωμοκύτωμα
- Συμφορητική καρδιακή ανεπάρκεια
- Διαβήτης
- Παχυσαρκία

Πώς θα μειώσετε την αρτηριακή πίεση μέσω της διατροφής;

Περιορίστε την πρόσληψη καφεΐνης
Μειώστε την πρόσληψη αλατιού
Περιορίστε τα λιπαρά τρόφιμα
Αποφύγετε το αλκοόλ
Καταναλώστε τροφές πλούσιες σε κάλιο (εκτός και αν πάσχετε από νεφρική ανεπάρκεια)
Καταναλώστε δημητριακά ολικής αλέσεως, φρούτα και λαχανικά, γαλακτοκομικά προϊόντα χαμηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά και άπαχα κρέατα

Η άσκηση βοηθά στη μείωση της υψηλής αρτηριακής πίεσης;

Η σωματική άσκηση βοηθά στη μείωση της αρτηριακής πίεσης, αφού προωθεί την απώλεια βάρους και διατηρεί την καρδιά και τα αιμοφόρα αγγεία σε καλή κατάσταση.

Ειδικότερα, η απώλεια βάρους που επιτυγχάνεται μέσω της διατροφής και της άσκησης, βοηθά στον έλεγχο παραγόντων, όπως το σάκχαρο του αίματος και άλλες επιπλοκές της παχυσαρκίας, πράγμα που μειώνει την αρτηριακή πίεση και βοηθά στην πρόληψη της υπέρτασης.

Συμβουλευτείτε το γιατρό σας πριν ξεκινήσετε οποιοδήποτε νέο πρόγραμμα άσκησης. Σημειώνεται ότι οι καρδιαγγειακές ασκήσεις, όπως το περπάτημα, το τζόκινγκ, η ποδηλασία και η κολύμβηση για 30 έως 45 λεπτά την ημέρα, μπορούν να βοηθήσουν στη μείωση της αρτηριακής πίεσης.

Ποιες εναλλακτικές θεραπείες βοηθούν στη μείωση της υψηλής αρτηριακής πίεσης;

Υπάρχουν ορισμένες στρατηγικές συμπληρωματικής και εναλλακτικής ιατρικής, οι οποίες μπορούν να βοηθήσουν στη διαχείριση της υψηλής αρτηριακής πίεσης, όπως: