Τι είναι η ιατρική διατροφική θεραπεία;

Η ιατρική διατροφική θεραπεία (medical nutrition therapy ή MNT) είναι ένα όρος που χρησιμοποιείται για να περιγράψει τη δημιουργία ενός εξατομικευμένου προγράμματος διατροφής που έχει ως σκοπό να βοηθήσει στη θεραπεία ορισμένων καταστάσεων υγείας. Πραγματοποιείται από εγγεγραμμένους διαιτολόγους-διατροφολόγους, σε συνεργασία με το γιατρό του κάθε ασθενούς και περιλαμβάνει ως επί το πλείστον αλλαγές στις διατροφικές συνήθειες.

Πώς λειτουργεί η ιατρική διατροφική θεραπεία;

Η ιατρική διατροφική θεραπεία βασίζεται σε επιστημονικά δεδομένα που αφορούν τη σχέση μεταξύ διατροφής και ορισμένων καταστάσεων υγείας του ανθρώπου. Συγκεκριμένα, η ιατρική διατροφική θεραπεία έχει ως σκοπό την καθοδήγηση του κάθε ατόμου ξεχωριστά, σχετικά με το πως μπορεί να χρησιμοποιήσει τη διατροφή για την αντιμετώπιση ήδη υπαρχόντων ιατρικών παθήσεων ή τη μείωση του κινδύνου εμφάνισης νέων επιπλοκών.

Πριν ξεκινήσει η θεραπεία, ένας εγγεγραμμένος διαιτολόγος-διατροφολόγος πραγματοποιεί μια ολοκληρωμένη διατροφική αξιολόγηση του ατόμου και ύστερα αφού γίνει η διατροφική διάγνωση, καθορίζεται ένας στόχος και ένα σχέδιο φροντίδας, που περιλαμβάνει συγκεκριμένες διατροφικές παρεμβάσεις για τη διευκόλυνση της διαχείρισης του συγκεκριμένου προβλήματος υγείας.

Η διάρκεια της ιατρικής διατροφικής θεραπείας ποικίλει, αλλά συνήθως περιλαμβάνει συνεχόμενη παρακολούθηση μέχρι ως ότου επιτευχθεί ο στόχος που έχει τεθεί ή αντιμετωπιστεί το πρόβλημα υγείας, που σχετίζεται με τη διατροφή.

Σε ποια προβλήματα υγείας μπορεί να βοηθήσει η ιατρική διατροφική θεραπεία;

• Σακχαρώδης διαβήτης

Ο σακχαρώδης διαβήτης χαρακτηρίζεται από υψηλά επίπεδα σακχάρου στο αίμα είτε λόγω της ανεπαρκούς παραγωγής ινσουλίνης από το πάγκρεας (σακχαρώδης διαβήτης τύπου 1), είτε λόγω της ανικανότητας του σώματος να χρησιμοποιήσει σωστά την ινσουλίνη για τη ρύθμιση του σακχάρου στο αίμα (σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2). Με την πάροδο του χρόνου ο σακχαρώδης διαβήτης μπορεί να προκαλέσει πολλές επιπλοκές, όπως προβλήματα όρασης, κακή κυκλοφορία του αίματος, νεφρική νόσος, κλπ.

Η ιατρική διατροφική θεραπεία έχει φανεί αποτελεσματική στη μείωση ορισμένων δεικτών του διαβήτη, όπως η αιμοσφαιρίνη A1c (HbA1c), η οποία αποτελεί δείκτη μακροπρόθεσμου ελέγχου του σακχάρου στο αίμα. Επιπλέον, έχει αποδειχθεί αποτελεσματική στη διαχείριση του διαβήτη κύησης, ο οποίος εμφανίζεται κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης.

Στην περίπτωση αυτή, η ιατρική διατροφική θεραπεία περιλαμβάνει συνήθως την καταμέτρηση των υδατανθράκων που ο ασθενής καταναλώνει καθημερινά, και τον έλεγχο των μερίδων αυτών, με σκοπό τη σταθερή πρόσληψη υδατανθράκων, η οποία βοηθά στη ρύθμιση των επιπέδων σακχάρου στο αίμα.

• Καρδιαγγειακή νόσος

Οι πιο συχνές καρδιαγγειακές παθήσεις είναι η υψηλή αρτηριακή πίεση, η αθηροσκλήρωση και ο ακανόνιστος καρδιακός ρυθμός. Αν αυτές αφεθούν αθεράπευτες τότε μπορεί να οδηγήσουν σε ακόμη πιο σοβαρά προβλήματα υγείας, όπως η καρδιακή προσβολή.

Σύμφωνα με επιστημονικά δεδομένα, η ιατρική διατροφική θεραπεία μπορεί να βοηθήσει στη μείωση διαφόρων παραγόντων κινδύνου για την εμφάνιση καρδιαγγειακών παθήσεων, όπως τα υψηλά επίπεδα τριγλυκεριδίων, LDL («κακής») χοληστερόλης και αρτηριακής πίεσης.

Έτσι, ένας διατροφολόγος συνήθως συστήνει μια δίαιτα πλούσια σε φρούτα και λαχανικά και χαμηλή σε κορεσμένα λιπαρά, νάτριο, τροφές με υψηλή περιεκτικότητα σε χοληστερόλη και τροφές που προκαλούν φλεγμονή.

• Καρκίνος

Η ιατρική διατροφική θεραπεία μπορεί να βοηθήσει στην αντιμετώπιση της απώλειας όρεξης και του αυξημένου κινδύνου υποσιτισμού, που αντιμετωπίζουν τα άτομα με καρκίνο, ως παρενέργεια της χημειοθεραπείας ή των αντικαρκινικών φαρμάκων. Στην περίπτωση αυτή, ένας διατροφολόγος μπορεί να συστήσει την κατανάλωση ροφημάτων με πολλές θερμίδες ή τροφίμων πλούσιων σε λιπαρά και πρωτεΐνες, που αφομοιώνονται ευκολότερα. Σε σοβαρές περιπτώσεις μπορεί να συστηθεί ακόμη και παρεντερική διατροφή ή σίτιση με σωλήνα, για την αντιμετώπιση του προβλήματος.

• Γαστρεντερικές παθήσεις

Άτομα με γαστρεντερικές παθήσεις, όπως η ελκώδης κολίτιδα, η νόσος του Crohn, το σύνδρομο του ευερέθιστου εντέρου και η κοιλιοκάκη, μπορεί να επωφεληθούν από την ιατρική διατροφική θεραπεία, καθώς μέσω αυτής μπορεί να αναπτυχθεί ένα πρόγραμμα διατροφής που να ταιριάζει στις ανάγκες της κάθε γαστρεντερικής πάθησης και να βοηθά στην βελτίωση των συμπτωμάτων της.

Για παράδειγμα, ένα άτομο με φλεγμονώδη νόσο του εντέρου μπορεί να επωφεληθεί από μια δίαιτα, κατά την οποία αρχικά αποκλείονται μερικά τρόφιμα και επαναπροστίθενται στη συνέχεια σταδιακά για να εντοπιστούν ποια από αυτά προκαλούν ανεπιθύμητα συμπτώματα.

• Νεφρική νόσος

Η νεφρική νόσος μπορεί να οδηγήσει σε διάφορες επιπλοκές, όπως τα αυξημένα επίπεδα ασβεστίου και καλίου στο αίμα, τα χαμηλά επίπεδα σιδήρου, η νεφρική ανεπάρκεια, κλπ. Για το λόγο αυτό, συνήθως άτομα με νεφρική νόσο πρέπει να ακολουθούν συγκεκριμένη διατροφή. Επομένως, η ιατρική διατροφική θεραπεία είναι πολύ χρήσιμη σε μια τέτοια περίπτωση.

Ανάλογα με το στάδιο της νόσου, οι ασθενείς μπορεί να συμβουλευτούν να περιορίσουν την κατανάλωση μεγάλων ποσοτήτων πρωτεΐνης, καλίου, φώσφορου, νάτριου ή να τηρούν περιορισμούς στην πρόσληψη υγρών. Επιπλέον, η υψηλή αρτηριακή πίεση αποτελεί κύριο παράγοντα κινδύνου για την ανάπτυξη νεφρικής νόσου, με αποτέλεσμα να είναι ύψιστης σημασίας η θεραπεία της μέσω της ιατρικής διατροφικής θεραπείας.