Έρπης ζωστήρας: Πόσο διαρκεί η αποτελεσματικότητα του εμβολίου Shingrix;

Το εμβόλιο κατά του έρπητα ζωστήρα που χρησιμοποιείται σχεδόν κατά κανόνα τα τελευταία χρόνια από τους γιατρούς, ονομάζεται Shingrix και η αποτελεσματικότητά του στην πρόληψη του έρπητα ζωστήρα ανέρχεται στο 90%. Το εν λόγω εμβόλιο εγκρίθηκε από την FDA το 2017 και ως εκ τούτου δεν υπάρχουν εκτενή δεδομένα σχετικά με το πόσο διαρκεί η αποτελεσματικότητά του. Όμως, κάθε χρόνο, μέσα από έρευνες, αναδύονται νέα σχετικά δεδομένα.

Διαβάστε επίσης: Πόσο διαρκεί το εμβόλιο κατά του έρπητα ζωστήρα;

Τι είναι ο έρπης ζωστήρας και πώς μπορείτε να προστατευθείτε;

Ο έρπης ζωστήρας είναι μια ιογενής λοίμωξη, η οποία προκαλεί την ανάπτυξη ενός επώδυνου δερματικού εξανθήματος, με φουσκάλες στην επιφάνειά του. Το συγκεκριμένο εξάνθημα μπορεί να εμφανιστεί σε οποιοδήποτε σημείο του σώματος.

Πρόκειται για μια λοίμωξη, η οποία προκαλείται από τον ιό της ανεμοβλογιάς – ζωστήρα (VZV), τον ίδιο δηλαδή ιό που προκαλεί την ανεμοβλογιά. Ο εν λόγω ιός παραμένει ανενεργός στο σώμα του ατόμου που έχει περάσει την ανεμοβλογιά, έχοντας όμως πολλές πιθανότητες να ενεργοποιηθεί πολλά χρόνια αργότερα, προκαλώντας έρπητα ζωστήρα. Ο καλύτερος τρόπος προστασίας από τον έρπητα ζωστήρα είναι ο εμβολιασμός.

Διαβάστε επίσης: Έρπητας ζωστήρας: Ποια ηλικιακή ομάδα κινδυνεύει περισσότερο από τις επιπλοκές του;

Για πόσο καιρό παρέχει προστασία το εμβόλιο κατά του έρπητα ζωστήρα;

Το Shingrix, σύμφωνα με τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (CDC), προστατεύει επαρκώς τον ανθρώπινο οργανισμό από τον έρπητα ζωστήρα για περίπου επτά χρόνια. Σύμφωνα με μια μελέτη που πραγματοποιήθηκε το 2022, στην οποία συμμετείχαν περισσότεροι από 7.400 άνθρωποι, που εξετάστηκαν για την αποτελεσματικότητα του εμβολίου για ένα διάστημα πέντε έως επτά χρόνων από την στιγμή του εμβολιασμού τους, το εμβόλιο ήταν κατά περίπου 91% αποτελεσματικό επτά χρόνια αργότερα.

Μια άλλη μελέτη, η οποία δημοσιεύθηκε επίσης πρόσφατα στο BMJ και στην οποία αξιολογήθηκε η αποτελεσματικότητα ενός παλαιότερου εμβολίου κατά του έρπητα ζωστήρα, με την επωνυμία Zostavax (εμβόλιο στο οποίο χρησιμοποιείται εξασθενημένος αλλά ζωντανός ο ιός της ανεμοβλογιάς – ζωστήρα), διαπίστωσε ότι η αποτελεσματικότητά του είναι μεγαλύτερη τον πρώτο χρόνο μετά την εμβολιασμό, αλλά τείνει να μειώνεται με την πάροδο του χρόνου. Συγκεκριμένα, διαπιστώθηκε ότι η αποτελεσματικότητα του εμβολίου μειώθηκε στο 50% το δεύτερο έτος, στο 27% το όγδοο έτος και στο 15% το δέκατο έτος μετά τον εμβολιασμό.

Το εμβόλιο Shingrix, από την άλλη, είναι ένα ανασυνδυασμένο εμβόλιο, στο οποίο δεν χρησιμοποιείται ζωντανός ο ιός της ανεμοβλογιάς – ζωστήρα και ακριβώς επειδή πρόκειται για ένα σχετικά νέο σκεύασμα, δεν υπάρχουν μακροχρόνια δεδομένα για την μακροπρόθεσμη αποτελεσματικότητά του. Για τα επτά χρόνια όμως που χρησιμοποιείται και μελετάται, η αποτελεσματικότητά του φαίνεται ιδιαίτερα ικανοποιητική. Αναμένονται ωστόσο, περεταίρω μελέτες για περεταίρω αξιολόγηση σε βάθος χρόνων.

Σύμφωνα με τη Linda Yancey, MD, ειδική επιστήμονα στο θέμα των λοιμώξεων στο Memorial Hermann Health System στο Χιούστον, παρόλο που η αποτελεσματικότητα του εμβολίου τείνει να μειώνεται με την πάροδο του χρόνου, το εμβόλιο συνεχίζει να παρέχει προστασία ενάντια στον έρπητα ζωστήρα, ανεξάρτητα αν αυτή είναι μειωμένη. Όλα τα εμβόλια, επισήμανε, με την πάροδο του χρόνου είναι λιγότερο αποτελεσματικά από ότι ήταν ακριβώς μετά τη χορήγησή τους. Στο ερώτημα λοιπόν, για πόσο καιρό είναι αποτελεσματικό ένα εμβόλιο, δεν υπάρχει καμία απάντηση, διότι, παρά τις μελέτες, στον κάθε οργανισμό λειτουργεί διαφορετικά.

Διαβάστε επίσης: Εμβόλιο κατά του έρπητα ζωστήρα: Μειώνει τον κίνδυνο καρδιακής προσβολής και εγκεφαλικού

Ποιος επιβάλλεται να εμβολιαστεί κατά του έρπητα ζωστήρα;

Σύμφωνα με το CDC, τα άτομα άνω των 50 ετών θα πρέπει να εμβολιάζονται και με τις δύο δόσεις του εμβολίου Shingrix, με διαφορά δύο έως έξι μήνες η μια δόση από την άλλη.

Επιπρόσθετα, τα άτομα 19 ετών και άνω με εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα λόγω ασθένειας ή φαρμακευτικής αγωγής, θα πρέπει επίσης να εμβολιάζονται και με τις δύο δόσεις του εμβολίου Shingrix.

Διαβάστε επίσης: Έρπητας ζωστήρας: Ποια ηλικιακή ομάδα κινδυνεύει περισσότερο από τις επιπλοκές του;

Ποιοι παράγοντες επηρεάζουν την αποτελεσματικότητα του εμβολίου μακροπρόθεσμα;

Η αποτελεσματικότητα του εμβολίου μπορεί να μειωθεί με την πάροδο του χρόνου για διάφορους λόγους. Τέτοιοι λόγοι μπορεί να είναι οι ακόλουθοι:

• Φυσική μείωση της ανοσίας, κατά την οποία η αρχική απόκριση του οργανισμού στο εμβόλιο τείνει να εξασθενεί με τα χρόνια.
• Μεταλλάξεις ιών και βακτηρίων που συμβαίνουν με την πάροδο του χρόνου, γεγονός που καθιστά δύσκολη την αντιμετώπιση νέων στελεχών από το υπάρχον εμβόλιο.
• Ηλικία. Τα εμβόλια λειτουργούν πιο αποτελεσματικά σε άτομα με δυνατά ανοσοποιητικά συστήματα, όπως αυτά των νεότερων ανθρώπων κάτω των 50 ετών. Ωστόσο, το εμβόλιο είναι επίσης ικανοποιητικά αποτελεσματικό σε υγιή άτομα 50 ετών και άνω, σε αντίθεση με ασθενή μεγαλύτερα άτομα.
• Αυξημένα επίπεδα άγχους (Διαβάστε περισσότερα: Ποια η σχέση του έρπητα ζωστήρα και του άγχους;)
• Υποκείμενες καταστάσεις υγείας, οι οποίες τείνουν να αποδυναμώνουν το ανοσοποιητικό σύστημα.
• Φαρμακευτικές αγωγές, όπως η χημειοθεραπεία, που μειώνουν τη δύναμη του ανοσοποιητικού συστήματος και κατά συνέπεια την απόκρισή του στο εμβόλιο.
• Προσωπικές ανοσολογικές αντιδράσεις. Ένα αποδυναμωμένο ανοσοποιητικό σύστημα, για οποιονδήποτε λόγο, έχει μειωμένη απόκριση στον εμβολιασμό.

Διαβάστε επίσης: Έρπητας ζωστήρας: Αυξάνει τις πιθανότητες εγκεφαλικού και καρδιακής προσβολής

Υπάρχει ενισχυτικό εμβόλιο για τον έρπητα ζωστήρα;

Προς το παρόν, δεν υπάρχει διαθέσιμο ενισχυτικό εμβόλιο ή άλλο εμβόλιο που να χρησιμοποιείται για τον έρπητα ζωστήρα.

Ποια είναι τα συμπτώματα του έρπητα ζωστήρα;

Τα πρώιμα συμπτώματα του έρπητα ζωστήρα είναι συνήθως τα ακόλουθα:

• Πυρετός
• Ρίγος
• Κόπωση
• Ευαισθησία στο φως
• Πονοκέφαλος
• Στομαχικές διαταραχές (ναυτία)

Λίγες μέρες μετά τα πρώιμα συμπτώματα του έρπητα ζωστήρα, εμφανίζονται επιπρόσθετα συμπτώματα, όπως:

• Κνησμός στην επηρεαζόμενη περιοχή
• Μυρμήγκιασμα στην επηρεαζόμενη περιοχή
• Κάψιμο στην περιοχή του εξανθήματος
• Εξάνθημα σε κάποια περιοχή του σώματος
• Φουσκάλες γεμάτες υγρό στην επιφάνεια του εξανθήματος
• Ξεφλούδισμα του εξανθήματος μετά το σπάσιμο των φουσκαλών
• Κοκκίνισμα του δέρματος στην πληγείσα περιοχή
• Ήπιος έως έντονος πόνος στην περιοχή του δέρματος που επηρεάζεται

Διαβάστε επίσης: Έρπητας ζωστήρας: Σπιτικές θεραπείες που καταπραΰνουν τα συμπτώματα

Πώς θεραπεύεται ο έρπητας ζωστήρας;

Για τη θεραπεία του έρπητα ζωστήρα χρησιμοποιούνται οι ακόλουθες θεραπείες:

• Συνταγοραφούμενα αντιιικά φάρμακα, όπως η ακυκλοβίρη, η βαλασικλοβίρη και η φαμσικλοβίρη, για την επιτάχυνση της ανάρρωσης
• Συνταγογραφούμενα αναλγητικά φάρμακα για την ανακούφιση των συμπτωμάτων
• Στεροειδή φάρμακα (σε σπάνιες περιπτώσεις) για τη μείωση της φλεγμονής
• Κρέμες ή λοσιόν για την ανακούφιση του κνησμού
• Κρύες κομπρέσες στην περιοχή του εξανθήματος, για τη μείωση της φλεγμονής και του πόνου
• Αντικαταθλιπτικά φάρμακα
• Αντισπασμωδικά φάρμακα

Διαβάστε επίσης: Πώς θα καταλάβετε αν έχετε έρπητα ζωστήρα ή κάποια άλλη δερματική πάθηση;

Ο έρπητας ζωστήρας είναι μεταδοτικός;

Ο έρπητας ζωστήρας είναι μεταδοτικός και μεταδίδεται από άνθρωπο σε άνθρωπο μέσω:

• Της άμεσης επαφής δέρματος με δέρμα, από το υγρό που εξέρχεται από τις φουσκάλες του εξανθήματος.
• Της εισπνοής του ιού της ανεμοβλογιάς – ζωστήρα, όπως συμβαίνει με τους αερομεταφερόμενους ιούς (σε σπάνιες περιπτώσεις).

Διαβάστε επίσης: Το γιαούρτι κάνει καλό στον έρπητα ζωστήρα; Μύθος ή αλήθεια;

Για πόσο είναι μεταδοτικό ένα άτομο με έρπητα ζωστήρα;

Ένα άτομο με έρπητα ζωστήρα, είναι μεταδοτικό μέχρι το εξάνθημά του να “μαραθεί” και στην επιφάνειά του να σχηματιστεί κρούστα.

Υπογραμμίζεται ότι ο ιός της ανεμοβλογιάς – ζωστήρα μπορεί να προκαλέσει έρπητα ζωστήρα στα άτομα που είχαν παλαιότερα ανεμοβλογιά και ανεμοβλογιά στα άτομα που δεν έχουν περάσει ανεμοβλογιά ή δεν είναι εμβολιασμένα κατά του ιού.

Διαβάστε επίσης: Αιθέρια έλαια για έρπητα ζωστήρα: Τι πρέπει να γνωρίζετε πριν τη χρήση τους;